Προϊστορικές λέξεις στην ελληνική γλώσσα-Η Ελληνική γλώσσα και η θεωρίαπερί Ινδοευρωπαίων

Θεοί, τόποι, ορυκτά και «είδη υγιεινής» με ονόματα προϊστορικά

Η ινδοευρωπαϊκή θεωρία, όπως οι περισσότεροι ξέρουμε, είναι απλώς μια θεωρία. Είναι προϊόν πρωτίστως της γλωσσολογίας, ιδιαίτερα της ιστορικοσυγκριτικής, η οποία, μελετώντας τις ομοιότητες στις μεταβολές των φθόγγων ή τη μορφολογία των λέξεων, προσπαθεί να βρει τα συγγενικά στοιχεία όλων των γλωσσών, ζωντανών, νεκρών ή χαμένων. Έτσι λοιπόν, ελλείψει άλλων στοιχείων, ονόμασε ινδοευρωπαϊκή μια γλώσσα, ως έναν μεγάλο βαθμό υποθετική και τεχνητή, και την απέδωσε, πάλι υποθετικά, σε μια ομάδα λαών με κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά, διασκορπισμένων φυσικά και επεκταμένων από την Ευρώπη ως την Ασία.

Σε αυτή την τεράστια οικογένεια βρίσκεται και η ελληνική γλώσσα ως ανεξάρτητη. Συνεχίζοντας τις απόψεις (πάντα σε επιστημονικό επίπεδο), μία επικρατούσα είναι ότι οι Έλληνες εμφανίσθηκαν σταδιακά στους τόπους της οριστικής εγκατάστασής τους στα μέσα της Εποχής του Χαλκού. Πρώτα τα ιωνικά και αχαϊκά φύλα (περί τον 19ο αι. π.Χ.) και ύστερα τα δωρικά (12ο αι. π.Χ.). Πιστεύεται ότι έγινε η συνάντηση και η ανάμειξή τους με τους παλαιούς κατοίκους (Πελασγοί, Λέλεγες, Κάρες) και άφησε σημάδια στην ελληνική γλώσσα.
Πρόκειται για λέξεις που δεν μπορούν να ετυμολογηθούν με βάση τους κανόνες της ελληνικής γλώσσας. Είτε σχηματίζονται με επιθήματα που δεν χρησιμοποιεί η ελληνική γλώσσα (π.χ. -ινθος) είτε αναφέρονται σε θρησκευτικές ή πολιτικές ιδέες, πράγματα υλικά και τεχνικά, που θεωρούν ότι δεν ήταν γνωστά στα πρώτα ελληνικά φύλα.
Εικάζουν ότι είναι δάνεια του προγενέστερου πληθυσμού ο οποίος φαίνεται ότι βρισκόταν σε αξιόλογο πολιτιστικό επίπεδο.
Παρακάτω θα παραθέσουμε τις κατηγορίες λέξεων που θεωρούνται προελληνικές:

Ονομασίες νησιών πόλεων, βουνών και ποταμών, όπως, Νάξος, Θήρα, Κρήτη, Κνωσός, Φαλάσαρνα, Λαβύρινθος, Ρέθυμνος, Λέσβος, Μήθυμνα, Τένεδος, Λυκαβηττός, Αρδηττός, Παρνασσός, Κηφισός, Γαργηττός, Λάρισα, Όλυμπος κ.ά.

Ό,τι βγάζει η ελληνική γη, κρατάει το όνομά του αναλλοίωτο

Ονομασίες φυτών και ζώων, όπως άνηθον, σέλινον, υάκινθος, δάφνη, κυπάρισσος, ελαία, κολοκύνθη, κύμινον, κάππαρις, ορίγανον, σήσαμον, σίτος, συκέα, φακή, αμυγδαλή, σαργός, κωβιός, γαλέος, πέρκη, σκάρος, σφηξ, σκολόπενδρα, αθερίνη κ.ά.
Λέξεις με τεχνική σημασία όπως, μέγαρον, θάλαμος, θριγγός, γείσον, ασάμινθος (μπανιέρα) λέβης, πεσσός, σωλήν κ.ά.
Ονομασίες μετάλλων, όπως: χαλκός, χρυσός, σίδηρος, κασσίτερος κ.ά.
Ονόματα θεοτήτων, όπως, Απόλλων, Πήγασος, Άρτεμις, Αφροδίτη, κ.ά.
Άλλες λέξεις: όπως, ζέφυρος, θάλασσα, θίασος, ξίφος, ασπίς, κίνδυνος, σάνδαλον, κ.ά.
Αυτές είναι οι θεωρίες που διατυπώνουν οι γλωσσολόγοι. Κοιτάζοντας εμείς όλες αυτές τις λέξεις, εκείνο που μας εντυπωσιάζει και μας προκαλεί θαυμασμό είναι πόσο ζωντανή και αναλλοίωτη παραμένει αυτή η μητέρα γλώσσα ύστερα από τόσες χιλιάδες χρόνια!
Ενδεικτική βιβλιογραφία: Η Έννοια του Πολιτισμού - Όψεις του Ελληνικού πολιτισμού τόμ Α', ΕΑΠ.
Μαρίνα Αθ. Μαραγκού
texnografia