Ίος, ο μεγαλύτερος πρωτοκυκλαδίτικος οικισμός. Χρονολογείται στην τρίτηχιλιετία πΧ και είχε διώροφα σπίτια και προηγμένο πολεοδομικό καιαποχετευτικό δίκτυο

Η έκτασή το οικισμού ήταν μεγάλη και υπολογίζεται στα έντεκα στρέμματα. Μεταξύ άλλων, διέθετε και σύστημα απορροής των ομβρίων υδάτων. Φωτογραφία: Υπουργείο Πολιτισμού

Σε έναν λόφο που περιβάλλεται από μια εύφορη κοιλάδα, δεσπόζει ο μεγαλύτερος γνωστός πρωτοκυκλαδικός οικισμός. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Ίου, σε κοντινή απόσταση με το λιμάνι του νησιού.
Καλύπτει το πλάτωμα του λόφου και σε χαμηλότερο επίπεδο υπάρχουν αλλεπάλληλες ξερολιθιές. Χρονολογείται από τα μέσα της πρώιμης εποχής του χαλκού και είναι παλαιότερος κατά μια χιλιετία από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης.

Στην αρχαιότητα αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου, καθώς από το ύψος του οι κάτοικοι είχαν πανοραμική θέα στους εμπορικούς δρόμους και μπορούσαν να επιβλέπουν τον κάμπο και το λιμάνι. Από τα ευρήματα που ανακαλύφτηκαν, φαίνεται πως ο οικισμός, την περίοδο ακμής του, είχε εμπορικές σχέσεις με τη Μήλο, τη Σαντορίνη αλλά και την Ηπειρωτική Ελλάδα.

Αποτελούνταν από οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα με πλατείες και τείχη, που έφταναν σε ύψος τα τρία μέτρα ενώ οι δρόμοι είχαν πλάτος δύο μέτρα.
Τα κτίρια ήταν διώροφα και είχαν πλακόστρωτα δάπεδα, λιθόκτιστες κλίμακες και περιφραγμένες αυλές. Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και τη βοσκή αιγοπροβάτων.
Από τα οστά τους έφτιαχναν εργαλεία, βελόνες και οπείς, ενώ χρησιμοποιούσαν το μαλλί τους για να φτιάξουν υφάσματα.

Ο λόφος του Σκάρκου βρίσκεται στο μέσον της δυτικής πλευράς της Ίου, απέναντι από τη Σίκινο. Κατοικήθηκε πρώτη φορά την τρίτη χιλιετία π.Χ. και άκμασε κατά την Πρωτοκυκλαδική περίοδο II.

Οι αρχαιολόγοι έφτασαν στην περιοχή πρώτη φορά το 1896, ενώ μέχρι σήμερα συνεχίζονται οι ανασκαφές. Η αρχαιολόγος κ. Μαρθάρη έκανε ανασκαφές το 1985, και αργότερα πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές, οι οποίες διήρκεσαν έως το 1997. Όπως ανέφερε, ο οικισμός βοήθησε τους αρχαιολόγους να καλύψουν ένα κενό γνώσης που υπήρχε σχετικά με τις δομές των κοινωνιών που δημιουργήθηκαν στο Αιγαίο τους προϊστορικούς χρόνους.

Μέχρι σήμερα ξεχωρίζουν ακόμα οι πόρτες των κτιρίων, τα παράθυρα, οι σκάλες, τα ερμάρια και οι κτιστές κασέλες

Μέχρι τότε είχαν αποσπασματικές γνώσεις, κυρίως από τα νεκροταφεία που ανακαλύφτηκαν συλημένα και τα ευρήματα, εκ των οποίων πολλά εξαφανίστηκαν λόγω της αρχαιοκαπηλίας.
Στον οικισμό του Σκάρκου ανακαλύφτηκαν πήλινα σκεύη ύψους 1,30 μ., μαρμάρινα αγγεία και ειδώλια σε διάφορα σχήματα. Ανάμεσα στα ευρήματα υπήρχαν σφραγίδες και εγχάρακτα σύμβολα, που υποδηλώνουν ότι οι κάτοικοι τα χρησιμοποιούσαν για να δηλώσουν την ατομική τους ταυτότητα.
Πολλά από τα κινητά ευρήματα στεγάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας. Μέχρι σήμερα ο οικισμός διατηρείται σε καλή κατάσταση. Το 2009 βραβεύτηκε με το βραβείο πολιτιστικής κληρονομιάς από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αξιοσημείωτη ποιότητα διαμόρφωσης του χώρου και για τις ελάχιστες παρεμβάσεις που δεν αλλοίωσαν το τοπίο.

πηγή

Το μεγαλύτερο χωριό της Ίου είναι η Χώρα. Η πρωτεύουσα του νησιού. Πρόκειται για τυπική κυκλαδίτικη πρωτεύουσα, η οποία βρίσκεται αμφιθεατρικά κτισμένη στο λόφο πάνω από το λιμάνι. Παραδοσιακός οικισμός με κατάλευκα σπιτάκια, γαλάζια παραθυρόφυλλα και στενά καλντερίμια.

Μπορείτε να θαυμάσετε όλη την ομορφιά της το πρωί κάνοντας βόλτες στα σοκάκια αλλά και τις βραδινές ώρες παρόλο που θυμίζει ένα πάρτι καταφέρνει και διατηρεί τον παραδοσιακό της χαρακτήρα που απλώνεται μέσα από τα στενά και πλακόστρωτα σοκάκια.

Στη Χώρα επισκεφτείτε την Παναγιά τη Γρεμνιώτισσα, το θέατρο Οδυσσέας Ελύτης, ενετικά ερείπια μεσαιωνικού κάστρου, το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, το ναό του Πυθίου Απόλλωνα, το εκκλησάκι της Αγίας Αικατερίνης, τους ανεμόμυλους, το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, την αγορά της αρχαίας πόλης κ.α.

Η τουριστική προέλευση στη Χώρα είναι μεγάλη κάθε τουριστική περίοδο μιας και εδώ σας εξασφαλίζεται μια ευχάριστη διαμονή στα διαθέσιμα καταλύματά της, αλλά και να περάσετε ξέφρενες βραδιές στα πολλά μπαράκια που θα βρείτε.

Chora in Ios, is the biggest village on the island and the capital. It is a typical Cycladic capital, built amphitheatrically on the hill above the port. The settlement is traditional with small white residencies, blue shutters and narrow alleys.

In the morning you can admire its beauty by taking a walk around whereas at night, despite the intense nightlife, Chora keeps its traditional character as mirrored in the narrow, cobblestone alleys.
Here you can visit the church of Panagia Gremniotissa, the ‘Odysseus Elytis’ theatre, the ruins of the Middle-Age Venetian castle, the small church of Saint Nikolas, the ancient temple of Apollo Pythios, the small church of Agia Ekaterini, the windmills, the church of Agioi Anargiroi, the Market of the ancient town and many more.

Chora is a pole of attraction for many visitors every summer. Here you will find a wide variety of accommodation options which offer high quality services and many bars that are about to make your nights in Ios unforgettable!