Μάχες της Βέροιας και της Μονής Δοβρά – 20-22 Φεβρουαρίου 1822

Η φωτογραφία από την ταινία του Β. Τσικάρα “Η Πολιορκία”

Η άγνωστη συμβολή της Μακεδονίας στον Αγώνα του 1821

Στην περιοχή της Ημαθίας είναι γνωστή η κήρυξη της επανάστασης στη Νάουσα στις 20 Φεβρουαρίου 1822.

Πρωτεργάτες του εγχειρήματος αυτού ήταν οι φιλικοί Αναστάσιος Καρατάσος από το χωριό Δοβρά, Αγγελής Γάτσος από τους Σαρακηνούς Αριδαίας, Ζαφειράκης Θεοδοσίου από τη Νάουσα και άλλοι, κυρίως Ναουσαίοι. Καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της επανάστασης θα είχε και η συνδρομή του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που όμως δεν ήλθε ποτέ.

Ένας από τους πρωταρχικούς στόχους των επαναστατών ήταν η κατάληψη της Βέροιας.

Γι’ αυτό διάλεξαν για ορμητήριο τους την Ιερά Μονή της Παναγίας Δοβρά που η θέση της την καθιστούσε αθέατη από τη μεριά της Βέροιας, ενώ παράλληλα από τα γύρω υψώματα οι επαναστάτες μπορούσαν να επιβλέπουν την πόλη.

Μετά από τις σχετικές προετοιμασίες ο Καρατάσος έδωσε τη διαταγή για την επίθεση τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Φεβρουαρίου του 1822 και τέσσερις ομάδες επαναστατών με 1800 άνδρες συνολικά χτύπησαν τη Βέροια από όλα τα σημεία του ορίζοντα.

Την αρχική επιτυχία της επίθεσης ακολούθησε η υποχώρηση των επαναστατών κάτω από την πίεση πολυάριθμου τουρκικού στρατού που έφτασε στην πόλη παραμονές της επίθεσης.

Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες επρόκειτο για προδοσία του σχεδίου των επαναστατών…
Μετά την αποτυχημένη επίθεση στην Βέροια στις 21 Φεβρουαρίου 1822 του γέρο-Καρατάσου και άλλων Ναουσαίων επαναστατών, όλοι κατέφυγαν στην βάση εξορμήσεως τους στην Ιερά Μονή Κουκουμητριώτισσας ή Ελεούσας (σήμερα φέρει το όνομα Παναγία Δοβρά) και της γύρω περιοχής.

Οι επαναστάτες, αν και ηττημένοι, είχαν την αισιοδοξία ότι την επόμενη φορά θα μπορούσαν να τα καταφέρουν αν οργανώσουν καλύτερα μια επίθεση.

Από την άλλη πλευρά ο Μεχμέτ αγάς βλέποντας τις τουρκικές απώλειες και το βάθος που είχαν καταφέρει να εισχωρήσουν οι επαναστάτες αναγνώρισε, κατά την επίσκεψη του στο πεδίο μάχης μέσα στη Βέροια, ότι είχε να κάνει με ικανότατους και έμπειρους αντιπάλους.

Η κατάσταση του αντιπάλου τον έκανε να παραμείνει άπραγος για αρκετές μέρες καθώς πίστευε ότι η δύναμη των επαναστατημένων ελλήνων που βρίσκονταν στην περιοχή ήταν το δόλωμα για να εξέλθει από την πόλη και μια άλλη επαναστατική δύναμη να κάνει νέα επίθεση κατ’ αυτής.

Η στάση αυτή δεν μπορούσε να κρατήσει για πολύ και έτσι διέταξε τον Κεχαγιά μπέη μετά να κινηθεί κατά των επαναστατών χωρίς να γνωρίζει ούτε τις δυνάμεις που είχαν οι αντίπαλοι του, ούτε τη μορφολογία του εδάφους που θα έπρεπε να επιτεθεί. Αυτά τα λάθη μαζί με τον κλεφτοπόλεμο και την οργανωμένη αντίσταση των Ελλήνων οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες στο στρατό του Κεχαγιάμπεη, το διήμερο 12-13 Μαρτίου 1822.

Τη δεύτερη ημέρα των επιθέσεων με την ενίσχυση των δυνάμεων του Μεχμέτ Εμίν Πασά, που ήρθε από την Θεσσαλονίκη με σκοπό να καταπνίξει την επανάσταση στην περιοχή και την Μακεδονία γενικότερα, οι δυνάμεις του Κεχαγιάμπεη πολιόρκησαν μέρος του μοναστηρίου και του σώματος του Καρατάσου συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου, ο οποίος είχε αναλάβει την υπεράσπιση της Μονής.

Η επέμβαση του Ζαφειράκη ήταν άμεση και τρόμαξε τον Κεχαγιάμπεη αλλά δεν μπόρεσε τελικά να λύσει την πολιορκία. Αργά το βράδυ, και βλέποντας ο γερό-Καρατάσος ότι ήταν πλέον πολύ δύσκολο να σπάσουν την πολιορκία οι επαναστάτες, αποφάσισε να αποχωρήσει από τη Μονή. Μετά την έξοδο ακολούθησε η ένωση με τους άλλους επαναστάτες προκειμένου να προετοιμαστούν για να προληφθεί τυχόν επίθεση των Τούρκων εναντίον της Νάουσας.

Στο ενδεχόμενο αυτό συνηγορούσαν τόσο η απουσία στρατού, όσο και της ηγεσίας.

Αυτό ήταν και το τέλος της μάχης της Παναγία Δοβρά που είχε σαν αποτέλεσμα την κατάληψη της Μονής την επόμενη μέρα, τη λεηλασία και την πυρπόλησή της καθώς και τις φρικαλεότητες κατά των μοναχών και του ηγούμενου της Μονής Γερασίμου που απαγχονίστηκε στη Βέροια.

Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821