Οι «ασύρματοι» των Μινωιτών

Η Νησίδα Ψείρα στην Κρήτη 

Η ανακάλυψη των μινωικών φρυκτωριών κάτω από τον φωτεινό ουρανό της Κρήτης και πάνω στο στολισμένο με τη χλωρίδα της έδαφος, και μάλιστα από μια επιφανειακή έρευνα, ήταν πράγματι απρόσμενη και απίστευτη. Η μινωική Κρήτη διέθετε το πρώτο μέχρι σήμερα γνωστό σύστημα άμυνας και επικοινωνίας, που περίμενε καρτερικά 37 αιώνες.

Δύο νέες μινωικές φρυκτωρίες ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στην Ανατολική Κρήτη και συγκεκριμένα στην περιοχή Ψείρα κοντά στον Άγιο Νικόλαο και στη νήσο Ψείρα στο Νομό Λασιθίου από τον αρχαιολόγο Νίκο Παναγιωτάκη, o οποίος για πρώτη φορά διεθνώς ανακαλύπτει τις πρώτες μινωικές φρυκτωρίες στην επαρχία Πεδιάδος και ειδικά στο χωριό Ζωφόροι το 1983 και πραγματοποιεί επιστημονικές δημοσιεύσεις σε ξένα περιοδικά, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στη μινωική αρχαιολογία.

Η νησίδα από την απέναντι ξηρά

Η Ψείρα είναι ακατοίκητη νησίδα της Κρήτης. Η θέση της είναι στο βορειοανατολικό άκρο του νομού Λασιθίου, στον κόλπο του Μιραμπέλου. Οφείλει την ονομασία του στο σχήμα του, το οποίο θυμίζει το γνωστό παράσιτο. Σύμφωνα με τα ευρήματα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές, το νησί κατοικήθηκε από τους προϊστορικούς χρόνους και καταστράφηκε έπειτα από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας.

Μέρος του μινωικού οικισμού επί της νησίδας 

Έπειτα από έρευνες, ανακαλύφθηκαν ερείπια οικιών ενός οικισμού, ο οποίος ανάγεται στην Πρωτομινωϊκή Περίοδο. Αυτά προφανώς ήταν πετρόκτιστα και διώροφα. Επίσης, οι ανασκαφές έφεραν στο φως και αγγεία, όπως επίσης και νεκροταφείο.
Χαρακτηριστικό δείγμα των αγγείων είναι ο πυθαμφορέας του 1.600-1.500 π.Χ., ο οποίος είναι διακοσμημένος με κεφάλια από βόδια και κλάδους ελιάς σε κάθε πλευρά του. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι αρχαιολόγοι συμπέραναν ότι ο τόπος ήταν πλούσιος και οι κάτοικοι ήταν εύποροι έμποροι και ψαράδες. Επίσης, πιθανότατα ασχολούνταν με την επεξεργασία σφουγγαριών και πορφύρας.Νέα Εγκυκλοπαιδεία, εκδ. Μαλλιάρης- Παιδεία, 2006,

Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ 

 Για πολλές δεκαετίες ο αρχαιολογικός χώρος στην Ψείρα βρισκόταν σε πλήρη εγκατάλειψη, στο έλεος των αρχαιοκάπηλων. Το 1985 επιχειρήθηκε νέα ανασκαφή, η οποία αποκάλυψε τα απομεινάρια ενός εκτεταμένου αγροτικού συστήματος με αναβαθμούς (πεζούλες) για την συγκράτηση του χώμα
τος και δύο στέρνες συγκέντρωσης νερού της βροχής (από τις παλαιότερες στο κόσμο).

Η έρευνα συνεχίζεται καθώς θεωρείται ότι τα ευρήματα αυτά είναι έργα Μινωιτών, χωρίς μεταγενέστερες παρεμβάσεις. Ακόμη τα τελευταία χρόνια διερευνάται ανασκαφικά μινωικό ναυάγιο, καθώς λίγα μέτρα από την ακτή του νησιού υπάρχουν πολλά αρχαία ναυάγια, γεγονός που έχει προσελκύσει κατά το παρελθόν δύτες αρχαιοκάπηλους

ΠΗΓΗ/pezopories.blogspot.gr/2016/

Οι φρυκτωρίες αποτελούσαν ένα σύνθετο σύστημα επικοινωνίας και άμυνας ταυτόχρονα, το πρώτο, τουλάχιστον στον δυτικό πολιτισμό. Είναι μάλιστα από τα σημαντικότερα μνημειακά σύνολα του μινωικού πολιτισμού και τώρα αποδεικνύεται πως το εν λόγω σύστημα λειτουργούσε σε όλη την Κρήτη καλύπτοντας μια ακτογραμμή περίπου 1.100 χιλιομέτρων.

Κύριε Παναγιωτάκη, πώς βρέθηκαν οι δύο νέες φρυκτωρίες;

Οι ανθρώπινες κοινωνίες, αξιοποιώντας το έδαφος και το φως, αναρριχήθηκαν στους αιώνες και τις χιλιετίες πλάθοντας με κόπο αδιάκοπα το προϊστορικό και ιστορικό γίγνεσθαι.

Τελικά οι άνθρωποι μαθαίνουν για το φως, το ανακαλύπτουν χωρίς τη βοήθεια του μυθολογικού Προμηθέα. Ο Νίκος Καζαντζάκης αναφέρει: «Τι θα πει ευτυχία, να ζεις όλες τις δυστυχίες. Τι θα πει φως, να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια».

Οι μινωικές φρυκτωρίες, οι πρώτες παγκοσμίως εντοπισμένες επί του εδάφους, κατασκευάζονται στην Κρήτη την περίοδο των πρώτων ανακτόρων (1900-1700 π.Χ.) και λειτουργούν με πυρές και πυρσούς για την αποστολή κωδικοποιημένων μηνυμάτων με την ταχύτητα του φωτός.

Εγκατάλειψη

Οι φρυκτωρίες βρίσκονται επίσης σε όλη την υπόλοιπη Κρήτη. Ειδικότερα, στο Καβούσι Ιεράπετρας, η κοντινότερη είναι στην περιοχή Ψείρα, και απέχει περί τα 2 χιλιόμετρα από την πόλη του Αγίου Νικολάου. Σε αυτήν με οδήγησαν οι πληροφορίες του φίλου Γιώργου Αφορδακού. Ο καθηγητής Ph. Betancourt αναφέρει μια πιθανή φρυκτωρία στο υψηλότερο σημείο του νησιού της Ψείρας.

Ο Μινωικός οικισμός και η απέναντι γη  -  ΑΕΡΟ ΦΩΤΟ ΒΙΝΤΕΟ by Vlassopoulos  

Γιατί εγκαταλείπονται;

Οι μινωικές φρυκτωρίες κατασκευάζονται την περίοδο των πρώτων ανακτόρων και χρησιμοποιούνται μέχρι την εγκατάλειψή τους τον 17ο αιώνα π.Χ. Πιθανότατα το ανωτέρω γεγονός να σχετίζεται με την καταστροφή ακόμα και από πυρκαγιά του μεγαλύτερου μέρους του δάσους της Κρήτης, με αποτέλεσμα την αχρηστία τους.

Κατά τη διάρκεια των δεύτερων ανακτόρων (1700-1450 π.Χ.) οι Μινωίτες στράφηκαν περισσότερο προς τη θάλασσα που διέσχιζαν προς όλες τις κατευθύνσεις μεταφέροντας τα εκλεκτά μινωικά προϊόντα.

Με τη βοήθεια των πλοίων ήταν ακόμα δυνατή η διαφύλαξη των ακτογραμμών της. Η ακμή και η ανάπτυξη της περιόδου των δεύτερων ανακτόρων ίσως οφείλεται στην καταστροφή μεγάλου τμήματος του δάσους που όπως προαναφέραμε υπήρχε.

Η καταστροφή αυτή αποδέσμευσε μεγάλα τμήματα εύφορης γης εμπλουτισμένης με την τέφρα από το ηφαίστειο της Θήρας αλλά και τη στάχτη από το δάσος.

Η παραγωγή των κρητικών προϊόντων θα αυξήθηκε τόσο που κρίθηκε απαραίτητο να οικοδομηθούν ανάκτορα στην ενδοχώρα της Κνωσού, όπως των Αρχανών και του Γαλατά, για να ελέγχουν και να βοηθούν τη μεταφορά τους προς την Κνωσό και τα λιμάνια της.

Η ανακάλυψη των μινωικών φρυκτωριών κάτω από τον φωτεινό ουρανό της Κρήτης και πάνω στο στολισμένο με τη χλωρίδα της έδαφος, και μάλιστα από μια επιφανειακή έρευνα, ήταν πράγματι απρόσμενη και απίστευτη.

Η μινωική Κρήτη διέθετε το πρώτο μέχρι σήμερα γνωστό σύστημα άμυνας και επικοινωνίας, που περίμενε καρτερικά 37 αιώνες από την τελευταία χρήση του, κάτω από το άπλετο κρητικό ηλιακό φως να εντοπιστεί και να αναδειχθεί, όπως και τόσοι άλλοι θησαυροί, έργα των Μινωιτών προγόνων.

ΑΕΡΟ ΦΩΤΟ ΒΙΝΤΕΟ by Vlassopoulos  

Προστασία

Γιατί όμως τέτοιας κλίμακας έργο;

Οι εξηγήσεις είναι σίγουρα πολλές. Ιεραρχώντας τις πιο πειστικές, καταλήγουμε στα ακόλουθα:

α) Η τεράστια ακτογραμμή της Κρήτης, συνολικού μήκους περίπου 1.100 χιλιομέτρων, αποτελούσε μια εφιαλτική πύλη εισόδου εισβολέων διά της Μεσογείου Θαλάσσης και από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

β) Το πυκνό δάσος στη μεγαλύτερη τουλάχιστον έκταση του νησιού, όπως αποδεικνύεται από το ύψος των μινωικών φρυκτωριών, παρείχε κάλυψη στους εισβολείς.

γ) Η Κρήτη από τους προϊστορικούς χρόνους μαγνητίζει λόγω του φυσικού της πλούτου, επιλεγμένη από τους εισβολείς τριών ηπείρων που την περιβάλλουν.

δ) Οι Μινωίτες πρόγονοι, έχοντας θαυμαστές γνώσεις σε κάθε τομέα δράσης και σίγουρα συμφωνώντας με την κεντρική εξουσία για την πλήρη αξιοποίηση της ενδοχώρας (Ζώμινθος, ανασκαφή Ι. Σακελλαράκη) και της χρησιμοποίησης όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών, έπρεπε να θέσουν σε πρώτη προτεραιότητα την προστασία της νήσου από τους εισβολείς.


ΔΕΙΤΕ   ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΜΙΝΩΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ


Ετσι γεννήθηκε η σκέψη για την κατασκευή του πρώτου συστήματος άμυνας και επικοινωνίας στη μινωική Κρήτη. Η μινωική Κρήτη, με το ασύλληπτο έργο των φρυκτωριών της, γίνεται μέρα και νύχτα φωτεινή, την ημέρα λούζεται το άπλετο φως του ήλιου και τη νύχτα αναλάμπει διά των πυρών και των σημάτων των πυρσών από τις μινωικές φρυκτωρίες. Οι εισβολείς, μέσα στο σκοτεινό δάσος και τη σκοτεινή νύχτα, αποτυγχάνουν να νικήσουν τους ελεύθερους ετοιμοπόλεμους δημιουργούς – συμμάχους του φωτός.

Φως και τη νύχτα

Υπάρχει δηλαδή παντού φως και τη νύχτα;

Το φως των φρυκτωριών αφυπνίζει, καταδιώκοντας τα σκοτάδια της νύχτας και παράλληλα τους εισβολείς εχθρούς. Οι Μινωίτες αντιστέκονται οργανωμένα, αδιάκοπα, επενδύοντας τα μέγιστα στην άμυνα και την επικοινωνία. Δίνουν έτσι για πρώτη φορά το παράδειγμα για μια πρώιμη συνειδησιακή αφύπνιση, αφετηρία για τη διαχρονική ανδρεία των πολεμιστών της σε όλα τα πεδία των μαχών, είτε εντός Κρήτης είτε εκτός.

Παράλληλα όμως με το φως των φρυκτωριών λάμπουν διαχρονικά τα δημιουργήματα, τα επιτεύγματα, οι μινωικοί θησαυροί που κοσμούν τα μουσεία της Κρήτης και του κόσμου και προκαλούν άπειρα μάτια να τα θαυμάσουν και να τα δουν από κοντά στον γενέθλιο τόπο τους.

Όμως, οι παγκόσμιοι επισκέπτες της Κρήτης έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν όχι μόνο τους πολιτιστικούς θησαυρούς της αλλά επίσης και δείγματα από το αρχαίο περιβάλλον της όπως το αρχαιότερο μινωικό ελαιόδεντρό της, εκείνο που σήμερα τιμούμε, την ελιά του Αζοριά (14,2 μ. περίμετρος) στο Καβούσι Ιεράπετρας, γύρω στο 1400 π.Χ.

Το φως του σύμπαντος ενωμένο με το φως των μινωικών φρυκτωριών και το φως που εκπέμπει η ελιά του Αζοριά στο Καβούσι Ιεράπετρας αποτελούν την κατεξοχήν δέσμη ελπιδοφόρου φωτός, οδηγό για ειρήνη, συνύπαρξη και ευτυχία των λαών της Γης.

www.mykriti.gr/ΣΥΝΈΝΕΤΥΞΗ ΣΤΟ efsyn.gr ΣΤΙΣ 11 Μαΐου 2016

Διαβάστε εδώ και το: ΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΩΝ ΜΙΝΩΙΤΩΝ
full-width