ΟΠΟΥ ΚΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΘΑΜΜΕΝΟΣ Ο ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ, Ο ΤΥΜΒΟΣ ΤΟΝ ΑΦΟΡΑ... ΖΕΙ στηνΑμφίπολη

Μπορεί να είναι τάφος, μπορεί και να μην είναι! Εχει πάνω του έναν Λέοντα και δύο Σφίγγες και μέσα δύο Καρυάτιδες. Τι είναι; Ο,τι κι αν είναι, έχει άμεση σχέση με τον Αλέξανδρο, που μόλις έχει πεθάνει ή πρόκειται σε λίγο να πεθάνει. Η σημειολογία του τάφου μάς παραπέμπει τόσο στη Μακεδονία όσο και στην Αίγυπτο.

Του ΝΙΚΟΥ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ


Η εποχή του είναι αυτή στην οποία ο Ηφαιστίωνας πεθαίνει κι ακολουθεί ο Αλέξανδρος. Η Ολυμπιάδα μπορεί να μην είναι θαμμένη εκεί, αλλά μπορεί κάλλιστα να είναι αυτή που έφτιαξε το τεράστιο ταφικό μνημείο.

Καθώς η σκαπάνη στην Αμφίπολη προχωρεί, τα μυστήρια πολλαπλασιάζονται, τα σενάρια πληθαίνουν, οι διαμάχες αρχίζουν. Το ερώτημα πλέον δεν είναι ποιος ή ποιοι είναι θαμμένοι εκεί, αλλά ποιος έφτιαξε ένα τόσο μεγάλο ταφικό μνημείο και γιατί ή για ποιον.

Η φήμη πως ένας τόσο μεγάλος τάφος θα ανήκε σε ένα σημαντικό πρόσωπο αρχικά συσκότισε την υποψία πως μπορεί να μην είναι ακριβώς τάφος, αλλά ένα μνημείο ταφικό, ηρώο, κενοτάφιο ή χώρος πολλών τάφων. Η βεβαιότητα της κ. Περιστέρη πως,
αν επιχειρήθηκε να συληθεί ο τάφος, θα βρούμε τα κόκαλα των τυμβωρύχων μέσα, δείχνει πως ο «τάφος» είναι παγιδευμένος.

Προφανώς σε ένα χώρο 497 τ.μ. θα βρούμε περισσότερα πράγματα από έναν τάφο ή ένα κενοτάφιο. Πιθανόν ένα βωμό, ναό, αγάλματα. Τα κτίσματα και τα αντικείμενα δεν προέρχονται από μια εποχή και από έναν πολιτισμό ή γλύπτη. Το ερώτημα είναι γιατί στην Αμφίπολη; Ισως όταν η έρευνα τελειώσει, το μυστήριο ή νέα μυστήρια θα αρχίσουν, αφού ακόμα κι αν δεν είναι ο τάφος του Αλεξάνδρου, όπως είναι η κυρίαρχη άποψη, θα έχει άμεση σχέση με κείνον.

Το μόνο βέβαιο, αν δεχθούμε τη χρονολόγηση των πρώτων ευρημάτων, είναι πως βρισκόμαστε στην εποχή που ο Αλέξανδρος πεθαίνει και ο πόλεμος των διαδόχων έχει αρχίσει. Ο αδυσώπητος πόλεμος στον οποίον θα πεθάνουν όλοι με βίαιο θάνατο -πλην του Αντίπατρου- θα οδηγήσει στην εξόντωση όλης της οικογένειας του Αλεξάνδρου. Η μητέρα του, η αδελφή του Κλεοπάτρα, η Κύννα, ο αδελφός του Φίλιππος ο Αριδαίος, ο γιος του Ηρακλής, οι σύζυγοί του, Ρωξάνη και Στάτειρα, ο άλλος γιος του, Αλέξανδρος Δ'.

Η Ολυμπιάδα δολοφονήθηκε στην Πύδνα από συγγενείς θυμάτων της υπό την καθοδήγηση του Κάσσανδρου έπειτα από «δίκη». Ο Κάσσανδρος, που την έχει αιχμαλωτίσει ύστερα από παράδοση και συνθηκολόγηση, συνομιλεί μαζί της και τη συμβουλεύει να φύγει, με σκοπό να τη σκοτώσει. Οι στρατιώτες αρνούνται να το κάνουν. Φαίνεται να πέθανε από λιθοβολισμό -γύρω στα πενήντα- και να έμεινε άταφη, όμως πολύ συχνά οι νικητές θάβουν με τιμές τα θύματά τους. Αν υπάρχει τάφος, πιθανόν να είναι στην Πύδνα ή αλλού, αλλά όχι σε ένα μεγάλο μνημείο στην Αμφίπολη. Ωστόσο μπορεί να είναι αυτή που έφτιαξε, όσο βρισκόταν στην Αμφίπολη, το ταφικό μνημείο.

Το τεράστιο μνημείο, που χρειάστηκε πολύ μάρμαρο και τουλάχιστον δυο χρόνια να κατασκευασθεί, έγινε με κάποιον που είχε άνεση και χρόνο, γιατί βρισκόταν στην εξουσία, όπως ο Αντίπατρος και ο Κάσσανδρος, που κυριαρχούν στη Μακεδονία.

Ο Ηφαιστίωνας πέθανε το 324 π.Χ. Ο Μέγας Αλέξανδρος άφησε εντολή να γίνουν προς τιμήν του ναοί στην Αμφίπολη και σε άλλες έξι πόλεις, ορίζοντας μάλιστα το κολοσσιαίο ποσό των 1.500 ταλάντων για την κατασκευή καθενός από αυτούς. Ο πόλεμος των διαδόχων και η τύχη του εντολοδόχου και με κλονισμένη υγεία Κρατερού, μάλλον δεν άφησε περιθώρια για ένα τέτοιο έργο, αν και φαίνεται πως αυτό συνέβη -να τιμάται σαν θεός- σε άλλες πόλεις, στην Ασία. Ο Αντίπατρος και ο γιος του Κάσσανδρος, που κυριαρχούν στην Μακεδονία μαζί με τους συμμάχους τους, έχουν άλλες προτεραιότητες. Να εξοντώσουν την οικογένεια του Αλεξάνδρου.

Η Ολυμπιάδα, που δολοφονήθηκε το 316 π.Χ., υπήρχε εντολή από τον Κάσσανδρο να μείνει άταφη. Η Ρωξάνη, που αναζητούσε εδώ ο Λαζαρίδης, μια Περσίδα, και ο δωδεκάχρονος γιος της δολοφονήθηκαν ενώ ήταν όμηροι στα χέρια του Κάσσανδρου. Η δολοφονία αυτή του νόμιμου διαδόχου έμεινε κρυφή για ένα χρόνο. Ο Κάσσανδρος, που ζει μέχρι το 297 π.Χ., θα έπρεπε, αφού σκότωσε την οικογένεια του Αλεξάνδρου, να τους χτίσει μεγαλοπρεπές μνημείο. Αλλά το πιο πιθανόν είναι να πέταξε άταφα τα πτώματά τους.

Η πληροφορία που προέρχεται από τον Διόδωρο Σικελιώτη, πως ο Κάσσανδρος έθαψε την Κύννα, την Ευρυδίκη και τον Φίλιππο (τον Αριδαίο) στις Αιγές μαζί με τις ανακαλύψεις στην Αμφίπολη ξανανοίγει το φάκελο της Βεργίνας. Ο «τάφος του πρίγκιπα» μπορεί να ανήκει στον δωδεκάχρονο Αλέξανδρο Δ'. Ο «πρίγκιπας» Αλέξανδρος, αφού έχει αναγνωρισθεί ως διάδοχος, είναι «δικαιούχος» βασιλικού τάφου. Την εποχή αυτή βρίσκεται υπό προστασία-αιχμαλωσία στις φυλακές του Κάσσανδρου στην Αμφίπολη. Η δολοφονία του φαίνεται πως έμεινε κρυφή από τον Κάσσανδρο για ένα-δυο χρόνια. Η ηλικία του, όταν δολοφονήθηκε, συμφωνεί με ένα σκελετό δωδεκάχρονου που βρέθηκε στη Βεργίνα· αλλά τι απέγινε το σώμα της Ρωξάνης;

Θα «μιλήσει» ο δημιουργός

Η Αμφίπολη είναι ταυτόχρονα σημείο πολέμου με χιλιάδες νεκρούς -ένα απέραντο νεκροταφείο με εκατοντάδες τάφους-, αλλά και σημείο συνάντησης αντιπάλων και πολιτισμών. Εδώ υπεγράφη η πενηντάχρονη Συνθήκη του Νικία. Εδώ ετάφη με τιμές και ετήσιες θυσίες και αγώνες ο Σπαρτιάτης Βρασίδας από τους Αμφιπολίτες ως ήρωας απελευθερωτής.

Οι διάδοχοι και ο κύκλος του αίματος

Ο Πολυσπέρχων ανατρέπει την πολιτική του Φιλίππου έχοντας υπό την προστασία του τον άβουλο βασιλέα Φίλιππο τον Αριδαίο. Η Ολυμπιάδα τον θανατώνει μαζί με όλους όσοι ήταν συγγενείς του Αντίπατρου. Ο Κάσσανδρος φτάνει με πολύ στρατό στην Πύδνα. Οι πολιορκημένοι πεινάνε και τρώνε, λέγεται, έναν ελέφαντα που τους είχε στείλει ο Αλέξανδρος όταν ζούσε.ENET.GR