Ο Κολοκοτρώνης μιλά για την καταγωγή του

Ο ίδιος στα απομνημονεύματά του εξηγεί το οικογενειακό του όνομα –και το μακρό παρελθόν της οικογένειάς του- καθώς και πώς από το παμπάλαιο επίθετο της οικογένειας «Τζεργίνης», που σημαίνει μαύρος, προέκυψε το «Κολοκοτρώνης». Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η αφήγηση και παραθέτω το απόσπασμα αυτούσιο, για να έρθουμε σε επαφή με τον ζωντανό του λόγο:

Ἕνας ἀπὸ τὸ Ρουπάκι, πλησίον τοῦ χωρίου Τουρκολέκα, ἀφοῦ ἐχάλασε τὸ χωριό του, ἀνεχώρησε καὶ ἦλθε εἰς τὸ Λιμποβίσι, εἰς τὸν πρῶτον τοῦ χωρίου, ἐδῶ καὶ 300 χρόνους. Αὐτὸς ἐφάνη ἔξυπνος καὶ ὁ Δημογέροντας τὸν ἔκαμε γαμβρὸν καὶ κληρονόμον τῆς καταστάσεώς του ὅλης. Ἐλέγετο Τζεργίνης - μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα εὑρίσκονται καμμιὰ ἑξηνταριὰ οἰκογένειαι εἰς τὴν Μεσσηνίαν. Αὐτὸς εἶχε κάμει ἕνα ὡραιότατο παιδὶ καὶ τὸ εἶχε πιάσει ἕνας Μπουλούμπασης Ἀλβανός καὶ τὸ ἁλυσόδεσε. Ἐλέγετο Δημητράκης.

Οἱ Ἀρβανῖται, ὁποὺ τὸν φύλαγαν, ἐπηδοῦσαν εἰς τὰς τρεῖς καὶ ὁ Μπουλούμπασης τοῦ εἶπε, ἂν πηδᾶνὰ τοῦ βγάλει τὰς ἁλύσους. Ὁ Δημητράκης ἀπεκρίθηκε ὅτι πηδᾶ καὶ μὲ τὰς ἁλύσους, καὶ ἂν τοὺς περάσει, νὰ τὸν ἀφὴνει ἐλεύθερον. Ὁ Ἀρβανίτης τὸν ὑποσχέθην ὰτὸν ἐλευθερώσει, ἂν προσπεράσει τοὺς ἄλλους πηδώντας, ἀλλ᾿ αὐτὸς τὸ ὑπεσχέθη ὡς ἀνέλπιστον. Ἐπήδησε, τοὺς ἀπέρασε καὶ τὸν ἄφηκαν ἐλεύθερον. Αὐτὸς ἐπανδρεύθηκε, ἔκαμε τρία παιδιά, ὀνομαζόμενα Χρόνης, Λάμπρος καὶ Δῆμος. Αὐτοὶ ἦσαν νοικοκυραῖοι, μὲ τὰ χωράφια τους, μὲ 500 πρόβατα καὶ 60 ἀλογογέλαδα. Ἐπιάσθησαν μὲ τοὺς ἀντιζήλους των καὶ ἐσκοτώθηκαν. Ἐπέρασαν εἰς τὴν Ρούμελην• 12 χρόνους ἔκαμαν μὲ τοὺς Κλέφτας, ἐπιστρέφουν εἰς τὴν Πελοπόννησον μὲ 15 Ρουμελιώτας. Οἱ Τοῦρκοι τὸ μανθάνουν, τοὺς πολιορκοῦν, σκοτώνουν ἕνα καὶ οἱ ἄλλοι ἐγλύτωσαν.

 Ὁ Δῆμος ἐπῆρε διὰ γυναίκα του τὴν θυγατέρα τοῦ καπετὰν Χρόνη ἀπὸ Χρυσοβίτσι, μεγάλο σπίτι. Τότε ἦταν, ὅταν ὁ Μοροζίνης ἐκυρίευσε τὸν Μορέα. Καὶ ἐπὶ Βενετζάνων δὲν ἦτον παρὰ καπεταναῖοι. Τὸ παιδὶ αὐτοῦ τοῦ Δήμου ὀνομάσθη Μπότσικας καὶ ἄφησε τ᾿ ὄνομα τῆς φαμίλιας του, ὁποὺ εἶχαν, Τζεργιναῖοι• ὀνομάσθη τοιοῦτος, διότι ἦτο μικρὸς καὶ μαυρουδερός. Εἰς τὸν καιρὸν τοῦ Μπότσικα ἐμβῆκαν οἱ Τοῦρκοι εἰς Μοριά. Οἱ Χρυσοβιτσιῶται, Λιμποβιτσιῶται καὶοἱ Ἀρκουροδεματῖται ἐπῆγαν καὶ ἐπολέμησαν εἰς τοῦ Ντάρα τὸν Πύργο 6.000 Τούρκους. Αὐτοὶ ἐχαλάσθηκαν καὶ ἐγλύτωσε ὁ Μπότσικας. Αὐτὸς εἶχε ἕνα παιδί, Γιάννη, καὶ ἕνας Ἀρβανίτης εἶπε: «Βρέ, τί Μπιθεκούρας εἶναι αὐτός». Δηλαδὴ πόσον ὁ κῶλος του εἶναι σὰν κοτρώνι, καὶ ἔτσι τοῦ ἔμεινε τὸ ὄνομα Κολοκοτρώνης. Ὁ Μπότζικας ἐσκοτώθη, ὁ Γιάννης ἐκρεμάσθη εἰς τὴν Ἀνδρούσαν, ὥστε ἀπὸ τὰ 1553, ὅπου ἐφάνη κανεἰς τὰ μέρη μας Τοῦρκοι, ποτὲ δὲν τοὺς ἀνεγνώρισαν, ἀλλ᾿ ἦσαν εἰς αἰώνιον πόλεμον.

Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του, η μάνα του τον γέννησε κάτω από ένα δέντρο στη Μεσσηνία, και τούτο επειδή τον προηγούμενο χρόνο η Πελοπόννησος είχε στασιάσει με την καθοδήγηση του Ορλόφ και τη ρωσική υποστήριξη εναντίον των Οθωμανών. Για αντίποινα, οι Οθωμανοί κατέσφαξαν τον άμαχο πληθυσμό. Η ετοιμόγεννη μάνα του Κολοκοτρώνη ξεκίνησε πεζή για να ξεφύγει, και όταν έφθασε στο Ραμαβούνι την έπιασαν οι πόνοι. Το αγόρι που γεννήθηκε κυνηγημένο, ύστερα από 50 χρόνια θα ελευθέρωνε τον τόπο. Γι’ αυτό και τον αποκαλούσαν «Γέρο», επειδή όταν ξέσπασε η επανάσταση ήταν ήδη 50 ετών, δηλαδή ήταν σε προχωρημένη ηλικία για την εποχή.

«Εγεννήθηκα εις τα 1770, Απριλίου 3», αφηγείται ο ίδιος, «την δευτέραν της Λαμπρής. Η αποστασία της Πελοποννήσου έγινε εις τα 1769. Εγεννήθηκα εις ένα βουνό, εις ένα δένδρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι. Ο πατέρας μου ήταν αρχηγός των αρματολών εις την Κόρινθον. Κάθεταν εκεί τέσσερους χρόνους. Αναχωρεί από την Κόρινθον διά την Μάνην. Έβγαινεν από την Μάνην και εκυνηγούσε τους Τούρκους».

«Η οικογένειά του ήταν οικογένεια του βουνού και του όπλου», έχει πει ο ιστορικός Βασίλης Κρεμμυδάς. Ήταν γιος του κλεφτοκαπεταναίου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκη, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας. Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων από τον 16ο αιώνα, που εμφανίζεται στις γραπτές μαρτυρίες, βρισκόταν σε συνεχή και ανηλεή πόλεμο με τους Οθωμανούς. Από το 1762 έως το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι βρήκαν τον θάνατο από τους Οθωμανούς.

Ο πατέρας του Κωνσταντής ήταν μεγάλος κλεφταρματωλός της Μάνης και του Ταϋγέτου. Η μητέρα του καταγόταν από το σόι των Κωτσακαίων της Αλωνίσταινας. Πήρε μέρος στα Ορλοφικά και από το 1771 βρισκόταν σε συνεχή σύγκρουση με τους Οθωμανούς. Το 1779, και ενώ με δυο αδελφούς του και τον φημισμένο Παναγιώταρο Βενετσανάκη βρίσκονταν ταμπουρωμένοι στον πύργο της Καστάνιτσας, τα στρατεύματα του Καπουδάν πασά Χασάν Τζελαϊδή τους πολιόρκησαν. Ύστερα από 12 μέρες επιχείρησαν έξοδο, όπου ο Κωσταντής έχασε τη ζωή του. Η μάνα του, τότε, πήρε τα παιδιά και πήγαν στην Αλωνίσταινα.

Η απώλεια αυτή σημάδεψε τον μικρό Θοδωράκη. Και τούτο διότι από πολύ μικρός, ακολουθούσε τον πατέρα του και δεν άργησε να διακριθεί για την τόλμη και την ευφυία του.

Γαλανιάδη Εύα

http://www.arcadiaportal.gr/