Ένα χρόνο πριν από την τουρκική εισβολή, ο Χρήστος Χριστίδης, γνωστός και ωs Δαμωνίδης, έγραψε σ’ ένα βιβλίο του πως, «διχοτόμηση δεν θα πει να κοπεί μονομιάς η Κύπρος στη μέση περίπου. Θα πει να βάλει πόδι σε ένα, έστω και μικρό κομμάτι του νησιού, μια λαίμαργη γειτονική δύναμη».
Ένα πόδι έβαλε ήδη η Τουρκία στην Κύπρο, όταν με τις Συμφωνίες Ζυρίχης, Έλληνες επέτρεψαν με τις υπογραφές τους την επιστροφή τουρκικών στρατευμάτων, στο έδαφος της Νήσου μετά από ογδόντα περίπου χρόνια, πράγμα που η Συνθήκη της Λωζάννης απαγόρευε.
Οι 650 στρατιώτες της ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ, που ήρθαν στην Κύπρο ένεκα της Συνθήκης Συμμαχίας, ήταν υπέρ αρκετοί για να εκπαιδεύσουν στα όπλα και για να φανατίσουν, μαζί με την ΤΜΤ τον τουρκοκυπριακό πληθυσμό, διδάσκοντας σ’ έναν μεγάλο αριθμό απ’ αυτούς, με πρώτους τους Λινοβάμβακους, και την… τουρκική γλώσσα!
Η διχοτόμηση, που έχει με τη βία επιβληθεί από την Τουρκία στην Κύπρο, καμιά διαφορά δεν έχει από τη διχοτόμηση που ήθελαν να επιβάλουν οι Άγγλοι κατά τη διάρκεια του αγώνα μας για αυτοδιάθεση, που έντιμα διεξαγόταν σύμφωνα με τις Αρχές των άρθρων 1 και 55 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ (Αρχές, που επιβεβαίωσε το 1960 και η Γενική Συνέλευση με την απόφαση 1514, για απόδοση της ανεξαρτησίας σε αποικιακές χώρες).
Χρήσιμη και απαραίτητη σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι η αναφορά στο παρελθόν. Ο χάρτης που παρουσίασε σ’ ένα βιβλίο του με άσχετες μέσα φωτογραφίες για σκοπούς προπαγάνδας ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Φαζίλ Κιουτσούκ και οι χάρτες που πρότεινε ο Άγγλος Άιβον Κιρκπάτρικ, δεν είναι τη διχοτόμηση που επέβαλε ο Αττίλας που είχαν ως επιδίωξη;
Το σχέδιο ΜακΜίλαν, που είχε εμφανισθεί το θέρος του 1958, είχε ή δεν είχε ονομαστεί «διχοτομικό» και για να το αποφύγουν δήθεν οι πανικοβλημένοι τότε Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι ηγέτες, βρήκαν ως τροχό σωτηρίας τη λύση της περιορισμένης ανεξαρτησίας; Όταν οι Άγγλοι χάραξαν την Πράσινη Γραμμή το 1964 δεν καταδικάσαμε αυτήν την ενέργεια που οδηγούσε προς τη διχοτόμηση;
Όταν στη διάσκεψη της Γενεύης το ’74 o Ραούφ Ντενκτάς παρουσίασε έναν χάρτη και τον απέρριψε η δική μας αντιπροσωπία, δεν ήταν επειδή έκοβε την Κύπρο στα δυο; Όταν η Τουρκία έκανε την εισβολή, δεν σταμάτησε στη διχοτομική γραμμή που είχε προβλεφθεί απ’ τους Άγγλους και τους ίδιους;
Το 1963-64, με την ανταρσία κατά της Δημοκρατίας, οι Τουρκοκύπριοι είχαν υποχρεωθεί από την ηγεσία τους να αυτοεγκλωβιστούν σε διάφορους θυλάκους, που κάλυπταν το 2% του κυπριακού εδάφους -όπως διαπιστώνει και σε έκθεσή του ο Γ.Γ του ΟΗΕ (S/6102)-, χωρίς όμως να δυνηθούν να δημιουργήσουν κράτος σύμφωνα με τα κριτήρια της Συνθήκης του Montevideo του 1933 περί «Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Κρατών», γιατί δεν ήταν εγκατεστημένοι σε μια καθορισμένη περιοχή. Αυτός είναι δε και ο λόγος, που αρκέστηκαν προσωρινά στη δημιουργία της λεγόμενης «τουρκοκυπριακής διοίκησης».
Με τη εισβολή της στην Κύπρο η Τουρκία κατόρθωσε, αυτήν τη φορά, να βάλει και τα δυο της πόδια στο βόρειο τμήμα της Νήσου, και έκτοτε πιέζει και απειλεί με διάφορους τρόπους την Κυπριακή Δημοκρατία να αποδεχθεί τα dictats της δικής της λύσης.
Για να εισβάλει στην Κύπρο η τότε τουρκική κυβέρνηση, είχε επικαλεστεί, αλλά χωρίς να σεβαστεί, το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεως (Σ.Ε.), η οποία είχε υπογραφτεί από την Τουρκία, την Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Σ.E. είχε δε τόσο πολύ θεωρηθεί σημαντική, που είχε ενσωματωθεί και στο κυπριακό Σύνταγμα (άρθρο 181), για να έχει και «συνταγματική ισχύ».
Το άρθρο 2 της Σ.Ε. αναφέρει ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις «εγγυώνται την ανεξαρτησίαν, την εδαφικήν ακεραιότητα και την ασφάλειαν της Δημοκρατίας της Κύπρου, ως και την κατάστασιν πραγμάτων την καθιερωθείσαν υπό των θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος».
Το ίδιο άρθρο, προσθέτει ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις αναλαμβάνουν την υποχρέωση να απαγορεύσουν «πάσαν δραστηριότητα έχουσαν σκοπόν να ευνοήση αμέσως ή εμμέσως τόσον την ένωσιν της Δημοκρατίας της Κύπρου με παν άλλο Κράτος όσον και την διχοτόμησιν της Νήσου».
Με τα αποτελέσματα της εισβολής, η «εγγυήτρια» Τουρκία έχει παραβιάσει την ανεξαρτησία της Κύπρου, την οποία μάλιστα ούτε και αναγνωρίζει ως Κράτος, καθώς και την εδαφική ακεραιότητά της, αφού έκοψε το έδαφός της σε δυο κομμάτια. Σ’ αυτά προστίθεται και ο μη σεβασμός της κατάστασης πραγμάτων που κατοχυρωνόταν από τα 26 θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος, έστω κι αν τα περισσότερα από αυτά ήταν ανενεργά από το 1963, αποτέλεσμα επίσης της στρατηγικής της Τουρκίας που σκοπό είχε τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και επιβολή της διχοτόμησης.
Εκτός από τη γεωγραφική διχοτόμηση, το 1983 η Τουρκία παραβίασε για μια ακόμη φορά τη Σ. Ε. και το Σύνταγμα της Κύπρου, με την ανακήρυξη μέσω των τουρκοκυπριακών οργάνων της, της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», επιβάλλοντας έτσι και την de facto απόσχιση.
Στηριζόμενοι στα πιο πάνω, θέτουμε το ερώτημα: Αφού η Τουρκία παραβίασε τόσες και τόσες φορές τη Σ.Ε., γιατί καμία κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει μέχρι τώρα τολμήσει να την καταγγείλει ως άκυρη;
Γιατί δεν επικαλείται την αλλαγή των περιστάσεων λόγω των αποτελεσμάτων της εισβολής, η οποία βρίσκει πλήρη δικαίωση στα πλαίσια της ρήτρας του διεθνούς δικαίου rebus sic stantibus;
Σχεδόν 43 χρόνια ύστερα από την εισβολή, άλλους δρόμους πήραμε κι αν δεν επανατοποθετηθούμε, τη Σ.Ε. πάντα μπροστά μας θα τη βρίσκουμε σε όλα τα προτεινόμενα από τον ΟΗΕ σχέδια, όπως και στο σχέδιο Ανάν, και άδικα γι' αυτό το θέμα θα συνομιλούμε αφού έχουμε ορκιστεί πως λύση με ανανέωση της Σ.Ε., ποτέ δεν θα αποδεχτούμε…
Το άρθρο 60 της Σύμβασης της Βιέννης επί του Δικαίου των Συνθηκών του 1969, που αναφέρεται στη λήξη ή αναστολή εφαρμογής μίας Συνθήκης συνεπεία παραβιάσεώς της, υπογραμμίζει: «Ουσιώδη παραβίαση διμερούς Συνθήκης εκ μέρους, παρέχει το δικαίωμα εις το έτερον μέρος να επικαλεσθεί αυτήν την παραβίαση ως λόγο λήξεως ή αναστολής εφαρμογής της συνθήκης, εν όλω, ή εν μέρει». Ας υπενθυμίσουμε εδώ πως η Σύμβαση αυτή κυρώθηκε το 1976 από την κυπριακή Βουλή με τον Νόμο αρ. 62.
Είναι δυνατόν να υπάρξει ακόμη χειρότερη παραβίαση της Σ. Ε., απ’ αυτήν που επέβαλε με τα τανκς η Τουρκία, εκδιώκοντας 170.000 ανθρώπους, των οποίων οι πρόγονοι έζησαν πέρα από τριάντα πέντε αιώνες στην ίδια γη, διχοτομώντας επιπλέον και εποικίζοντας την πατρίδα τους;
Γι’ αυτούς τους λόγους, και για τόσους άλλους, η Σ. Ε. είναι άκυρη.
Αν βέβαια τα Ηνωμένα Έθνη ή το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν λόγους να θεωρούν ότι ισχύει ακόμα, ας την σεβαστούν. «Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα». Ας συνεννοηθούν μεταξύ τους, ας συμπράξουν και ας επέμβουν, ομού, ή όχι, προς επαναφορά του statu quo ante.
Με νομικά επιχειρήματα κανένας σοβαρός διεθνολόγος δεν μπορεί να συνηγορήσει υπέρ της εγκυρότητας της Συνθήκης Εγγυήσεως αν λάβει αντικειμενικά υπ’ όψιν τα όσα επέβαλε με 40.000 στρατιώτες η Τουρκία στην Κύπρο…
Κι αν κάποιος ισχυριστεί κάτι τέτοιο, θα ’ναι για λόγους πολιτικούς μόνο, ή επειδή θα έχει πληρωθεί.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΛΕΙΨΟΣ
Επίτιμος δικηγόρος στη Γαλλία. Δίδαξε το δημόσιο δίκαιο στο πανεπιστήμιο του Οράν. Διδάκτωρ Κράτους διεθνούς δικαίου καθώς και συνταγματικού δικαίου
Σημερινή
Ένα πόδι έβαλε ήδη η Τουρκία στην Κύπρο, όταν με τις Συμφωνίες Ζυρίχης, Έλληνες επέτρεψαν με τις υπογραφές τους την επιστροφή τουρκικών στρατευμάτων, στο έδαφος της Νήσου μετά από ογδόντα περίπου χρόνια, πράγμα που η Συνθήκη της Λωζάννης απαγόρευε.
Οι 650 στρατιώτες της ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ, που ήρθαν στην Κύπρο ένεκα της Συνθήκης Συμμαχίας, ήταν υπέρ αρκετοί για να εκπαιδεύσουν στα όπλα και για να φανατίσουν, μαζί με την ΤΜΤ τον τουρκοκυπριακό πληθυσμό, διδάσκοντας σ’ έναν μεγάλο αριθμό απ’ αυτούς, με πρώτους τους Λινοβάμβακους, και την… τουρκική γλώσσα!
Η διχοτόμηση, που έχει με τη βία επιβληθεί από την Τουρκία στην Κύπρο, καμιά διαφορά δεν έχει από τη διχοτόμηση που ήθελαν να επιβάλουν οι Άγγλοι κατά τη διάρκεια του αγώνα μας για αυτοδιάθεση, που έντιμα διεξαγόταν σύμφωνα με τις Αρχές των άρθρων 1 και 55 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ (Αρχές, που επιβεβαίωσε το 1960 και η Γενική Συνέλευση με την απόφαση 1514, για απόδοση της ανεξαρτησίας σε αποικιακές χώρες).
Χρήσιμη και απαραίτητη σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι η αναφορά στο παρελθόν. Ο χάρτης που παρουσίασε σ’ ένα βιβλίο του με άσχετες μέσα φωτογραφίες για σκοπούς προπαγάνδας ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Φαζίλ Κιουτσούκ και οι χάρτες που πρότεινε ο Άγγλος Άιβον Κιρκπάτρικ, δεν είναι τη διχοτόμηση που επέβαλε ο Αττίλας που είχαν ως επιδίωξη;
Το σχέδιο ΜακΜίλαν, που είχε εμφανισθεί το θέρος του 1958, είχε ή δεν είχε ονομαστεί «διχοτομικό» και για να το αποφύγουν δήθεν οι πανικοβλημένοι τότε Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι ηγέτες, βρήκαν ως τροχό σωτηρίας τη λύση της περιορισμένης ανεξαρτησίας; Όταν οι Άγγλοι χάραξαν την Πράσινη Γραμμή το 1964 δεν καταδικάσαμε αυτήν την ενέργεια που οδηγούσε προς τη διχοτόμηση;
Όταν στη διάσκεψη της Γενεύης το ’74 o Ραούφ Ντενκτάς παρουσίασε έναν χάρτη και τον απέρριψε η δική μας αντιπροσωπία, δεν ήταν επειδή έκοβε την Κύπρο στα δυο; Όταν η Τουρκία έκανε την εισβολή, δεν σταμάτησε στη διχοτομική γραμμή που είχε προβλεφθεί απ’ τους Άγγλους και τους ίδιους;
Το 1963-64, με την ανταρσία κατά της Δημοκρατίας, οι Τουρκοκύπριοι είχαν υποχρεωθεί από την ηγεσία τους να αυτοεγκλωβιστούν σε διάφορους θυλάκους, που κάλυπταν το 2% του κυπριακού εδάφους -όπως διαπιστώνει και σε έκθεσή του ο Γ.Γ του ΟΗΕ (S/6102)-, χωρίς όμως να δυνηθούν να δημιουργήσουν κράτος σύμφωνα με τα κριτήρια της Συνθήκης του Montevideo του 1933 περί «Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Κρατών», γιατί δεν ήταν εγκατεστημένοι σε μια καθορισμένη περιοχή. Αυτός είναι δε και ο λόγος, που αρκέστηκαν προσωρινά στη δημιουργία της λεγόμενης «τουρκοκυπριακής διοίκησης».
Με τη εισβολή της στην Κύπρο η Τουρκία κατόρθωσε, αυτήν τη φορά, να βάλει και τα δυο της πόδια στο βόρειο τμήμα της Νήσου, και έκτοτε πιέζει και απειλεί με διάφορους τρόπους την Κυπριακή Δημοκρατία να αποδεχθεί τα dictats της δικής της λύσης.
Για να εισβάλει στην Κύπρο η τότε τουρκική κυβέρνηση, είχε επικαλεστεί, αλλά χωρίς να σεβαστεί, το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεως (Σ.Ε.), η οποία είχε υπογραφτεί από την Τουρκία, την Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Σ.E. είχε δε τόσο πολύ θεωρηθεί σημαντική, που είχε ενσωματωθεί και στο κυπριακό Σύνταγμα (άρθρο 181), για να έχει και «συνταγματική ισχύ».
Το άρθρο 2 της Σ.Ε. αναφέρει ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις «εγγυώνται την ανεξαρτησίαν, την εδαφικήν ακεραιότητα και την ασφάλειαν της Δημοκρατίας της Κύπρου, ως και την κατάστασιν πραγμάτων την καθιερωθείσαν υπό των θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος».
Το ίδιο άρθρο, προσθέτει ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις αναλαμβάνουν την υποχρέωση να απαγορεύσουν «πάσαν δραστηριότητα έχουσαν σκοπόν να ευνοήση αμέσως ή εμμέσως τόσον την ένωσιν της Δημοκρατίας της Κύπρου με παν άλλο Κράτος όσον και την διχοτόμησιν της Νήσου».
Με τα αποτελέσματα της εισβολής, η «εγγυήτρια» Τουρκία έχει παραβιάσει την ανεξαρτησία της Κύπρου, την οποία μάλιστα ούτε και αναγνωρίζει ως Κράτος, καθώς και την εδαφική ακεραιότητά της, αφού έκοψε το έδαφός της σε δυο κομμάτια. Σ’ αυτά προστίθεται και ο μη σεβασμός της κατάστασης πραγμάτων που κατοχυρωνόταν από τα 26 θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος, έστω κι αν τα περισσότερα από αυτά ήταν ανενεργά από το 1963, αποτέλεσμα επίσης της στρατηγικής της Τουρκίας που σκοπό είχε τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και επιβολή της διχοτόμησης.
Εκτός από τη γεωγραφική διχοτόμηση, το 1983 η Τουρκία παραβίασε για μια ακόμη φορά τη Σ. Ε. και το Σύνταγμα της Κύπρου, με την ανακήρυξη μέσω των τουρκοκυπριακών οργάνων της, της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», επιβάλλοντας έτσι και την de facto απόσχιση.
Στηριζόμενοι στα πιο πάνω, θέτουμε το ερώτημα: Αφού η Τουρκία παραβίασε τόσες και τόσες φορές τη Σ.Ε., γιατί καμία κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει μέχρι τώρα τολμήσει να την καταγγείλει ως άκυρη;
Γιατί δεν επικαλείται την αλλαγή των περιστάσεων λόγω των αποτελεσμάτων της εισβολής, η οποία βρίσκει πλήρη δικαίωση στα πλαίσια της ρήτρας του διεθνούς δικαίου rebus sic stantibus;
Σχεδόν 43 χρόνια ύστερα από την εισβολή, άλλους δρόμους πήραμε κι αν δεν επανατοποθετηθούμε, τη Σ.Ε. πάντα μπροστά μας θα τη βρίσκουμε σε όλα τα προτεινόμενα από τον ΟΗΕ σχέδια, όπως και στο σχέδιο Ανάν, και άδικα γι' αυτό το θέμα θα συνομιλούμε αφού έχουμε ορκιστεί πως λύση με ανανέωση της Σ.Ε., ποτέ δεν θα αποδεχτούμε…
Το άρθρο 60 της Σύμβασης της Βιέννης επί του Δικαίου των Συνθηκών του 1969, που αναφέρεται στη λήξη ή αναστολή εφαρμογής μίας Συνθήκης συνεπεία παραβιάσεώς της, υπογραμμίζει: «Ουσιώδη παραβίαση διμερούς Συνθήκης εκ μέρους, παρέχει το δικαίωμα εις το έτερον μέρος να επικαλεσθεί αυτήν την παραβίαση ως λόγο λήξεως ή αναστολής εφαρμογής της συνθήκης, εν όλω, ή εν μέρει». Ας υπενθυμίσουμε εδώ πως η Σύμβαση αυτή κυρώθηκε το 1976 από την κυπριακή Βουλή με τον Νόμο αρ. 62.
Είναι δυνατόν να υπάρξει ακόμη χειρότερη παραβίαση της Σ. Ε., απ’ αυτήν που επέβαλε με τα τανκς η Τουρκία, εκδιώκοντας 170.000 ανθρώπους, των οποίων οι πρόγονοι έζησαν πέρα από τριάντα πέντε αιώνες στην ίδια γη, διχοτομώντας επιπλέον και εποικίζοντας την πατρίδα τους;
Γι’ αυτούς τους λόγους, και για τόσους άλλους, η Σ. Ε. είναι άκυρη.
Αν βέβαια τα Ηνωμένα Έθνη ή το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν λόγους να θεωρούν ότι ισχύει ακόμα, ας την σεβαστούν. «Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα». Ας συνεννοηθούν μεταξύ τους, ας συμπράξουν και ας επέμβουν, ομού, ή όχι, προς επαναφορά του statu quo ante.
Με νομικά επιχειρήματα κανένας σοβαρός διεθνολόγος δεν μπορεί να συνηγορήσει υπέρ της εγκυρότητας της Συνθήκης Εγγυήσεως αν λάβει αντικειμενικά υπ’ όψιν τα όσα επέβαλε με 40.000 στρατιώτες η Τουρκία στην Κύπρο…
Κι αν κάποιος ισχυριστεί κάτι τέτοιο, θα ’ναι για λόγους πολιτικούς μόνο, ή επειδή θα έχει πληρωθεί.
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΛΕΙΨΟΣ
Επίτιμος δικηγόρος στη Γαλλία. Δίδαξε το δημόσιο δίκαιο στο πανεπιστήμιο του Οράν. Διδάκτωρ Κράτους διεθνούς δικαίου καθώς και συνταγματικού δικαίου
Σημερινή
0 Σχόλια
Σχόλια που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς όχι μόνο για το ιστολόγιο, θα διαγράφονται αμέσως.
EmojiΣχόλια που περιέχουν εμπάθεια σε ό,τι δεν σας αρέσει επειδή έτσι μάθατε ότι έτσι είναι τα πράματα, θα διαγράφονται για έναν εποικοδομητικό διάλογο και όχι να επικρατήσει η αρλουμπολογία, αμαθών και ημιμαθών.
Επίσης σχόλια που έχουν οποιεσδήποτε κομματικές προτροπές και κομματικοπολιτική προπαγάνδα, είναι ανεπιθύμητα.