Σελεύκεια επί του Τίγρητος: Η ελληνική μεγαλούπολη του Ιράκ

Γράφει ο Ηλίας Αναγνωστάκης

Ή Σελευκεια του Τιγρητος, μία Ελληνιστική μεγαλουπολη στο κεντρικο Ίρακ, ηταν επί αιώνες ενα πολυ μεγαλο, κολοσσιαίων διαστασεων πολιτιστικό καί εμπορικό κέντρο της Εγγυς Ανατολής.

Χτισμένη το 305 πΧ απο τον Σελευκο Νικατωρα, σε επίκαιρη θεση, 60χλμ ΒΔ της Βαβυλωνος, γρηγορα επισκιασε την Μητροπολη της Μεσοποταμιας. Εφθασε δε συντομα σε τετοια ακμη, ωστε το 250 πΧ να εχει πληθυσμο 600.000(!) κατοικων με τους Ελληνες να φτανουν τις 200.000,
(μεταξυ αυτων 50.000 Μακεδονες), ενω 40-50.000 Ιουδαιοι, 150.000 Συροι και 200.000 Χαλδαιοι, Βαβυλωνιοι και Ιρανοι συμπληρωναν τον γιγαντιο πληθυσμο της). Την διοικηση της αχανους πολεως την ασκουσε ο εκαστοτε Σατραπης της Βαβυλωνιας που ηταν παντα Ελληνας, σενεπικουρουμενος απο 12 “Πελιγανες”, Μακεδονικης συνηθως καταγωγης αφου οι Μακεδονες αποτελουσαν εξεχον στοιχειο της Ελληνικης κοινοτητας.

Η Ελληνικη κυριαρχια τερματιστηκε στις 8 Ιουλιου του 141 πΧ οταν οι Παρθοι κατελαβαν την πολη, αλλα σε γενικες γραμμες αφησαν απειραχτο το Ελληνικο στοιχειο, που συνεχιζε να ακμαζει. (Αξιζει να σημειωθει, οτι τις πρωτες δεκαετιες η πλειονοτητα των Παρθων εμενε σε εναν γιγαντιο νομαδικο καταυλισμο στην αντιπερα οχθη του Τιγρητος, που αργοτερα μετατραπηκε σε μια Ιρανικη μεγαλουπολη, την Κτησιφωντα, σαν αντιβαρο στην Σελευκεια). Το πρωτο πληγμα που δεχθηκε η πολη ηταν το 114 μΧ οταν οι Λεγεωνες του Τραιανου κατελαβαν την Σελευκεια, ενω το 165 μΧ η ιστορικη Μεγαλουπολη λεηλατηθηκε φρικτα επι δυο εβδομαδες(!) απο τα Ρωμαικα στρατευματα του Αβιδιου Κασσιου που συν τοις αλλοις, απεσπασαν το κολοσσιαιο (υψους 12 μετρων) αγαλμα του “Κοιμαιου” Απολλωνα απο τον κεντρικο ναο της πολεως, το μετεφεραν στην, Αντιοχεια, 800 χλμ Δυτικα(!) και απο εκει με ειδικα φορτηγιδα 1.800(!) τονων το εστειλαν στη Ρωμη, για να διασκοσμησει τον ναο του Καπιτωλιου Διος!.

Η χαριστικη βολη επηλθε το 197, οταν οι Ρωμαικες Λεγεωνες εισηλθαν ξανα στην πολη, για να αποτελειωσουν οτι ειχε απομεινει απο την φοβερη λεηλασια του 165. Η καταστροφη ηταν τοσο πληρης, ωστε το 363, οταν ο Ιουλιανος που πολιορκουσε την γειτονικη Κτησιφωντα, βρηκε μονο ερειπια, ενω το 627 ο Ηρακλειος οταν πολιορκουσε την Περσικη Πρωτευουσα δεν μπορουσε “να βρει κανεναν να του πει για την Ελληνικη μεγαλουπολη”.

Ο Ελληνικός πληθυσμός της, η μαλλον οτι απέμεινε απο αυτον, υπέστη διωγμούς απο τους Σασσανίδες Πέρσες μετα το 250, διασκορπίστηκε καί αφομοιώθηκε απο τους γειτονικούς γηγενείς πληθυσμούς, αν και Ελληνοφωνοι συνεχιζαν να υπαρχουν στο Ιρακ μεχρι και τον 8ο(!) αιώνα (Al-Tabari, 227-8).

cognoscoteam.gr