17-18 Νοεμβρίου 1823: Η μάχη στο Σκαλί του Αιτωλικού

Ο ήρωας της Επανάστασης του 1821, Κίτσος Τζαβέλας
Ο Έπαρχος της Δυτικής Ελλάδας, Κωνσταντίνος Μεταξάς, προσκάλεσε να υπερασπίσουν το Μεσολόγγι τους Κίτσο Τζαβέλα, Ράγκο, Ίσκο, Κώστα Μπότσαρη κ.α. με τους 3500 αγωνιστές που βρίσκονταν μέσα στην πόλη.
Ο Κωνσταντίνος Μεταξάς μίλησε σέ όλους τούς οπλαρχηγούς καί ιδιαιτέρως στόν Μάρκο Μπότσαρη καί τούς εξήγησε ότι ήρθε στό Μεσολόγγι μέ σκοπό νά ενώσει εχθρούς καί φίλους καί όλοι μαζί από κοινού νά πολεμήσουν τόν μουσουλμάνο κατακτητή.

Στή συνάντηση πού έγινε στά Κερασοβίτικα Καλύβια, συμμετείχαν οι πρόκριτοι τού Μεσολογγίου Καραπιπέρης, Ραζηκότσικας καί Μποσινέλης καί οι αρματολοί Ίσκος, Ράγκος, Γρίβας, Πεσλής, Γιολδάσης, Σαδήμας, καί Δημήτριος Μακρής καί όλοι μαζί άκουσαν τόν Μεταξά νά τούς εκλιπαρεί γιά ομόνοια καί ειρήνη.

Τούς κάλεσε δέ νά δεχτούν στίς τάξεις τους τούς Σουλιώτες πού είχαν χάσει τήν πατρίδα τους καί πρότεινε νά τούς παραχωρηθεί τό τουρκοχώρι Ζαπάντι, τό οποίο είχαν εγκαταλείψει οι κάτοικοί του στίς αρχές τής επανάστασης.

Ο Μουσταής φάνηκε στις 20 του Σεπτέμβρη, αλλά τράβηξε δυτικά, αντικρύ από το Αιτωλικό (τότε λεγόταν Ανατολικό).
Τό Αιτωλικό, κτισμένο πάνω σέ ένα νησάκι τής λιμνοθάλασσας τού Μεσολογγίου ήταν ατείχιστο, είχε λίγους κατοίκους καί διέθετε 500 υπερασπιστές, οι οποίοι είχαν κτίσει τέσσερα κανονοστάσια.
Στίς 2 Οκτωβρίου 1823 ξεκίνησε ο κανονιοβολισμός τής πόλης, ο οποίος θά κρατούσε περίπου δύο μήνες.

Οι απώλειες τών αμάχων ήταν πάρα πολλές, αλλά ο χειρότερος εχθρός ήταν η πείνα καί η δίψα, καθώς οι αμυνόμενοι δέν είχαν φροντίσει γιά προμήθειες.
Ενώ οι κάτοικοι σκέπτονταν ακόμα καί τήν συνθηκολόγηση, μία εχθρική βόμβα έπεσε στήν εκκλησία τών Ταξιαρχών καί άνοιξε μία τρύπα από τήν οποία ανάβλυσε πόσιμο νερό ικανό νά καλύψει τίς ανάγκες όλης τής πόλης.

Οι Έλληνες στέλνουνε από το Μεσολόγγι 6 κανόνια, πού τα έστησε ό σπουδασμένος στην Ευρώπη μηχανικός Μιχαήλ Κοκκίνης.
Τα τουρκικά κανόνια αναγκάστηκαν να αποτραβηχτούν.
Οι Χριστιανοί πήραν κουράγιο καί κράτησαν τήν άμυνα μέχρι τά μέσα Νοεμβρίου, οπότε ο χειμώνας πού πλησίαζε άρχισε νά δυσχεραίνει τίς προσπάθειες τού εχθρού.
Ο Κίτσος Τζαβέλας σέ μία ενέδρα πού έστησε στή θέση Σκαλί επιτέθηκε αιφνιδιαστικά σέ 300 Τούρκους ιππείς πού μετέφεραν προμήθειες στό στρατόπεδο τού Μουσταή μέ αποτέλεσμα νά τούς αποδεκατίσει καί νά τούς αρπάξει όλες τίς προμήθειες.

Ο πασάς βλέποντας τό αδιέξοδο στό οποίο είχε περιέλθει αφενός από τίς αρρώστειες πού θέριζαν τούς στρατιώτες του καί αφετέρου από τήν έλευση τού χειμώνα, αποφάσισε νά λύσει τήν πολιορκία καί νά αποσυρθεί στήν πατρίδα του, διαλύοντας τόν τεράστιο στρατό του.

Έτσι καί η εκστρατεία τής Δυτικής Στερεάς απέτυχε, φέρνοντας χαμόγελα καί στό πρόσωπο τού Ομέρ Βρυώνη, ο οποίος φοβόταν μήπως θεωρηθεί ο μοναδικός υπεύθυνος από τόν σουλτάνο γιά τήν μέχρι τότε αδυναμία του νά καταστείλει τήν εξέγερση τών άπιστων ραγιάδων τής Δυτικής Ρούμελης.

Πηγή: Ελληνική Επανάσταση 1821