Κατάδυση στα άδυτα του Βυζαντίου

ΠΙΣΩ
Στο φως οι στοές της Αγίας Σοφίας Μία ομάδα Τούρκων κινηματογραφιστών απέδειξε ότι οι θρύλοι για το υπόγειο δίκτυο ήταν αληθινοί


Τα μυστικά που κρύβονται στα έγκατα της Αγίας Σοφίας έρχονται στο φως πρώτη φορά. Μια ομάδα Τούρκων κινηματογραφιστών με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Γκιοκσέλ Γκιουλένσοϊ που εξασφάλισε τη μοναδική άδεια από το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού για να επισκεφθεί τα «άδυτα» της Αγίας Σοφίας και με την κάμερά του να καταγράψει τα καλά κρυμμένα μυστικά της, διαπίστωσαν πως οι θρύλοι για τον «ναό των ναών» δεν είναι τελικά μακριά από την πραγματικότητα


Η μία από τις εισόδους στο δίκτυο των στοών βρισκόταν κάτω από μία σφραγισμένη μαρμάρινη πλάκα δίπλα από τη μαρμάρινη κρήνη στο εσωτερικό του ναού Τα γυρίσματα κράτησαν τρεις ημέρες, η ομάδα του Γκιουλένσοι διέσχισε 238 μέτρα σε υπόγειες στοές, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν πλημμυρισμένες και ανακάλυψε τουλάχιστον 20 διακλαδώσεις τις οποίες δεν κατάφερε να εξερευνήσει. «Αρχικός στόχος μου ήταν να εξερευνήσω τις σήραγγες κάτω από την Αγία Σοφία, οι οποίες κατά τον θρύλο τη συνδέουν με τα Πριγκιπόννησα, τη Βασιλική Στέρνα, τον Ιππόδρομο και το Μεγάλο Παλάτι!

Αν πάτε στο Σουλτάν Αχμέτ και ρωτήσετε τον κόσμο τι πιστεύει για τις σήραγγες της Αγίας Σοφίας, οι εννέα στους δέκα θα σας πουν ότι φτάνουν μέχρι τα νησιά», λέει ο σκηνοθέτης. Με τη βοήθεια των καθηγητών της Βυζαντινής Αρχαιολογίας Ιχσάν Τουνάι και Χαλούκ Τσετίνκαγια αλλά και των υπευθύνων του Μουσείου της Αγίας Σοφίας εντοπίστηκαν δύο πιθανές είσοδοι για τις σήραγγες του ναού και η εξερεύνηση άρχισε.

Οι είσοδοι.

Η πρώτη είσοδος βρέθηκε στο τμήμα του πρόναου και όπως παραδέχεται η ομάδα «ο εντοπισμός ήταν σχετικά εύκολος καθώς το σιδερένιο καπάκι έδειχνε πως από κάτω κάτι κρυβόταν». Λίγα μέτρα πιο μακριά μια δεύτερη ομάδα εντόπισε δίπλα σε μια μαρμάρινη κρήνη ένα κομμάτι μάρμαρο που τους έβαλε σε σκέψεις. «Η πλάκα είχε σφραγιστεί με σταυρούς, οι οποίοι είχαν σοβατιστεί.

Το αφαιρέσαμε χωρίς να το καταστρέψουμε και μπήκαμε στη στέρνα εφαρμόζοντας το σύστημα του ναργιλέ. Αφήσαμε τις μπουκάλες στον ναό και εφαρμόζοντας έναν μεγάλο σωλήνα κατεβήκαμε στα σκοτεινά νερά που βρίσκονταν κάτω από τα πόδια μας», αφηγείται ο Οζάν Γκιοκντεγέρ, ο μοναδικός που διέσχισε όλες τις υπόγειες στοές και είδε τα περισσότερα από τα «απόκρυφα».

Η επικοινωνία των στοών της Αγίας Σοφίας με τον Βόσπορο και τα Πριγκιπόννησα σύμφωνα με τον Γκιουλένσοϊ αποδείχτηκε θρύλος. «Αυτή τη σελίδα πρέπει να τη σκίσουμε», λέει με βεβαιότητα ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ. «Φτάσαμε μέχρι το σημείο μηδέν και είδαμε ότι δεν οδηγούν πουθενά», επιμένει ο Γκιουλένσοϊ.

«Δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να υπάρχει μια μυστική έξοδος μέσα στις στέρνες τις οποίες εξερεύνησα ο ίδιος όταν κατέβηκα κάτω από την Αγία Σοφία. Είδα τα τοιχώματα κατεστραμμένα και καρφώθηκε στο μυαλό μου ότι κάπου εκεί μπορεί να υπάρχει μια έξοδος. Πρέπει να γίνουν εργασίες και από αρχαιολόγους σε εκείνες τις στέρνες, για να καταλάβουμε τι πραγματικά υπάρχει», λέει ο Οζάν.

Ο σεναριογράφος Κουτσί Ακιλί πάντως δεν διστάζει να αποκαλύψει την κρυφή επιθυμία της ομάδας: να βρουν το κρυφό δωμάτιο της Αγίας Σοφίας από όπου διέφυγε ο ιερέας στη λειτουργία της 29ης Μαΐου 1453 όταν ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισέβαλε στον ναό, αλλά και το δισκοπότηρο που χάθηκε κατά την Άλωση της Πόλης και ο μύθος το θέλει να βρίσκεται κάπου στα βάθη της! «Αυτό το δωμάτιο δεν μπορεί να είναι μακριά, είναι κάπου εκεί. Και όταν ανακαλυφθεί, πολύ πιθανόν μέσα σε αυτό να βρίσκονται πολλά σημαντικά, ιερά κειμήλια της χριστιανοσύνης», λέει ο Κουτσί Ακιλί και υπογραμμίζει ότι το κρυφό δωμάτιο είναι το πιο σημαντικό από όλα. Δεν αποκλείει μάλιστα μέσα σε αυτό να βρίσκονται ακόμη και ιστορικές έρευνες που έγιναν τα βυζαντινά χρόνια καταγράφοντας στοιχεία για τον πληθυσμό και τις συνθήκες ζωής του. «Μόλις κατεβήκαμε από τη σήραγγα πέσαμε σε νερό. Παγωμένο. Έξι βαθμοί πάνω από το μηδέν, σκοτάδι- πίσσα και ο αέρας που παίρναμε από τις μπουκάλες οξυγόνου να έρχεται λίγος λίγος, με τη μέθοδο του ναργιλέ», περιγράφει την κάθοδό του ο δύτης και φωτογράφος Οζάν Γκιοκντεγέρ.

Μαζί με τον ζογκλέρ Αϊντίν, που με τα 45 κιλά του και το 1.55 ύψος του ήταν ο ιδανικός για να εξερευνήσει «ακόμη και τις τρύπες που δεν χωράνε τα ποντίκια...», και τον Ενγκίν, πραγματοποίησαν το πιο δύσκολο κομμάτι της ανακάλυψης.

Η μαρμάρινη κρήνη στην Αγία Σοφία από όπου οι πιστοί έπαιρναν το αγίασμα είχε βάλει σε υποψίες τους αρχαιολόγους πως συνδέεται με κάποια στέρνα. Γι΄ αυτό έψαχναν να βρουν κοντά σε αυτή την είσοδο. «Πρώτος κατέβηκε ο Ενγκίν και έπειτα από 15-20 λεπτά κατέβηκα κι εγώ.

Ύστερα από μερικά μέτρα βρήκαμε ένα πέρασμα που ήταν κλεισμένο με μια μαρμάρινη πλάκα. Την μετακινήσαμε και μπήκαμε μέσα. Εκεί δεν υπήρχε νερό, αλλά μια στοά που χανόταν στο πουθενά», αφηγείται ο Οζάν. Το πρώτο που είδε ήταν ένας σκελετός γάτας. Ύστερα είδε δύο ρόπαλα και μόλις τα ακούμπησε αμέσως έγιναν σκόνη. Το ίδιο έγινε και με έναν κουβά. Η αποθήκη. Η άλλη ομάδα που είχε μπει από τον πρόναο αρχικά είχε πιο εύκολο έργο. Η σήραγγα οδηγούσε σε έναν χώρο που έμοιαζε με αποθήκη. «Σπασμένα τζάμια, κεριά και έπιπλα είχαν πεταχτεί εκεί. Πήραμε μερικά πράγματα και τα δώσαμε στην ομάδα που ανέμενε πάνω από τη στέρνα», αναφέρει ο Γκιοκσέλ Γκιουλένσοϊ.

Ένα από τα πρώτα ευρήματα της ομάδας ήταν ένα στρατιωτικό παγούρι με ημερομηνία 1917. Οι Τούρκοι εκτιμούν ότι πολύ πιθανόν κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στρατιώτες που επισκέφθηκαν την Αγία Σοφία να έριξαν κατά λάθος τα παγούρια τους στη στέρνα στην προσπάθειά τους να πάρουν αγίασμα. Το μυαλό των Ρωμιών της Πόλης πήγε στους 5 Έλληνες αξιωματικούς, που το 1919 πραγματοποίησαν τη μοναδική από την Άλωση ορθόδοξη λειτουργία. Ο χώρος της δεύτερης σήραγγας δεν είχε νερό και η ομάδα κινήθηκε σχετικά εύκολα αν και έπρεπε να περπατούν σχεδόν διπλωμένοι στα δύο και σε ορισμένα σημεία μπουσουλώντας. Σε απόσταση περίπου 40 μέτρων οι δύο ομάδες συναντήθηκαν, με ανοίγματα στοών να βρίσκονται δεξιά και αριστερά τους. Σε αρκετά από αυτά τα ανοίγματα υπήρχαν τάφοι χριστιανών. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους της επιχείρησης, πρόκειται για τάφους ορθόδοξων ιερέων της Αγίας Σοφίας.

“Ήδη έχω το θέμα του επόμενου ντοκιμαντέρ μου”, εκμυστηρεύεται ο Γκιουλσενόι. Όπως λέει, με την κάμερά του θα προσπαθήσει να καταγράψει όλα τα ταφικά μνημεία και στη συνέχεια να βρει την ιστορία των ανθρώπων που βρίσκονται για αιώνες θαμμένοι εκεί. «Εκείνο που με συγκλόνισε ήταν μια αλυσίδα την οποία ακολούθησα και είδα ότι οδηγούσε σε έναν τοίχο με δύο κρίκους. Κατάλαβα ότι εκεί μπορεί να έριχναν αιχμαλώτους», λέει συγκινημένος ο Οζάν Γκιοκντεγιέρ.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ : TA NEA 17-10-2009

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια