Οι Αρχαίοι Έλληνες δεν ήταν μόνο τα γνωστά φύλα των Αχαιών, Ιώνων και Αιολέων.
Στα αχανή ριζώματα του δένδρου των Ελλήνων υπήρξαν και άλλα φύλα λιγότερα γνωστά μέχρι σήμερα όπως οι ΜΙΝΥΕΣ που αναφέρονται σε ένα απο τα αρχαιότερα διασωθέντα και γνωστά αρχαία κείμενα, τα Αργοναυτικά.
Οι Μινύες ήταν προϊστορικό ελληνικό έθνος που κατοικούσε στη Βοιωτία και μάλιστα στον Ορχομενό της Βοιωτίας σε αντιδιαστολή με τον Ορχομενό της Θεσσαλίας, όπως διαφαίνεται να συμφωνούν οι: Όμηρος (Ιλιάδα Β΄511 και Οδύσσεια ια΄ 284), Ησίοδος (αποσπάσματα 144), Πίνδαρος (Ολ. ΧΙV), και Θουκυδίδης (IV 76). Επιπρόσθετα σημειώνει ο Στράβων ότι αυτοί οι Μινύες της Βοιωτίας διέφεραν από εκείνους της Θεσσαλίας, (ΙΧ 2, 3, 40).Γενάρχης και επώνυμος ήρωας των Μινύων, όπως επίσης σημειώνει ο Παυσανίας (ΙΧ 37, 7), ήταν ο Μινύας του οποίου τον τάφο (θησαυρό) είχε δει και αυτός ο ίδιος. Επιπρόσθετα όπως σημειώνει και ο Απολλώνιος ο Ρόδιος ο γενάρχης Μινύας καταγόταν από την Ιωλκό της Θεσσαλίας ("την γαρ Ιωλκόν Μινύαι ώκουν, ώς φησι Σιμωνίδης εν Συμμίκτοις").
Ίσως αυτή η Ιωλκός να πρόκειται για την "Μινύα πόλις Θετταλίας, ή πρότερον Αλμωνίας" (που αναφέρει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης)
.Ενδεχομένως, η ονομασία "Μινύες " σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις "Μάγνητες", "Μύγδονες " και Μακεδόνες. Δηλ. Μινύες > Μι(γ)νύες > Μύγνυ(τ)ες > Μάγνητες Λαός της Θεσσαλίας (Ιωλκός) και της Βοιωτίας (Ορχομενός) κατά την Μυκηναϊκή Εποχή (2η χιλιετηρίδα π.Χ.) Ο Όμηρος τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, επονομάζει τον Ορχομενό Μινύειον, για να τον διακρίνει από τον Ορχομενό της Αρκαδίας.
Οι Μινύες, αρχαιότατος λαός της ηπειρωτικής Ελλάδας λοιπόν ήκμασαν μετά τους Λέλεγες και πριν από τους Μυκηναίους. Για την προέλευσή τους υπάρχουν πολλές εκδοχές, ορισμένες εντελώς διαφορετικές. Αυτό οφείλεται στην αρχαιότητα της φυλής, γεγονός που κάνει να χάνονται τα ίχνη των Μινυών μέσα στους θρύλους και μύθους της αρχαίας Ελλάδας.
Για την καταγωγή των Μινυών έχουν διατυπωθεί οι παρακάτω απόψεις:
Ότι η καταγωγή τους ήταν από την Ιωλκό, από όπου τους έδιωξαν οι Φλεγύες.
Ότι ήρθαν από την Κρήτη.
Ότι ήρθαν από την Καρία της Μ. Ασίας.
Ότι ήταν αυτόχθονες που αποίκησαν την Ιωλκό, όπως πιστεύει ο Στράβων.
Ότι ήρθαν από τη Λήμνο από όπου τους έδιωξαν οι Πελασγοί και εγκαταστάθηκαν στον Ταΰγετο και ύστερα στη Λακεδαίμονα την οποία θεωρούσαν χώρα των προγόνων τους, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο που όμως τους θεωρεί και αυτός προγόνους των Αργοναυτών.
Ότι ήρθαν από την Αίγυπτο, στο τέλος της 3ης π.Χ. χιλιετηρίδας, όπως υποστηρίζει ο Γερμανός αρχαιολόγος Κ. Ο. Μύλερ και άλλοι (Βοίκιος, Κρούσιος), και τη γνώμη τους παραδέχονται και νεότεροι ερευνητές (Θ. Σπυρόπουλος).
Ένας κάνθαρος των Μινύων.
Τα τεχνικά επιτεύγματα των ΜΙΝΥΩΝ μελετώνται αναλυτικά τα τελευταία χρόνια και για τους γνώστες θεωρούνται σχεδόν απίστευτα για την εποχή τους.
Η ακμή των Μινύων
Οι Μινύες απέκτησαν τόση δύναμη στην ξηρά και στη θάλασσα, ώστε η πρωτεύουσά τους, ο Ορχομενός συναγωνιζόταν στα πλούτη τις Μυκήνες, το Άργος, την Πύλο και την Θήβα της Αιγύπτου. «Ούτε όσα πλούτη υπάρχουν στον Ορχομενό, ούτε όσα στις Θήβες της Αιγύπτου να μου έδινε, δεν θα μαλάκωνε την καρδιά μου,» αποκρίνεται στην Ιλιάδα ο θυμωμένος Αχιλλέας, σχετικά με τα δώρα που του έστειλε ο Αγαμέμνων, για να τον εξευμενίσει, μετά τη λογομαχία τους για τη Βρισηίδα.
Οι Μινύες κυριαρχούν από το 1500 π.Χ. μέχρι το 1200 π.Χ. περίπου, με απόγειο της ακμής τους γύρω στα 1400 π.Χ. Κατά καιρούς επικράτησαν σε όλη την Βοιωτία, είχαν δεσμούς με όλα τα μεγάλα βασίλεια της εποχής τους, συμμετείχαν και ίσως ίδρυσαν την αρχαιότερη ναυτική συμπολιτεία καθώς διαφαίνονται ναυτικές επιχειρήσεις τους στον Ελλήσποντο και στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς και αποικίες τους στη Μικρά Ασία.
Την αίγλη και τους θησαυρούς τους οι Μινύες τους χρωστούσαν στην επιμελημένη καλλιέργεια της Κωπαΐτιδας χώρας και στο εκτεταμένο χερσαίο και θαλάσσιο εμπόριο και στην αποικιακή τους εξάπλωση, όπου πέτυχαν με προχωρημένη ναυτική βάση την Λήμνο. Η Ελληνική αυτή φυλή αυτή των ικανότατων τεχνικών και θαλασσοπόρων εξαφανίσθηκε μέσα στον χρόνο αλλά και με την ανάμιξη της με τοις άλλες ελληνικές φυλές μετά την εγκατάσταση στην χώρα τους των Βοιωτών. Κατά την αρχαιολογική σκαπάνη και ιστορική έρευνα, σήμερα έχει γίνει αποδεκτό ότι οι Μινύες που εγκαταστάθηκαν στον Ορχομενό της Βοιωτίας υπήρξε ελληνικό έθνος δραστήριο και ιδίως ναυτικό που ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις με άλλα ελληνικά φύλα ομόδοξα, ομόγλωσσα και ομότροπα, με συνέπεια να αποκτήσει μεγάλο πλούτο και ισχύ. Σε απόδειξη αυτού ο Παυσανίας αναφέρει τον πολύ πλούσιο θησαυρό, (μνήμα), του γενάρχη Μινύα που ο ίδιος είδε και που ανήκε στους λεγόμενους μεσο-ελλαδικούς χρόνους, δηλαδή τον 17ο με 16ο αιώνα π.Χ. Σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν ότι οι Μινύες αυτοί άκμασαν ιδίως κατά το πρώτο ήμισυ της 2ης χιλιετίας π.Χ. και επί μακρύ διάστημα έτσι ώστε να αποκτήσουν πολλές αποικίες.
Αλλά και οι Μινύες της Θεσσαλίας δεν υπήρξαν κατώτεροι αυτών που αναδείχθηκαν ιδιαίτερα ως ναυτικός λαός. Βέβαια η μορφολογία του εδάφους της Θεσσαλίας την εποχή εκείνη συνέβαλε κατά πολύ στην ανάδειξή τους αυτή. Ειδικότερα θεωρείται ότι η Αργοναυτική εκστρατεία ήταν δημιούργημα των Μινύων της Θεσσαλίας στα πλαίσια των μεγάλων τότε επιχειρήσεων - μετακινήσεων και δημιουργίας νέων αποικιών που σημειώθηκαν την εποχή εκείνη. Σημαντικότερες αποικίες των Μινύων ήταν στη Τέω, τη Λήμνο, τη Θύρα, τη Πύλο, το Ακρωτήριο Ταίναρο κ.ά. που όλες είναι παράλιες ή νήσοι Αιγαίου.
Εκτός όμως του Μινύα άλλος σημαντικός μυθικός βασιλιάς αυτών ήταν ο Εργίνος που σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία ηττήθηκε από τον Ηρακλή και έγινε φόρου υποτελής των Θηβών, όπως σημειώνουν ο Διόδωρος, ο Ισοκράτης και ο Παυσανίας,(που ίσως να αποτελεί μια αλληγορική ερμηνεία της Καθόδου των Ηρακλειδών). Σημειώνεται ότι την ίδια εποχή καταλύθηκαν και οι Μυκήνες. Μετά όμως από την ολοκληρωτική επικράτηση των Δωριέων, 9ος αιώνας π.Χ., φαίνεται πως το κράτος των Μινύων εξαφανίσθηκε αφού συγχωνεύτηκε με τα άλλα Ελληνικά φύλλα .
Μια προσεκτικότερη προσέγγιση των μέχρι τώρα γνωστών στοιχείων για το ελληνικό αυτό φύλο που έφθασε και στην αρχαία Κολχίδα, δείχνει ότι οι Μινύες διέθεταν εξαιρετικά προηγμένες για την εποχή τους γνώσεις μηχανικής και τεχνολογίας. Αυτό αποδεικνύεται από τα λαμπρά τους έργα που άφησαν πίσω τους, που αποτελούν τεκμήρια της επιστημονικής τους γνώσης.
ΟΡΧΟΜΕΝΟΣ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ
Στα χρόνια του Ορχομενού η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή και πήρε το όνομά του. Ο Ορχομενός ήταν αυτός που σχεδίασε τα αποξηραντικά και αντιπλημμυρικά έργα της Κωπαΐδας. Τα καράβια των Μινύων έπλεαν όλες τις θάλασσες, περνούσαν τα Δαρδανέλια, έμπαιναν στη Μαύρη Θάλασσα, πήγαιναν στα παράλια της Μικράς Ασίας και έφτανα στην Κάτω Σικελία, πουλώντας τα ωραία υφαντά και τα κεραμικά τους.
Ζούσαν χωρίς πολέμους, ειρηνικά, δημιουργώντας και διασκεδάζοντας με ποιητικούς αγώνες, ιπποδρομίες, αρματοδρομίες και άλλα.
Οι γυναίκες του Ορχομενού μάζευαν φυτά από τον Υφάντιο λόφο -ρίζες, φύλλα, κλαδιά, βαλανίδα, άγρια αχλάδια- για να τα βράσουν και να κάνουν τις βαφές τους για τα νήματά τους.
Ο βασιλιάς Ορχομενός πέθανε σε βαθιά γεράματα. Δεν είχε παιδιά γι’ αυτό κάλεσε το γιο του Φρίξου, τον Κλύμενο και του έδωσε τη βασιλεία.
Οι Μινύες κατάφεραν και αποξήραναν την λίμνη της Κωπα'ί'δας κάτι που και σήμερα αποτελεί μυστήριο αλλά και συνάμα έργο άξιον θαυμασμού.Σε αυτούς λοιπόν οφείλονται τα αρδευτικά έργα στην Κωπαϊδα που έγιναν το 1450 π.χ., όπου κατασκεύασαν ένα τεράστιο αρδευτικό έργο. Τα ίχνη που σώθηκαν μέχρι σήμερα δεν δείχνουν πότε ακριβώς έπαψε να λειτουργεί το έργο και πως η έγινε η καταστροφή του, μαρτυρούν όμως ότι το αποχετευτικό δίκτυο της περιοχής, ευφυές στη σύλληψη και εντυπωσιακό στην εκτέλεση είχε πετύχει αποτελέσματα τα οποία παρ’ όλες τις προσπάθειες που είχαν καταβληθεί κατά καιρούς, πραγματοποιήθηκαν ξανά ύστερα από 32 αιώνες (το 1889) !
Για τους Μινύες ,το αρχαιότατο αυτό ελληνικό φύλλο, που ήταν γνωστοί στα ομηρικά και στα αργοναυτικά έπη ως λαός ναυτικός, εξερευνητικός, που είχε αμύθητα πλούτη, για την καταγωγή τους έχουν διατυπωθεί επίσης οι παρακάτω απόψεις:
Οι Αχαιοί πού κατοικούσαν στο Θεσσαλικό κάμπο, μετά από τις πολλές πλημμύρες που έγιναν έφυγαν, για να αναζητήσουν άλλη γη στεγνή. Ο μύθος λέει πως ήρθαν στην περιοχή της Κωπαΐδας σαν να πήγαιναν σε γιορτή.
Καλοντυμένοι, όμορφοι ,άνδρες και γυναίκες, νεαρά παιδιά και ηλικιωμένοι, ο καθένας τους απάνω στο δικό του άλογο. Ήρθαν ειρηνικά και δεν πείραξαν κανένα, εγκαταστάθηκαν στον Υφάντειο λόφο. Αρχηγός τους, βασιλιάς, ήταν ο Ανδρεύς, γιος του Πηνειού. Από αυτόν η περιοχή ονομάστηκε Ανδρηίς και οι κάτοικοι .Ανδρηίδες.Μετά τον Ανδρέα αρχηγός έγινε ο Αθάμας, γιος του Αίολου, με τη γυναίκα του τη Νεφέλη. Απέκτησαν δυο παιδιά τον Φρίξο και την Έλλη. Όταν πέθανε η Νεφέλη ο Αθάμας παντρεύτηκε την Ινώ. Η πόλη ονομάστηκε Αθαμαντία και οι κάτοικοι Αθαμαντίδες.
Μετά τον Αθάμαντα βασιλιάς έγινε ο Ετεοκλής ή Κηφισιάδης, η πόλη ονομάστηκε Κηφισιάδα και οι κάτοικοι Κηφισιάδες. ο ίδιος ήταν ποιητής και επί της εποχής του οι μουσικοί και ποιητικοί αγώνες ήταν γνωστοί σε όλον τον τότε πολιτισμένο κόσμο.
Μετά τον Ετεοκλή βασιλιάς έγινε ο Φλεγύας, η πόλη ονομάστηκε Φλεγυαντίδα και οι κάτοικοι Φλεγυαντίδες. Μετά το Φλεγύα βασιλιάς για λίγο διάστημα ήταν ο Χρύσης, γιος της Χρυσογένειας, κόρης του Άλμου. Μετά τον Φλεγύα βασιλιάς έγινε ο Μινύας, η πόλη ονομάστηκε Μινύειος και οι κάτοικοι Μινύες.
ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΙΝΥΕΣ
Κατεξοχήν χώρα των τοξοτών η Μεσσηνία του Μελαμέα, του Ευρύτου και του Ίφυτου, που αποίκησαν στην Κεφαλλονιά και στην Ζάκυνθο. Οι άποικοι, πλούσιος λαός κατά τον Όμηρο (Ιλιάδα Ι 381), ασχολήθηκαν με το εμπόριο μέσω της ναυσιπλοΐας και η δύναμη του στόλου τους έφτανε περί τα 300 με 400 πλοία. Πριν την κάθοδο του Νηλέα η Δυτική κυρίως πλευρά της Μεσσηνίας κατοικείτο από γηγενείς Καύκωνες Αιπειούς και Λέλεγες. Ο Στράβων ο γεωγράφος μας αναφέρει (κεφ. 8 στ. 3, κεφ. 3 στ.6, κεφ. 3 στ.37) ότι Β.Δ. της Τριφυλλίας πριν τον Νηλέα (3100 π.Χ.) κατοικούσαν οι Μινύες (ρίζα της λέξης MENIJO που στη γραμμική γραφή σημαίνει γυναίκα) και κατάγονται μάλλον από τις Λήμνιες, οι οποίες αφού σκότωσαν τους συζύγους τους συζεύχθηκαν με τους Αργοναύτες. Οι απόγονοί τους ονομάστηκαν Μινύες, (στο εγγύς μέλλον η αρχαιολογική σκαπάνη θα φέρει στο φως αρχαιολογικό οικισμό στις θέσεις Προγόμυλο και Παπιά του δήμου Αττικής) οι οποίοι ήσαν συγγενείς της Χλωρίδας, συζύγου του Νηλέα, και αργότρα κατοίκησαν την Κρήτη, Κύπρο και Αίγυπτο.Ο Σπύρος Μαρινάτος στη μελέτη του I. Geography Dimikenologia Roma 1967, λέει πως οπι Μινύες ήσαν απόγονοι του ΑΙόλου και γιοι του Έλληνα, μετείχαν της αποίκησης της Ιωνίας και είχαν την αυτή καταγωγή και οικόσημα (γαλύκα, σύμβολα Μεσσηνιακής Δυναστείας) με τους συγγενείς τους Νηλείδες, συσχετισμός απόλυτος με τις μεταμορφωμένες Μινυάδες, κόρες του Μινύα και της Χρυσογόνης ή Τριτογένειας.
Αυτή ήταν κόρη του Αιόλου, ο οποίος πρωτοκατοίκησε στον Βοιωτικό Ορχομενό, του οποίου η Επικράτει αέφθανε ως τον Ευβοϊκό κόλπο. Τις πενήντα κόρες του Μινύα τιμούσαν με ένα έθιμο περίεργο οι Μινύες. Κάθε διετία καταδίωκαν τις αλευρωμένες γυναίκες τους (πληροφορία που μας έρχεται από τον Πλούταρχο) οι οποίες ονομάζονταν Ολείαι δηλαδή καταστροφικές. Οι ιερείς καθώς και όλοι οι αρσενικοί οι Ψολόεις δηλαδή καπνισμένοι μουτζουρωμένοι, σύμβολα των αντιθέτων αρχέγονων δυνάμεων της τάξης-αταξίας του φωτός και του σκότους. Ο G. Schmidt (R.E.XVII 180-123) σε άρθρο του στο περιοδικό "Νέστωρ", βεβαιώνει ότι η Γλαυκόπιδα Αθηνά ήταν αποκλειστικό οικόσημο των Νηλειδών και επίσης αρκετές χρυσές γλαύκες βρέθηκαν στο Κακόβατο της Περιστεριάς. Απ' τους Μινύες αυτούς κατάγονται η Χλωρίδα, ο Περικλήμενος, ο Πελίας και ο Νηλέας.
Η ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
Ο αρχαιολόγος Θόδωρος Σπυρόπουλος αποδίδει στη φυλή των Μινύων την κατασκευή των πυραμίδων στη Θήβα, καθώς και σειρά αρδευτικών έργων στον Ορχομενό και στην Αρκαδία. Ο Όμηρος αλλά και ο Παυσανίας μας δίνουν ορισμένες πληροφορίες γύρω από τους Μινύες. Στην Ιλιάδα αναφέρεται ότι η φυλή αυτή κατείχε τμήμα της δυτικής Βοιωτίας του Ορχομενού, αλλά και μεγάλη έκταση στην σημερινή Θεσσαλία. Ο Παυσανίας αναφέρεται στην Θεϊκή καταγωγή του αρχηγού της φυλής, του βασιλιά Μινύα, ο οποίος καταγόταν από τον Ποσειδώνα. Την πιο ενδιαφέρουσα ίσως ιστορία την περιγράφει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος. Σύμφωνα με αυτήν, ο γενάρχης της φυλής, ο Μινύας, καταγόταν από την Ιωλκό της Θεσσαλίας. Απόγονοι των Μινύων ήταν οι Αργοναύτες και δισέγγονος του βασιλιά Μινύα ήταν ο Ιάσωνας.
Μπορεί με βάση αυτήν την άποψη να αιτιολογηθούν και τα επιτεύγματα των Αργοναυτών στον τεχνολογικό τομέα, αλλά κυρίως μπορεί να δικαιολογηθεί και το μεγαλύτερο επίτευγμα της τότε εποχής, η Αργώ, η οποία, σύμφωνα με την άποψη ορισμένων, ήταν ένα πλοίο που διέθετε ηλεκτρονικό υπολογιστή !
Για να πάρουν πίσω το δέρμα από το χρυσόμαλλο κριάρι που ο Ορχομένιος Φρίξος είχε δωρίσει στον βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη, οι Μινύες του Ορχομενού διοργάνωσαν εκστρατεία, στην οποία πήραν μέρος 50 ήρωες από όλη την Ελλάδα. Κύριοι όμως διοργανωτές της εκστρατείας και κύριοι συνεργάτες του αρχηγού τους Ιάσονα, που κι αυτός ήταν συγγενής των Μινυών του Ορχομενού, ήταν Βοιωτοί και μάλιστα Ορχομένιοι.
Πρώτος ο βασιλιάς του Ορχομενού Εργίνος, πηδαλιούχος της Αργούς, δεύτερος ο γιός του Φρίξου Άργος , που ναυπήγησε, με συμβουλή της Αθηνάς, το πλοίο που μετέφερε τους 50 ήρωες, την "πεντηκόντορον" Αργώ, τρίτος ο Βοιωτός ήρωας Τίφυς και στη συνέχεια οι Ορχομένιοι και Βοιωτοί: ο Ασκάλαφος, ο Ιάλμενος, ο Πηνέλεως, ο Λήϊτος, ο Ίφιτος, ο Ηρακλής, ο Ύλας...
Το ότι οι 50 ήρωες ήταν από όλη την Ελλάδα μας δείχνει τη φυλετική ενότητα των Ελλήνων, αλλά φανερά πρωτοστάτησαν στην εκστρατεία οι Βοιωτοί και μάλιστα οι Μινύες του Ορχομενού.
Ακόμα κι ο αρχηγός της εκστρατείας Ιάσωνας καταγόταν από τους Μινύες του Ορχομενού. Σύμφωνα με τη μυθολογία οι βασιλιάδες των νοτιοανατολικών πόλεων της Θεσσαλίας τα αδέλφια Φέρης, Αίσων και Πελίας είχαν παντρευτεί τις κόρες του Μινύα Περικλυμένη, Αλκιμήδη και Φυγομάχη και απόγονος αυτών των βασιλικών κλάδων ήταν ο Ιάσωνας. Αλλά και ιστορικοί συγγραφείς (Ηρόδοτος, Απολλώνιος και Στράβων) μαρτυρούν τον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν στην Αργοναυτική εκστρατεία οι Μινύες του Ορχομενού
Τι σημαίνει λοιπόν αυτή η σύνδεση της Αργοναυτικής εκστρατείας με τους Μινύες του Ορχομενού; Πολλοί νεώτεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι τόσο στο μύθο του Φρίξου και της Έλλης, όσο και στο μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας, η ποιητική φαντασία των Ελλήνων συμπύκνωσε τις υπερπόντιες ναυτικές επιχειρήσεις που διοργάνωσαν οι θαλασοπόροι Μινύες του Ορχομενού στον καιρό της ακμής τους, για τη σύναψη εμπορικών σχέσεων με τις παράλιες χώρες του Αιγαίου και για την ίδρυση αποικιών στον Ελλήσποντο και πέρα απ' αυτόν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας κι ως τη μαγική Κολχίδα.
ΟΙ ΜΙΝΥΕΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
 |
| Οι Αργοναύτες , λεπτομέρεια από ερυθρόμορφο Αττικό πύλινο αγγείο 425 - 375 π.χ. - Ruvo, Mουσείο Jatta - |
 |
| Πειραιάς ορύγματα των Μινύων |
Οι Μινύες, που, ας σημειωθεί, είχαν ειδικευτεί στην κατασκευή υπογείων διαβάσεων (σηράγγων), υπονόμων και άλλων τεχνικών έργων, άφησαν ως τις μέρες μας, σημάδια, στο πέρασμά τους από τον πειραϊκό χώρο. Εκτός από την ισοπέδωση του λόφου της Μουνιχίας και τα λαξευτά, μέσα σε βράχους κατασκευάσματα, που ο λαός ονόμαζε παλαιότερα "Θεόσπιτα", δύο σημαντικά για την εποχή τους τεχνικά έργα, μαρτυρούν το πέρασμά τους από τον τόπο : Η γνωστή ως "Σπηλιά της Αρετούσας" στον λόφο της Μουνιχίας και το "Σηράγγιο", γνωστό (παλαιότερα) ως "Σπηλιά του Παρασκευά".
Εκτός από τον προϊστορικό οικισμό των Μινύων, στον λόφο της Μουνιχίας, στους προϊστορικούς καιρούς αλλά και αργότερα, ως τους ιστορικούς χρόνους, υπήρχε στον Πειραιά και ένας "σύνδεσμος" ή "ένωση" κοινοτήτων με θρησκευτικό κυρίως χαρακτήρα και κοινό ιερό: Το "Τετράκωμον Ηράκλειων". Οι τέσσερις "κώμες" που συγκροτούσαν την ιδιόμορφη κοινοτική "ένωση" του "Τετρακώμου" ήταν ο Πειραιεύς , το Φάληρο - η σημαντικότερη τότε, που οι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν ως "επίνειο" και που η ονομασία του προήλθε από τοπικό ήρωα και, κατά την παράδοση, έναν από τους Αργοναύτες, τον Φάληρο (ή Φαληρό) - οι Θυμαιτάδαι (ή Θυμοιτάδαι), - το σημερινό Κερατσίνι - και η Ξυπέτη (ή Ξυπετή) που η θέση της τοποθετείται ανάμεσα στην Παλαιά Κοκκινιά και τον Κορυδαλλό, ίσως στη σημερινή Νίκαια. Η λατρεία του Ηρακλή ήταν ο συνδετικός κρίκος της ιδιόμορφης αυτής κοινοτικής ένωσης, που επιβίωσε σε "μάκρος αιώνων" και το κοινό ιερό των "Τετρακώμων" βρισκόταν, κατά την επικρατέστερη άποψη, στην σημερινή συνοικία Καμίνια.
ΛΙΓΑ ΑΚΟΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΗΡΑΓΓΕΙΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Για μερικούς αρχαιολόγους και ιστοριοδίφες το Σηράγγειο θεωρείται το αρχαίο Ασκληπιείο του Πειραιά αν και δεν υπάρχουν διαπιστώσεις παρά μόνον εκδοχές
το Σηράγγειο κατά τον κ.Κουτουζή από τον οποίο αντλήθηκαν οι περισσότερες πληροφορίες είναι ένα υπόγειο κατασκεύασμα μέσα σε βράχους, της Καστέλας (κοινώς γνωστό ως «Σπηλιά του Παρασκευά»), έργο των προηγμένων προϊστορικών κατοίκων του Πειραιά των Μινυών.
Οι Μινύες ήταν ένας από τους επιφανέστερους λαούς της ηρωικής εποχής με κέντρο τον Ορχομενό Βοιωτίας, και εκπροσωπούσαν την ναυτική εμπορική δύναμη της προϊστορικής Ελλάδας.
Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι του Πειραιά, έφεραν τη λατρεία της θεάς των Θρακών Βενδίοδος (Εκάτης) και της Φεραίας Αρτέμιδος, που λατρευόταν στη Μουνιχία – Καστέλα- σαν «Μουνιχία Άρτεμις».
Η περιοχή είχε ονομαστεί Μουνιχία από τον ήρωα Μούνιχο, γιο του Παντακλέους ή Πεντευκλέους από το γένος των Μινύων, που μετοίκισε μαζί με τους οπαδούς του από τον Ορχομενό στην περιοχή αυτή, αφού μετά τον κατακλυσμό – καταποντισμό είχε μείνει ακατοίκητη.
Πιστεύεται ότι το ιερό της Μουνιχίας Αρτέμιδος βρισκόταν στην κορυφή του λόφου, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο ναός του Προφήτη Ηλία.
Το σπήλαιο αυτό είχε πολλά υπόγεια διαμερίσματα, κατασκευασμένα με αρκετή δεξιοτεχνία
Το Σηράγγειο, κατά μία εκδοχή θεωρείται ως Ασκληπιείο του Πειραιά, το υπόγειο αυτό κατασκεύασμα μέσα σε βράχους, της Καστέλας. Αποκαλύφθηκε, κατά τον Χρ. Πανάγο, το 1897 και, κατά τον Γ. Ζαννέτο το 1894.
Το φυσικό «κοίλωμα» του Σηραγγείου προϋπήρχε αλλά αξιοποιήθηκε, με την εκτέλεση ορισμένων έργων από τους Μινύες. Η στοά του εισχωρεί 12 μέτρα μέσα στο βράχο, κάτω από τη λεωφόρο Φαλήρου (Βασ. Παύλου). Αν και δεν έχουμε θετικές πληροφορίες για το σκοπό, για τον οποίο κατασκευάσθηκε, πιθανολογείται ότι ήταν ιερό, αφιερωμένο στον τοπικό ήρωα Σήραγγο.
Θεωρείται ότι στους ιστορικούς χρόνους δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήθηκε ως ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ και ως «Πορφυρείο», για την κατεργασία των πολλών πορφυρούχων κοχυλιών που αφθονούσαν στην Πειραϊκή ακτή. Αργότερα, πάντως και ως τους ρωμαϊκούς χρόνους στο Σηράγγειο λειτούργησε «βαλανείο» (δημόσιο λουτρό) και τότε κατασκευάστηκαν τα δύο ψηφιδωτά που υπήρχαν εκεί και, κατά περίεργο τρόπο, εξαφανίστηκαν στην περίοδο της Δικτατορίας (1967 - 1974). Ακόμη μέσα εκεί υπήρχε ένα ηρώο, δυο πανάρχαιοι τάφοι, και τα δύο ψηφιδωτά, ένα που παρίστανε το Σήραγγο σε άρμα, και ένα τη Σκύλλα. Μέσα στο σπήλαιο βρέθηκε και βωμός του Αποτρόπαιου Απόλλωνα.
Με βάση την μυθολογία ο εικονιζόμενος στο ψηφιδωτό νέος ταυτίστηκε με τον Γλαύκο». Το φτωχό ψαρά που απελπισμένος γκρεμίστηκε στα βράχια της Ευβοίας. Και καταδικάστηκε σε α0ανασία και από τότε πλανιέται μέσα στα κύματα. Αγάπησε την ωραία θαλάσσια παρθένα Σκύλλα, αλλά τους φθόνησε η Κίρκη και την μεταμόρφωσε σε τέρας.........Αλλά ο Γλαύκος δεν έπαψε να την αγαπάει και παρέμεινε μεμψίμοιρος και κακόβουλος, προφητεύοντας τους ανέμους στους θαλασσινούς με θορυβώδεις χρησμούς.
Έγινε δε ένα μελαγχολικός γέρος με απλανές βλέμμα, μισός άνθρωπος, μισός ψάρι, και η ουρά του ήταν σκεπασμένη με θαλάσσια φυτά και κοχύλια.
ΑΠΟΞΗΡΑΝΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΙΝΥΩΝ ΣΤΗΝ ΚΩΠΑ’Ι’ΔΑ
Κολοσσιαία, από την άποψη της έκτασης όσο και της τεχνολογίας που χρησιμοποιήθηκε, ήσαν τα ευρείας κλίμακας αρδευτικά και αποξηραντικά έργα που εκτέλεσαν οι Μινύες του Ορχομενού στην κοιλάδα της Κωπαΐδας. Ήταν τόσο σημαντικά τα έργα αυτά ώστε οι Γερμανοί ερευνητές που τα μελετούν από το 1980 τα χαρακτήρισαν σαν τα «μεγαλύτερα αρδευτικά έργα της αρχαίας Ευρώπης».
Οι συχνές αλλαγές της στάθμης των υδάτων της λίμνης αφενός δεν επέτρεπαν τη συστηματική καλλιέργεια της γης αφετέρου δε είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ελών που προκαλούσαν αρρώστιες στους κατοίκους των παραλίμνιων περιοχών.
Όταν ήταν βασιλιάς του Ορχομενού ο γιος του Μινύα, ο Ορχομενός, σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν τα αποξηραντικά έργα της λίμνης Κωπαΐδα Αυτό το θαυμαστό έργο προκαλεί έκπληξη και θαυμασμό αλλά και ερωτήματα του τύπου: ποιοι ήσαν αυτοί οι Μινύες; Από πού απέκτησαν αυτές τις γνώσεις; ....Τα έργα τους σήμερα αποτελούν αντικείμενο μελέτης επιστημόνων - ερευνητών.
Οι Μινύες αντί να αφήσουν τα νερά των ποταμών να χυθούν στην στη λίμνη τα συγκέντρωναν σε ένα κανάλι - διώρυγα, που έφτιαξαν, και τα διοχέτευαν στον Ευβοϊκό κόλπο. Η διώρυγα είχε συνολικό μήκος 27 χιλιόμετρα ,πλάτος 40 έως 60 μέτρα και βάθος 2 ως 3 μέτρα.
Στο βόρειο κομμάτι της διώρυγας, μήκος 9 χιλιομ. συγκεντρώνονταν τα νερά του Κηφισού και του Μέλανα ποταμού. Η διώρυγα περνούσε από τις Ολμόνες (Στροβίκι), τις Κώπες και κατέληγε στην Μεγάλη καταβόθρα στο Νέο Κόκκινο.
Η δεύτερη διώρυγα, η κεντρική, έπαιρνε τα νερά της Έρκυνας , περνούσε από το χωριό Μαυρόγεια και διέσχιζε την κεντρική Κωπαΐδα ώσπου συναντούσε την τρίτη διώρυγα, τη βόρεια.
Η τρίτη διώρυγα, στο νότο, έπαιρνε τα νερά του Φάλαρου, από την περιοχή της Κορώνειας, του Λοφίδος της Αλιάρτου, του Τρίτωνος και άλλων χειμάρρων του Ελικώνα , περνούσε από το κάστρο του Γλα και συναντούσε την πρώτη διώρυγα, τη βόρεια.
Οι Μινύες για την καλύτερη αποχέτευση των υδάτων άνοιγαν καταβόθρες ή διεύρυναν τις φυσικές που ήδη υπήρχαν. Τέτοιες καταβόθρες υπάρχουν πάνω από τριάντα. Σήμερα οι περισσότερες έχουν κλείσει από χώμα και άλλες φερτές ύλες και χρησιμοποιούνται για στάμνες των κτηνοτρόφων.
 |
| Στοά μεταλλευμάτων ,ζωγραφική από αγγείο |
Σε αυτή τη σήραγγα έφτιαξαν16 κάθετα ανοίγματα - φρεάτια- σε απόσταση το καθένα 100 μέχρι 200 μέτρα το ένα από το άλλο. Τα φρεάτια είχαν βάθος 18 ως 60 μέτρα. . Με τη βοήθεια αυτών κατάφεραν να σκάψουν το τούνελ αλλά και να παρακολουθούν τη ροή του νερού.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η στάθμη στο κανάλι ήταν 1,5 έως 2 μέτρα ψηλότερο από την επιφάνεια της αποξηραμένης λίμνης, δηλ. ψηλότερα από την επιφάνεια του εδάφους που καλλιεργούσαν, αλλά και την επιφάνεια όπου είχαν αναπτυχθεί πόλεις, η δε στεγανότητα των έργων ήταν απόλυτη. Από την αρχή ως στο τέλος το κανάλι είχε μια ελαφριά κλίση, για να διευκολύνεται η ροή του νερού.!!
Τα αναχώματα που είχαν φτιαχτεί είχαν επενδυθεί με θαλάσσια άργιλο που στη συνέχεια είχαν επενδυθεί με ογκόλιθους για προστασία από τη διάβρωση, όπως τα κυκλώπεια τείχη. Τα αναχώματα είχαν ύψος 3,5 έως 4 μ. και πλάτος στη βάση 40 μ. ενώ στη κορυφή 35μ.
Σε μερικά σημεία ο δρόμος Ορχομενού -Κάστρου περνά πάνω από το ανάχωμα της βόρειας διώρυγας.
Και κάτι πολύ σημαντικό. Ο αρχαιολόγος Θεόδωρος Σπυρόπουλος ερευνώντας για το Αμφείο Θηβών και μετά από ανασκαφές που έκανε στο χώρο της Κωπαΐδας (Μεγάλη καταβόθρα – Μινυακό ανάχωμα) χρονολόγησε τα έργα της Κωπαΐδας στην 3η π.Χ. χιλιετία.
Η ΆΡΝΗ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ «Το Κάστρο του Γλα»
Σύμφωνα με τον Όμηρο εδώ βρισκόταν πολυστάφυλος Άρνη.
Όταν η Κωπαΐδα ήταν λίμνη ο λόφος ήταν νησί. Το ύψος του λόφου κυμαίνεται από 20 έως 50μ. Η ακρόπολης του Γλα είναι επταπλάσια από αυτής των Μυκηνών και δεκαπλάσια της Τίρυνθας. Στα ριζά του λόφου υπάρχουν φυσικές καταβόθρες από όπου χανόταν το νερό της λίμνης. Σήμερα αυτές οι καταβόθρες είναι στάνες όπου οι κτηνοτρόφοι της περιοχής φυλάνε τα πρόβατα.
Ο λόφος είναι οχυρωμένες με κυκλώπεια τείχη πάχους 5,50 μ και συνολικό μήκος 3 χλμ. Ο αρχαιολόγος Θρεψιάδης ανακάλυψε στον περίβολο μια κατοικία ή ανάκτορο που ίσως να ανήκε στον ηγεμόνα ή στους αξιωματούχους του βασιλιά του Ορχομενού, οι οποίοι φρόντιζαν για την καλή λειτουργία των αποστραγγιστικών και αντιπλημμυρικών έργων.
ΔΥΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΠΟΨΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΩΝ ΤΟΙΧΙΩΝ
Στο κεντρικό σημείο ήταν ένα συγκρότημα κτηρίων που ονομάζεται αγορά. Στα δωμάτια των κτιρίων βρέθηκαν πιθάρια με μεγάλες ποσότητες απανθρακωμένων σιτηρών. Αν και τα κτήρια της αγοράς προορίζονταν για αποθήκευση των αγροτικών προϊόντων, οι τοίχοι τους είχαν τοιχογραφίες.!!
ΔΥΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΑΠΟΨΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΠΥΛΗΣ- ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ
Τα κτήριά τους καταστράφηκαν ξαφνικά από μια πυρκαγιά το 1200π.Χ.. Μετά την κατάρρευση των αποστραγγιστικών έργων και όταν η ακρόπολη αποκλείστηκε από τα νερά και πάλι της λίμνης ο λόφος του «Γλα» ή της αρχαίας Άρνης δεν ξανακατοικήθηκε.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΜΙΝΥΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΤΑΙ
Πρόκειται για ένα αξιόλογο τεχνητό έργο που δεν έχει εξερευνηθεί ούτε έχει μελετηθεί σε βάθος. Είναι αξιοσημείωτο ότι μετά το εγχείρημα αυτό των Μυκηναίων καμία άλλη μεταγενέστερη προσπάθεια μετατροπής της λίμνης Κωπαΐδας σε πεδιάδα δεν πέτυχε παρά μόνο εκείνη στα τέλη του περασμένου αιώνα και η οποία έδωσε στην περιοχή τη σημερινή της μορφή.
ο Ηρακλής και η Λερναία Ύδρα.
Μετά την μεγάλη έκρηξη της Θήρας, το1630 π.Χ. ακολούθησαν σεισμοί που προκάλεσαν πολλές αναστατώσεις στον Μινωικό και εν γένει στον Ελλαδικό πολιτισμό, όπως και στο Μινυακό. Οι σεισμοί πιθανόν έφραξαν τις καταβόθρες και παραμελήθηκε πλέον η συντήρηση των έργων, καναλιών και αναχωμάτων.
Περί το 1200 π.Χ. η πεδιάδα είχε μετατραπεί σε μια τεράστια λίμνη κατακλύζοντας πόλεις, καλλιέργειες και καταστρέφοντας τα έργα των Μινυών. Στην Κλασσική και Ελληνιστική εποχή ήταν γνωστή η λίμνη για τα πελώρια χέλια της και τα καλάμια για την κατασκευή αυλών. Ο Στράβων τη χαρακτηρίζει ως “αμφίβιον φύσιν” με 66 πόλεις, μικρές και μεγάλες, γύρω της.
Σύμφωνα με τη μυθολογία μας η Κωπαΐδα μετετράπη πάλι σε λίμνη εξαιτίας του στρατηγικού τεχνάσματος του Ηρακλή. ΟΙ Θηβαίοι είχαν υποταχθεί στους Μινύες και τους πλήρωναν φόρο για 20 χρόνια δίνοντάς τους τα 100 καλύτερά τους βόδια. Οι Θηβαίοι οδηγούμενοι από τον Ηρακλή μετέτρεψαν τον ρου του ποταμού και έφραξαν τη μεγάλη καταβόθρα στο Νέο Κόκκινο, που οδηγούσε τα νερά στον Ευβοϊκό κόλπο και έτσι η πεδιάδα πλημμύρισε. πάλι .
Ο Ηρακλής ήταν στην εποχή του ο μεγαλύτερος υδραυλικός μηχανικός αλλά και γνώστης της γεωλογίας και όχι μόνο γι’ αυτό και οι περισσότεροι άθλοι του σχετίζονται με υδραυλικά έργα, όπως η εκτροπή του Αχελώου, οι Στυμφαλίδες, στη λίμνη του Φενεού στην Κορινθία, οι στάβλοι του Αυγείου κ. ά.
Έργα των Μινυών και ο καθηγητής Ηλίας Μαριολάκος.
η είσοδος της καταβόθρας.
Ο Καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ηλίας Μαριολάκος, έχει μελετήσει σε βάθος τα έργα των Μινυών, μας έχει δώσεις ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Σύμφωνα με τον καθηγητή οι Μινύες σκόπιμα έβαλαν τη στάθμη του νερού πιο ψηλά, ώστε οι καλλιέργειες να ποτίζονται με τη δύναμη της βαρύτητας.!! Ελάχιστα κανάλια στην Ευρώπη έχουν το νερό υψηλότερα από την πεδιάδα, οπότε για την άντληση του νερού απαιτείται μεγάλη κατανάλωση ενέργειας.
Έργο τιτάνιο, αν σκεφτούμε τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν την εποχή εκείνη, για να σκάψουν συμπαγή βράχο.
Η μεγάλη διώρυγα της Κωπαΐδος δεν έχει μόνο μεγάλο ιδιαίτερο μήκος, απίστευτο πλάτος αλλά παρουσιάζει και μια ευλαβικά τηρούμενη πολύ ελαφριά κλίση κατά ο,1%ο .!! Η κλίση αυτή έγινε εξαιτίας της εδαφική διαφοράς ύψους, που ήταν 2,5 μέτρα στο συνολικό μήκος της διώρυγας μήκος, ήταν δηλαδή ένα μέτρο σε κάθε 10 χλμ. !! Οι πιο πάνω φωτ. είναι από τη Μεγάλη Καταβόθρα ή σπηλιά του Ηρακλή στο Νέο Κόκκινο. Από το σημείο αυτό ξεκινούσε η υπόγεια σήραγγα. Αριστερά φαίνεται η επένδυση στα τοιχώματα της καταβόθρας για να προστατευτεί από τη διάβρωση του νερού.
ΕΡΓΙΝΟΣ Ο ΜΙΝΥΑΣ
Μερικά χρόνια προτού συμβούν αυτά τα γεγονότα κάποιο ασήμαντο περιστατικό εξόργισε τούς Θηβαίους στη γιορτή του Ποσειδώνα στην Ογχηστό. Στον καβγά πού ακολούθησε ο ηνίοχος του Μενοικεα έριξε μια πέτρα και πλήγωσε θανάσιμα το βασιλιά των Μινύων Κλύμενο. Ενώ ψυχορραγούσε τον μετέφεραν στον Ορχομενό, όπου εκπνέοντας πρόσταξε τους γιους του να πάρουν εκδίκηση για λογαριασμό του . Ο Εργίνος, ο μεγαλύτερός τους, γιος της βοιωτικής πριγκίπισσας Βουδείας ή Βουζύγης μάζεψε στρατό, εκστράτευσε εναντίον των Θηβαίων και τούς νίκησε κατά κράτος. Σύμφωνα με τη συνθήκη ειρήνης πού επισφραγίστηκε με όρκο, οι Θηβαίοι υποχρεώθηκαν να στέλνουν στον Εργίνο κάθε χρόνο εκατό μοσχάρια επί είκοσι έτη ως αποζημίωση για το θάνατο του Κλύμενου β. Επιστρέφοντας από τον Ελικώνα ο Ηρακλής συνάντησε τούς Μινύες απεσταλμένους πού πήγαιναν στη Θήβα για το φόρο. Όταν τούς ρώτησε για το σκοπό της επίσκεψης τους, εκείνοι απάντησαν άγρια ότι ήρθαν να υπενθυμίσουν πάλι στους Θηβαίους πόσο μεγαλόψυχος είχε σταθεί μαζί τους ο Εργίνος όταν δεν έκοψε τα αφτιά, τη μύτη και τα χέρια όλων των Θηβαίων. - Πράγματι τέτοιου είδους φόρους επιθυμεί ο Εργίνος; ρώτησε θυμωμένος ο Ηρακλής. Κατόπιν ακρωτηρίασε τούς πρέσβεις, όπως είχαν οι ίδιοι περιγράψει προηγουμένως, και αφού πέρασε τα ματωμένα μέλη τους σε κορδόνια, τούς τα κρέμασε στο λαιμό και τούς έστειλε πίσω στον Ορχομενό
γ. Όταν ο Εργίνος πρόσταξε το Θηβαίο βασιλιά Κρέοντα να εκδώσει όποιον διέπραξε το κακούργημα, εκείνος ήταν έτοιμος να συμμορφωθεί, επειδή οι Μινύες είχαν αφοπλίσει εντελώς τη Θήβα και σε μια τόσο δύσκολη υπόθεση ούτε από τούς γείτονες του μπορούσε να περιμένει βοήθεια . Ο Ηρακλής όμως έπεισε τούς νεαρούς συντρόφους του να πολεμήσουν για την ελευθέρια. Περιδιάβηκε όλους τούς ναούς της πόλης αφαιρώντας από τούς τοίχους όσες ασπίδες, κράνη, θώρακες, περικνημίδες, σπαθιά και δόρατα είχαν ανατεθεί ως λάφυρα στους θεούς. Η Αθηνά θαύμασε τόσο την αποφασιστικότητα του, ώστε έζωσε με τα ίδια της τα χέρια τα σπαθιά στη μέση του Ηρακλή και των συντρόφων του και τούς αρμάτωσε με τα υπόλοιπα όπλα. Έτσι ο Ηρακλής εξόπλισε όλους τούς μάχιμους Θηβαίους, τούς δίδαξε τη χρήση των όπλων και ανέλαβε ο ίδιος τη διοίκηση τους. Κάποιο μαντείο του αποκάλυψε ότι θα νικούσε αν θυσιαζόταν αυθόρμητα ο ευγενέστερης καταγωγής Θηβαίος. Τότε όλα τα μάτια γεμάτα προσμονή στράφηκαν προς τον απόγονο των Σπαρτών, τον Αντίποινο όταν εκείνος δεν έδειξε διάθεση να πεθάνει για το καλό του συνόλου, το έκαναν στη θέση του οι δύο κόρες του Ανδρόκλεια και Αλκίς μετά χαράς. Έκτοτε τις περιέβαλλαν με τιμές πού αρμόζουν σε ηρωίδες στο Ιερό της Ευκλείας Άρτεμης (3).
δ. Οι Μινύες είχαν κιόλας ξεκινήσει κατά της Θήβας όταν ο Ηρακλής τούς επιτέθηκε αιφνιδιαστικά σε κάποιο στενωπό πέρασμα σκοτώνοντας τον Εργίνο και τούς περισσότερους από τούς αξιωματικούς του. Επωφελούμενός από τη νίκη, την οποία πέτυχε σχεδόν μόνος του, ο Ηρακλής αιφνιδίασε τον Ορχομενό, έριξε τις πύλες της πόλης, ξεθεμελίωσε το παλάτι και υποχρέωσε τούς Μινύες να πληρώσουν τα διπλά ως φόρο στους Θηβαίους. Έφραξε επίσης τις δύο πελώριες σήραγγες πού είχαν χτίσει στα παλιά χρόνια οι Μινύες με σκοπό να διοχετεύσουν τα νερά του Κηφισού στην θάλασσα, οπότε πλημμύρισαν τα πλούσια σε σιτηρά χωράφια της πεδιάδας της Κωπαϊδας (4). Ο στόχος του ήταν να ακινητοποιήσει έτσι το τρομερότερο όπλο των Μινύων, το Ιππικό, και να συνεχίσει τη μάχη ανάμεσα στους λόφους με ίσους όρους πια , επειδή όμως αγαπούσε όλους τούς ανθρώπους, αργότερα ελευθέρωσε τις σήραγγες. Το θηβαϊκό ιερό του Ιπποδετη Ηρακλή θυμίζει κάποιο επεισόδιο αυτής της εκστρατείας: Μέσα στη νύχτα ο Ηρακλής παρεισέφρησε στο στρατόπεδο των Μινύων, ξέζεψε από τα άρματα τα άλογα, τα έδεσε σε κάποιο δέντρο σε μεγάλη απόσταση και πέρασε από λεπίδι όλους τούς κοιμισμένους στρατιώτες. Δυστυχώς στη μάχη φονεύτηκε και ο θετός του πατέρας, ο Αμφιτρύων (5).
ε. Κατά την επιστροφή του στη Θήβα ο Ηρακλής αφιέρωσε βωμό στον Δία Σαώτη, ένα πέτρινο λιοντάρι στην Εύκλεια Άρτεμη και δύο πέτρινα αγάλματα στη Ζωστήρα Αθηνά. Επειδή οι θεοί δεν τιμώρησαν τον Ηρακλή για το φοβερό τρόπο με τον όποιο συμπεριφέρθηκε στους Μινύες απεσταλμένους, οι Θηβαίοι διακινδύνευσαν να τον τιμήσουν με άγαλμα, το οποίο ονόμασαν Ηρακλή Ρινοκολούστη (6).
ζ. Σύμφωνα με άλλη αφήγηση ο Εργίνος επέζησε της ήττας των Μινύων και ήταν ένας από τούς Αργοναύτες πού έφεραν πίσω από την Κολχίδα το Χρυσόμάλλο Δέρας. Ύστερα από πολλά χρόνια επανέκτησε την περιούσια του, μα ώσπου να τα καταφέρει τον είχαν πάρει τα χρόνια και παιδιά δεν είχε αποκτήσει. Αφού τον συμβούλεψε κάποιο μαντείο να «βάλει καινούρια πέταλα στη γέρικη φοράδα», παντρεύτηκε μια νέα γυναίκα, η οποία του γέννησε τούς φημισμένους αρχιτέκτονες Τροφώνιο και Αγαμήδη, καθώς και τον Αζέα (7).
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ
Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΜΗΝΥΑ
Στους ανατολικούς πρόποδες του Υφάντειου λόφου (η ανατολική άκρη του Ακόντιου όρους) και στο δυτικό άκρο του σημερινού Ορχομενού βρίσκεται ένα από τα πιο έξοχα και τα πιο εντυπωσιακά μνημεία των Μινυών. Υπολογίζεται ότι χτίστηκε κατά τη 2η χιλιετηρίδα π.Χ.Το μνημείο έφεραν στο φως οι ανασκαφές του Ερρίκου Σλήμαν στα 1881-1885.
Οι ανασκαφές αυτές έφεραν στο φως νεολιθικούς συνοικισμούς με κυκλικά και τετράγωνα θεμέλια σπιτιών, τάφους 3000 χρόνων π.Χ., ανάκτορα ή Ασκληπιείο μυκηναϊκής εποχής και άλλα που είναι δείγματα ότι ο τόπος κατοικήθηκε χωρίς χρονικά κενά από τη νεολιθική εποχή (7 χιλιάδες χρόνια π.Χ.). Κατασκευαστές του τάφου φέρονται οι Τροφώνιος και Αγαμήδης, γιοί του βασιλιά του Ορχομενού Εργίνου.
"ο θησαυρός του Μινύα, σωστό θαύμα, δεν υστερεί από κανένα άλλο πράγμα απ' όσα είναι μέσα ή έξω από την Ελλάδα".
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ-ΩΔΕΙΟ
Στους ανατολικούς πρόποδες του Υφάντειου λόφου και βόρεια του θολωτού τάφου του Μινύα, βρίσκεται το θέατρο - ωδείο που έφερε στο φως το 1972 ο καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών και έφορος αρχαιοτήτων Θ. Σπυρόπουλος. Το θέατρο είναι λαξευμένο στο βράχο, κτίστηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και χρησιμοποιήθηκε μέχρι και τους ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους. Το κοίλο του είναι ενιαίο με 12 σειρές εδωλίων, που είχαν γίνει από πώρο, ενώ οι διάδρομοι είχαν γίνει από σκληρό ασβεστόλιθο. Η πεταλοειδής διάμετρος της ορχήστρας ανέρχεται σε 16 μέτρα.
Από το θέατρο αυτό πρέπει να προέρχονται οι εντοιχισμένες στο μοναστήρι της Σκριπούς επιγραφές, που μνημονεύουν μουσικούς αγώνες προς τιμή των Χαρίτων και οι οποίοι σίγουρα τελούντο στο θέατρο αυτό. Από τα βάθρα χορηγικών μνημείων που βρέθηκαν στο θέατρο προκύπτουν και τα ονόματα των αγώνων: Χαριτήσια και Διονύσια (Αγριώνια).
Σήμερα το θέατρο χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκπληρώνοντας ακόμα το σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκε 2500 χρόνια πριν.
ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΩΝ ΧΑΡΙΤΩΝ
Στους βόρειους πρόποδες του Υφάντειου λόφου, βόρεια από τον τάφο του Μινύα, δυτικά της Παναγίας της Σκριπούς και κάτω από το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων συναντάμε την Ακιδαλία πηγή της Αφροδίτης ή πηγή των Χαρίτων, σε θέση πλούσια σε φυσική ομορφιά και στολισμένη με θρύλους και μύθους.Σ' αυτήν οι αρχαίοι Ορχομένιοι κατέβαιναν για νερό από πελεκημένη στο βράχο σκάλα, γιατί μέχρι εκεί έφτανε η λίμνη της Κωπαίδας.
Κατά την ελληνική μυθολογία εδώ γεννήθηκαν οι θυγατέρες του Δία και της Ευρυνόμης, οι τρείς Χάριτες που συνόδευαν τη θεά Αφροδίτη. Η Αγλαία (λάμπουσα), η Ευφροσύνη (χαρά της ψυχής), και η Θάλεια (ανθίζουσα
τα φυτά), εδώ έλουζαν τα αλαβάστρινα κορμιά τους με τα δροσερά νερά της Ακιδαλίας πηγής. Όπως μας πληροφορεί ο Όμηρος στην Ιλιάδα, στην Ακιδαλία πηγή οι Χάριτες έλουζαν την Αφροδίτη, την αρωμάτιζαν και την έντυναν με τον "αμβρόσιο πέπλο" που τον ύφαιναν αυτές οι ίδιες.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση οι Χάριτες ήταν θυγατέρες της Αίγλης και του ήλιου, "που με τις ακτίνες τους εξωράϊζαν τη φύση, χαροποιούσαν τα έμψυχα και γέμιζαν τη γη και τους ανθρώπους με δώρα και αγαθά".
Η λατρεία των Χαρίτων ήταν διαδεδομένη σε όλη την αρχαία Ελάδα και σε όλο τον αρχαίο κόσμο, αλλά στον Ορχομενό τις τιμούσαν περισσότερο και τις λάτρευαν με πάθος από τα πανάρχαια χρόνια του Μινύα μέχρι τα χρόνια του Παυσανία το 2ο μ.Χ. αιώνα, γιατί από εδώ πρωτοξεκίνησε η λατρεία τους κι εδώ υψώθηκε το πρώτο κι αρχαιότερο ιερό τους. Το είχε κατασκευάσει ο βασιλιάς του Ορχομενού Ετεοκλής, γιός του Κηφισσού ή του Ανδρέως, με πέτρες που είχαν πέσει από τον ουρανό. Στο ιερό υπήρχαν λίθινα καλοφτιαγμένα αγάλματα των Χαρίτων, όπως περιγράφει ο Παυσανίας. Το τοποθετούν στο χώρο της εκκλησίας της Παναγίας και χρονολογικά το ανάγουν στον 9ο ή 8ο αιώνα π.Χ.
ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΚΟΝΙΚΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Το μνημείο που προβάλλεται είναι ο σημαντικός μυκηναϊκός θολωτός τάφος, γνωστός ως ο «Θησαυρός του Μινύα». Το μνημείο αυτό, πέρα από την αρχαιολογική του αξία, αποτελεί ενδεικτική έκφραση της σημασίας ολόκληρης της περιοχής της Κωπαΐδας κατά την προϊστορική εποχή και επιπλέον προσφέρει τη δυνατότητα σύνδεσης με τα υπόλοιπα μυκηναϊκά μνημεία της περιοχής (Ακρόπολη του Γλα, Θήβα). Πρόκειται δηλαδή για μια ιδανική αφορμή προβολής και ανάδειξης μιας περιόδου καθοριστικής για την ιστορική φυσιογνωμία του Νομού Βοιωτίας.
Παράλληλα, το εντυπωσιακό μέγεθος και σχήμα του τάφου, προσφέρεται για την ανάπτυξη μιας εφαρμογής εικονικής πραγματικότητας που όχι μόνο μπορεί να αποκαταστήσει το μνημείο στην αρχική του μορφή, αλλά και να αναπαραστήσει και να επεξηγήσει τη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής του. Τέλος, μια ακόμα θεματική που αναπτύσσεται είναι αυτή της ανασκαφής του τάφου από τον διάσημο αρχαιολόγο Ερρίκο Σλήμαν, κατά την περίοδο 1880-86.
Η εγκατάσταση περιλαμβάνει δύο τοξοειδείς οθόνες ειδικής κατασκευής, το σχήμα και η τοποθέτηση των οποίων παραπέμπει στο σχήμα του θολωτού τάφου. Συνολικά, παρουσιάζονται τέσσερις παράλληλες προβολές βίντεο.
ΟΙ ΜΙΝΥΕΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ
Η κατασροφή των μεγάλων τύμβων της Λακεδαίμονος και η κατασκευή νέου τύπου τάφου επιβεβαιώνει την άφιξη νέου φυλετικού στοιχείου. Το στοιχείο αυτό είναι ασφαλώς οι Αχαιοί που έρχονται στην Ελλάδα, ανατρέπουν το προηγούμενο καθεστώς και δημιουργούν το δικό τους κράτος και τη δική τους ιστορία, με αποκορύφωμα τη μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Τροίας, η αιτία και οι ρίζες της οποίας ξεκινούν από την πόλη Λακεδαίμονα. Και οι νέοι ηγεμόνες χτίζουν τα ανάκτορά τους εξακολουθητικά και διαδοχικά στη νότια πλαγιά της ακρόπολης, στο λόφο Παλαιόκαστρο, πάνω στα ερείπια των ανακτόρων των παλαιότερων κατοίκων και ηγεμόνων της περιοχής, τους οποίους εμείς θεωρούμε Μινύες.
Οι Μινύες αυτοί αναφέρονται σαν κάτοικοι του Ταϋγέτου στις ιστορίες του Ηροδότου και είναι ο ίδιος λαός που με το υψηλό τεχνολογικό του επίπεδο επιτέλεσε μεγάλα έργα στην Ελλάδα πριν από την άφιξη των Αχαιών. Έργα τους είναι η αποστράγγιση της Κωπαϊδας και πολλών άλλων πεδιάδων του ελλαδικού χώρου, η ανάπτυξη της μεταλλουργίας και τα υπερπόντια ταξίδια που καταγράφηκαν στο έπος της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Σώθηκαν λίγα μόνο λείψανα από το μυκηναϊκό ανάκτορο του 1500 π.Χ. Γύρω στο 1350 π.Χ. χτίζεται το πρώτο μεγάλο μυκηναϊκό ανάκτορο στη Λακεδαίμονα, το οποίο καταστρέφεται ίσως από φυσικά αίτια μετά από 70-80 χρόνια και στη θέση του χτίζεται το μεγαλόπρεπο ανάκτορο του Μενελάου, το οποίο επισκέφθηκε ο Τηλέμαχος.
Το ανάκτορο αυτό, όπως άλλωστε και τα άλλα ανάκτορα της μυκηναϊκής Ελλάδας, είναι ένα τεράστιο οικιστικό και διοικητικό συγκρότημα. Επίκεντρο είναι ασφαλώς ο χώρος κοτοικίας και διοίκησης από το βασιλιά, που είναι γνωστός σαν μέγαρο. Το Μέγαρο έχει συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό τύπο, δηλαδή είναι μεγάλο ορθογώνιο κτίριο, που χωρίζεται με εγκάρσιους τοίχους σε τρία μέρη: το πρώτο ονομάζεται Αίθουσα, το επόμενο Πρόδομος και το εσωτερικό Μέγαρο. Εκεί υπάρχει η Εστία για τη φωτιά, ενώ τέσσερις κολώνες στηρίζουν την καπνοδόχο πάνω απ’ την οροφή.
To Mέγαρο της Λακεδαίμονος, παρά τις δεινές καταστροφές που υπέστη στα μεταγενέστερα χρόνια, διατηρεί πειστικά τον συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό τύπο. Είναι από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα, αφού έχει πλάτος 13,5 m και συνολικό μήκος 35 m. Η ανατολική πτέρυγα των δωματίων του αντιστοιχεί πιθανότατα προς τους εσωτερικούς χώρους, στους οποίους αποσύρθηκαν σύμφωνα με την Οδύσσεια ο Μενέλαος και η Ελένη, μετά το δείπνο στους πρίγκιπες επισκέπτες τους, ενώ οι τελευταίοι διανυκτέρευσαν, όπως συνηθιζόταν, στον Πρόδομο του Μεγάρου (βλ. Οδύσσεια, βιβλ. Δ΄ στιχ. 302-305.)
Μπροστά απ’ το Μέγαρο υπάρχει μεγάλη αυλή και πίσω το μυκηναϊκό ιερό και ολόκληρη σειρά από βοηθητικά κτίρια, που ήσαν αρχεία, αποθήκες ακι εργαστήρια του ανακτόρου. Η μυκηναϊκή διοίκηση ήταν γραφειοκρατική και απόλυτα ιεραρχημένη. Πολλοί από τους χώρους αυτούς δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί ανασκαφικά. Όλο το ανακτορικό συγκρότημα περιβλήθηκε με κυκλώπειο τείχος, είναι το πρώτο που βρίσκεται σ’ ολόκληρη τη Λακωνία. Η κεντρική του πύλη βλέπει προς νότο και είναι παρόμοια με την Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες. Ένα σκέλος του τείχους επεκτείνεται μερικές εκατοντάδες μέτρα προς τα δυτικά και κλείνει μέσα την πηγή Πελλανίδα. Πρόκειται για την ίδια ακριβώς πρόνοια και κατασκευή που συναντάμε και στις Μυκήνες και στην Τίρυνθα. Μετά την Πηγή το τείχος πιθανόν εστρέφετο προς τ’ ανατολικά και προστάτευε και την κάτω πόλη (Underburg), όπως στην περίπτωση της Τίρυνθας.
ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ
ΛΕΚΑΝΗ ΚΩΠΑΪΔΑΣ
Το ανάγλυφο του νομού διαμορφώνεται με τα ορεινά συστήματα που περιβάλουν τις δύο ευφορώτατες, χάρη στα πολλά νερά τους, κυρίες πεδινές περιοχές του νομού δηλαδή το λεκανοπέδιο των Θηβών και το λεκανοπέδιο της Κωπαΐδας. Το ανατολικό λεκανοπέδιο αποτελεί την επαρχία Θηβών και διαρρέεται από τον Ασωπό ποταμό. Το δυτικό λεκανοπέδιο ανήκει στην επαρχία Λειβαδιάς και το μεγαλύτερο τμήμα του είναι κλειστό χωρίς διέξοδο προς την θάλασσα. Διαρρέεται από τον Βοιωτικό Κηφισό. Οι άφθονες φερτές ύλες που έχει αποθέσει ο ποταμός έχει κάνει το λεκανοπέδιο εξαιρετικά εύφορο.
Ο Κηφισός με διάφορους χείμαρρους σχημάτιζε άλλοτε την λίμνη Κωπαΐδας που αποξηράνθηκαν το 1931 με την κατασκευή μιας κεντρικής διώρυγας και πολυάριθμων αποστραγγιστικών διωρύγων μήκους 1000 Κm περίπου που συγκεντρώνουν τα νερά προς την κυρίως λεκάνη και τα διοχετεύουν στην κεντρική διώρυγα. Η κεντρική διώρυγα τα μεταφέρει στην λίμνη Υλίκη. Κατά τον Παυσανία η πρώτη αποξήρανση της λίμνης της Κωπαΐδας έγινε από τους Μινύες για γεωργική εκμετάλλευση των νέων εκτάσεων γης. Μέχρι πρότινος οι μελετητές έκαναν λόγο για μία μόνο επιχείρηση αποξηράνσεως της λίμνης, κατά τους πρώιμους Μυκηναϊκούς χρόνους περί τα μέσα της 2ας χιλιετίας π.Χ. Βάσει νέων ερευνών προέκυψε το συμπέρασμα ότι η λίμνη είχε για πρώτη φορά αποξηρανθεί στα τέλη της 4ης η στις αρχές της 3ης χιλιετίας, περί το 3100-2800 π.Χ. Το καταπληκτικό αυτό έργο της αποξηράνσεως της λίμνης σε τόσο πρώιμους χρόνους το έγινε από τους Μινύες με εξαιρετική τεχνική. Απομεινάρια του δε, μπορεί ακόμα και σήμερα να διακρίνει ο επισκέπτης στην μεγάλη καταβόθρα της Κωπαΐδας, μεταξύ Λάρυμνας και Γλά. Οι Μινύες θεωρούνται όμως πρωτοπόροι στην κατασκευή τεχνικών έργων.
Η αποξηραμένη λίμνη της Κωπαΐδας καταλάμβανε την βαθύτερη περιοχή του ομώνυμου λεκανοπεδίου, σε απόλυτο υψόμετρο 92-100m, και καταλάμβανε έκταση 250.000 στρέμματα και βάθος γύρω στα 3 μέτρα.
Με την αποξήρανση της Κωπαΐδας παραδόθηκαν στην καλλιέργεια 240.000 στρέμματα εξαιρετικά εύφορου εδάφους που αρδεύεται και εκκαθαρίστηκαν μεγάλες ελώδεις εκτάσεις. Τα νερά της Υλίκης η οποία συνδέεται με διώρυγα μήκους 2,5 χιλιόμετρα με την μικρότερη και επιμήκη Παραλίμνη και τα νερά της τελευταίας ενισχύουν την λίμνη Μαραθώνα ενώ άλλα αποχετεύονται στον Ευβοϊκό από καταβόθρες.
ΕΝΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Η ΓΕΩ- ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΕΙΞΗ
Τα τελευταία χρόνια, κάθε φορά τέτοια εποχή, οι κυβερνητικοί μηχανισμοί έρχονται μετά τις καταιγίδες, για να ανακοινώσουν προγράμματα και σχέδια αντιπλημμυρικής προστασίας. Κάθε χρόνο η χώρα πλημμυρίζει. Κι όμως τα αρχαιότερα και μάλιστα ιδιαίτερα επιτυχημένα αντιπλημμυρικά - αποστραγγιστικά έργα της Ευρώπης βρίσκονται λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα, στην Κωπαϊδα. Ίσως και να έχουμε περάσει από εκεί δεκάδες φορές, όμως ούτε που φανταστήκαμε τι μπορεί να συνέβαινε 36 αιώνες πριν. Εκεί οι Μινύες κατά τον 16ο αι. π.Χ. κατασκεύασαν τα πρώτα χωμάτινα φράγματα και όπως διαπιστώνει ο καθηγητής Υδραυλικής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου Knauss, η τεχνογνωσία τους είναι τέτοιας ποιότητας που αντιστοιχεί στις μεθόδους που διδάσκονται σήμερα στα Πανεπιστήμια και τα Πολυτεχνεία όλου του κόσμου.Στο ερευνητικό πρόγραμμα του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο "Γεωμυθολογικό - Γεωαρχαιολογικό Πάρκο της Αρχαιότερης Ευρωπαϊκής Αντιπλημμυρικής Τεχνολογίας στην Κωπαϊδα", που συντονίζει ο καθηγητής και μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, Ηλίας Μαριολάκος περιγράφεται τι ακριβώς είχαν κάνει οι Μινύες. Αλλωστε, πρόκειται για ένα από τα πρώτα μεγάλα Δημόσια Εργα. Κι επιπλέον, Αρχαιολογία δεν είναι μόνο η αποτίμηση μεγάλων έργων τέχνης, αλλά και η γνώση της καθημερινότητας.
Με σκοπό να αποξηράνουν τη λίμνη της Κωπαϊδας κατασκεύασαν μια αποστραγγιστική αύλακα μήκους 27 χιλιομέτρων και στο κανάλι αυτό συγκεντρώνονταν τα νερά του Μέλανα ποταμού και του Βοιωτικού Κηφισού. Πιθανότατα στον Ορχομενό πραγματοποιούνταν η εκτροπή του Βοιωτικού Κηφισού προς το κανάλι και από κει όλα τα νερά οδηγούνταν προς το μεγάλο σπήλαιο - καταβόθρα. Με αυτά τα έργα επιτεύχθηκε βαθμιαία η αποξήρανση της Κωπαϊδας, ενώ ταυτόχρονα κατασκευάστηκε το μεγαλύτερο πλωτό κανάλι που χρησιμοποιήθηκε για αντιπλημμυρική προστασία, ύδρευση, άρδευση και πιθανότατα για μεταφορές. Εκεί σήμερα βρίσκουμε το χωριό Κάστρο που αντιστοιχεί στις αρχαίες Κώπες.
Τα έργα αυτά παραμένουν ορατά και είναι εντυπωσιακά τα συμπεράσματα που προκύπτουν για τις γνώσεις των Μινύων 3.600 χρόνια πριν. Φαίνεται πως γνώριζαν τις φυσικομηχανικές ιδιότητες των εδαφών, αλλά και τους τρόπους εντοπισμού εδαφικών υλικών, εξόρυξης και μεταφοράς τους για την κατασκευή δημόσιων έργων. Επίσης, γνώριζαν να υπολογίζουν τις κλίσεις και την ευστάθεια των πρανών, καθώς και μεθόδους προστασίας από τη διάβρωση, αφού τα έργα τους εξωτερικά έχουν επενδυθεί με μεγάλους ογκόλιθους. Μάλιστα η ευστάθεια είναι τέτοια που μεγάλα τμήματα του αναχώματος διατηρούνται. Δεν είναι τυχαίο ότι τμήμα της εθνικής οδού Κάστρου - Ορχομενού έχει κατασκευαστεί πάνω στο αντιπλημμυρικό ανάχωμα.
Οι Μινύες συνεπώς είχαν γεωτεχνικές γνώσεις και επιπλέον αντιμετώπιζαν με αποτελεσματικούς τρόπους θέματα μεταφορών, οργάνωσης εργοταξίου, σίτισης, διαμονής, λατόμευσης κ.ά.!!
Ο Ηλίας Μαριολάκος τονίζει τη σημασία της γεωαρχαιολογικής μελέτης και επισημαίνει ότι μια τέτοιου είδους έρευνα "μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των μεταβολών του κλίματος, αλλά και στην κατανόηση κατακλυσμών, που έχουν μυθολογικές διαστάσεις, όπως ο κατακλυσμός του Νώε και ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνα. Αλλωστε, αυτή η γνώση μπορεί να συμβάλει και στην πρόβλεψη των μελλοντικών κλιματικών μεταβολών".Συμπληρώνει όμως ότι "τα υπολείμματα του αντιπλημμυρικού αναχώματος εξ αιτίας της έλλειψης περίφραξης κινδυνεύουν άμεσα να καταστραφούν. Έτσι είναι αναγκαία η αναστήλωση, ανάδειξη και προβολή των έργων των Μινύων. Έργα εξ αιτίας των οποίων στην περιοχή αναπτύχθηκαν και δεκάδες πόλεων".
Πότε, όμως, καταστράφηκε αυτός ο πολιτισμός των Μινύων; Η μυθολογία συνδέει την καταστροφή τους με τον Ηρακλή, ο οποίος σφράγισε την είσοδο της καταβόθρας κοντά το Νέο Κόκκινο, με έναν ογκόλιθο και εμπόδισε την απομάκρυνση του νερού με αποτέλεσμα να γίνει υπερχείλιση, να καταστραφούν οι αντιπλημμυρικές κατασκευές, να κατακλυστεί η λεκάνη και να αφανιστούν όχι μόνο οι καλλιέργειες, αλλά και οι πόλεις. Επειδή, όμως, οι μύθοι είναι η άλλη όψη ή εξήγηση σημαντικών φυσικών φαινομένων και μεταβολών που δεν μπορούν οι άνθρωποι να κατανοήσουν, ο μυθικός Ηρακλής μάλλον συνδέεται με κάποια σεισμική δραστηριότητα της εποχής που προκάλεσε την κατάρρευση της οροφής του σπηλαίου και την πτώση των ογκολίθων περίπου στο 13 αι π.Χ.
Σήμερα, αυτός ο ογκόλιθος είναι ορατός και υπάρχει πρόταση να συμπεριληφθεί στο διεθνή κατάλογο γεωτόπων της Ουνέσκο. Ωστόσο, το ερευνητικό πρόγραμμα προτείνει τη δημιουργία Γεωμυθολογικού - Γεωαρχαιολογικού Πάρκου "με αποκατάσταση, ανάδειξη και κατάλληλη προβολή των προϊστορικών κατασκευών καθώς και του σπηλαίου".Σε δεύτερη φάση προτείνεται η δημιουργία "Εθνικού Δικτύου Γεωμυθολογικών Γεωτόπων", συνδέοντας όλους τους τόπους που έχουν σχέση με τους μύθους του Ηρακλή και που σχετίζονται με υδραυλικά έργα όπως η Λέρνη, η Στυμφαλία και ο Αχελώος. Το επόμενο στάδιο μπορεί να είναι το"Διεθνές Δίκτυο Γεωμυθολογικών Γεωτόπων Αντιπλημμυρικών Εργων", όπου τα παραπάνω θα συνδέονται με παρόμοιες κατασκευές στη Μεσοποταμία, το Ισραήλ, την Αίγυπτο κ.ά.
Η πρόταση προσδιορίζει ακριβώς τους σκοπούς της αποκατάστασης: να αναδειχτεί η μοναδικότητα των έργων όσον αφορά στην ηλικία τους, στην αποτελεσματικότητα και στην τεχνική αρτιότητά τους. Να συνδεθεί η ελληνική μυθολογία με τη γεωλογία και τις φυσικές καταστροφές, ώστε να αποκωδικοποιηθούν οι μύθοι και οι θρύλοι του λαού και να φωτιστούν οι αρχαιολογικές και ιστορικές αναφορές, τα μυθικά πρόσωπα, η δύναμη και η σημασία τους. Επίσης, να τονιστεί η επίδραση του ανθρώπου και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στο φυσικό περιβάλλον που είναι δυνατόν να έχει και θετικές επιδράσεις. Εξάλλου, με τα έργα των Μινύων αποδεικνύεται ότι η εκπαίδευση σε θέματα Προστασίας Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης δεν είναι σύγχρονη έννοια, αφού τη βρίσκουμε 36 αιώνες νωρίτερα. Το γεγονός ότι αυτές οι κατασκευές είναι απόλυτα σύμφωνες με τις ανάγκες διαβίωσης, αποτελούν ένα πολύ καλό παράδειγμα προς μίμηση για τους σύγχρονους. Βέβαια, μέσα από αυτό το πρόγραμμα θα συγκριθεί η τεχνολογία των Μινύων με εκείνη που εφαρμόστηκε σε έργα αποστράγγισης του τέλους του 19ου αιώνα στην ίδια περιοχή και παρουσίασε πολλά τεχνικά προβλήματα. Προτείνεται ακόμα και η μελέτη για τον προσδιορισμό της χλωρίδας της εποχής των Μινύων, καθώς και η αποκατάστασή της στις υπό ανάδειξη περιοχές.
Αυτό που μένει είναι να συνειδητοποιήσει η Πολιτεία την ανάγκη για τη φροντίδα και ανάδειξη αυτών των κομματιών της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιαίτερα σε εποχές που μεγάλα δημόσια έργα συχνά εξαφανίζουν σπουδαία δείγματα της αρχαίας ζωής, αλλά και τεχνολογίας. Οδεύοντας από το Κάστρο προς τον Ορχομενό εκατέρωθεν του δρόμου διακρίνονται τα προϊστορικά αναχώματα. Ίσως, πρέπει να αναδειχτούν πριν παρουσιαστεί ένα ακόμα έργο που θα προτείνει διαπλάτυνση του δρόμου, ακριβώς πάνω στα αρχαία ερείπια.
Για χάρη τους κοινά βάσανα με τους Μινύες Θα υποστείς,
και θα σ' ακολουθεί η δόξα στις μετέπειτα γενιές».
Τότε εγώ, αποκρινόμενος στα λόγια του, είπα:
«Αισονίδη, τι μου τα λες αυτά για να με πείσεις
να έλθω στους Κόλχους βοηθώντας τους Μινύες
στη μαύρη θάλασσα με το καλοφτιαγμένο καράβι;
ΤΕΛΟΣ
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
http://el.science.wikia.com/wiki
http://blogs.sch.gr/vasnlavl.. Κωπαΐδα λίμνη.
από το βιβλίο: Ορχομενός της Τότα Τσάκου- Κονβερτίνο.
http://www.livepedia.gr
ΠΑΛΑΣΚΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
βιβλίο του Χ. ΛΑΖΟΥ "ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ" εκδόσεις ΑΙΟΛΟΣ.
"ΤΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ " τεύχος 209 Σεπτέμβριος 1997"
Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τ.13ος, σ.644
Ελληνικό πανόραμα, τεύχος 16, - Παυσανίας.
Ιστοσελίδα Δήμου Ορχομενού. –
“Υστεροελλαδικά υδραυλικά έργα” Jost Knauss.
Σεμινάριο:”Αποστραγγιστικά -υδραυλικά έτγα των Μινύων”Μαριολάκος Ηλίας - Καθηγητής Γεωλογίας στο Πανεπ. Αθηνών.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Σπύρου Θ. Μαυροειδή, Ο Ορθόλιθος της Πύλου: Το Πέτρινο Βιβλίο της Ιστορίας, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Δίον/Βιβλία Ψαράς, 2000 (σελίδες 29-34)
Diadrasis
toxolyros,
1.Απολλοδωρος Β 4, 11· Παυσανίας Θ 37, 1-2' Ευστάθιος ΕΙς 'Όμηρον σ. 1076' Σχολιαστής στον 'Απολλώνιο Ρόδιο Α 185.
2.Διοδωρος Σικελιώτης Δ 10.
3.Διοδωρος Σικελιώτης Ο.π.· 'Απολλόδωρος Β 4, 11' Παυσανίας Θ 17, 1.
4.ΕύριπΙδης Ηρακλής 220' Διόδωρος Σικελιώτης Ο.π.· Παυσανίας Θ 38, 5' Στράβων Θ 11, 40.
5.Πολύαινος Α3,5 Διόδωρος Σικελιώτης 18, 7' ΠαυσανΙας26, l' 'Απολλόδωρος 4, 11.
6.ΕύριπΙδης Ηρακλής 48-59' Παυσανίας 17, 1-2 και 25, 4.
7.ΠαυσανΙας Θ 37, 2-3 και 25, 4· Ευστάθιος ΕΙς Ομηρον σ. 272.
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ
.hellenicway.ca
Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ…. ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΚΤΥΟ …..2009 μ.Χ
ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΚΑΙ ΜΙΝΥΕΣ
Οι Ελληνικές πυραμίδες και ο καταπληκτικός πολιτισμός των Μινύων με τα έργα τους. Αίσθηση προκαλεί η μαρτυρία τοπικής εφημερίδας του Αργους, που έλεγε ότι οι λίθοι της πυραμίδας του Ελληνικού που μέχρι κάποια στιγμή ήταν άθικτη θρυμματίστηκαν σε σπαστήρες τοπικών ασβεστοκάμιων! Αυτός είναι ο σεβασμός μας απέναντι στα μνημεία των Ελλήνων και την ιστορία τους.
Διαβάστε και:
Μινύες οι πρώτοι κάτοικοι της Λακεδαίμονος - 2700 π.Χ.
και
ΟΙ ΘΡΥΛΙΚΟΙ ΜΙΝΥΕΣ.
και
Το εντυπωσιακό αποστραγγιστικό σύστηµα των Μινύων.
![Ταξίδι στην χαραυγή του δυτικού Πολιτισμού: Λακωνική πόλη κάτω από τα κύματα πριν 5000 χρόνια [εκπληκτική αναπαράσταση]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2bH3FRUD1u-n_8dChrNxIV7jzrbkyXGOq-ZiPcxcfe5zV3nfaSunLOUsh8_dqD4IKFxT3ROmkSUdRGk7MKPt2a7Jj3SZgp3jcf1SPka0WSSdxN-8-mh9L2C3VaDHdHH93s9hBGIaLK1w/w680/210703081658_Untitled-1.webp)
0 Σχόλια
Σχόλια που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς όχι μόνο για το ιστολόγιο, θα διαγράφονται αμέσως.
EmojiΣχόλια που περιέχουν εμπάθεια σε ό,τι δεν σας αρέσει επειδή έτσι μάθατε ότι έτσι είναι τα πράματα, θα διαγράφονται για έναν εποικοδομητικό διάλογο και όχι να επικρατήσει η αρλουμπολογία, αμαθών και ημιμαθών.
Επίσης σχόλια που έχουν οποιεσδήποτε κομματικές προτροπές και κομματικοπολιτική προπαγάνδα, είναι ανεπιθύμητα.