Οι Νύμφες Υάδες και οι Νύμφες Πλειάδες

Νύμφες Υάδες: Οι θεότητες της βροχής και τροφοί του Διόνυσου

Υάδες παραλαμβάνουν τον Διόνυσο βρέφος

Στην ελληνική μυθολογία οι Υάδες, λέξη που σημαίνει «οι της βροχής», ήταν αδελφές Νύμφες, που έφερναν τη βροχή (από το αρχαίο ρήμα υώ = βρέχω). Οι Υάδες θεωρούνταν οι θεότητες της βροχής στον ουρανό και στη γη οι νύμφες της γονιμοποιού υγρασίας, οι πηγές και οι ποταμοί, οι τροφοί της φύσης. Στα αρχαία κείμενα οι Υάδες αναφέρονται σαν βροχερά άστρα, τα οποία δημιουργούν θύελλες, υγρασία και «υετόν», γιατί η θέση τους σε σχέση με τον Ήλιο επιδρούσε στον καιρό...
Μερικοί, μάλιστα, υποθέτουν, ότι η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις «ύειν» και «υετός», που σημαίνουν«βρέχει» και «βροχή».

Παλαιότερα ονομάζονταν Δωδωνίδες νύμφες αλλά όταν ο Δίας τις μεταμόρφωσε σε αστέρια τις ονόμασε Υάδες (από το ρήμα ὕω=στέλνω βροχή), γιατί την ημέρα που γεννήθηκε ο Διόνυσος ο Δίας έριξε βροχή στη γη (Απολλόδ. 3.29)· ή από το επίθετο του Διόνυσου, Ὕης που δόθηκε στον θεό, επειδή την περίοδο των γιορτών του έβρεχε.

Έτσι ο Οβίδιος αναφέρει: δηλαδή «Οι Υάδες υπό των Ελλήνων από τις βροχές ονομάστηκαν» και στην «Αινειάδα» ο Βιργίλιος «και τις βροχερές Υάδες».
Και όπως η μητέρα του Διόνυσου, Σεμέλη,  αποκαλούνταν και Ὕη, έτσι και αυτές ονομάστηκαν Υάδες.
Θεωρούνταν κόρες του Τιτάνα Άτλαντα και μιας Ωκεανίδας, της Αίθρας ή της Πλειόνης ενώ ο Υγίνος δίνει και την πιθανότητα να ήταν κόρες του Ύαντα και της Βοιωτίας. Είχαν και ένα θνητό πατέρα που ανάλογα με τα τοπικά συμφέροντα ήταν ο βασιλιάς της Κρήτης Μελισσέας, ο Ερεχθέας (αθηναϊκή εκδοχή), ο Κάδμος (θηβαϊκή εκδοχή).
Ο αριθμός τους δεν είναι σταθερός το ίδιο και τα ονόματά τους . Τα ονόματα των Υάδων ποικίλλουν στους διάφορους μυθογράφους. Η επικρατέστερη ίσως εκδοχή θέλει τα ονόματά τους να είναι τα εξής:
(Φ)fΑισύλη, Κορωνίδα, Κλέεια, Φαιώ, Ευδώρη(α), Αμβροσία, Διώνη, Πολυξώ, Κισσηίδα, Νύσα, Ερατώ, Εριφία, Βρομίη, Αρσινόη, Πεδίλη, Φυτώ, Θυώνη, Προδίκη, Φάολα.

John_Reinhard_Weguelin -Bacchus and the Choir of Nymphs_(1888) O Διόνυσος και οι Νύμφες Υάδες

Στην επικρατέστερη εκδοχή πάντως, ο Ύας ήταν αδελφός τους. oι Υάδες μαζί με τις 7 Πλειάδες αποτελούν τις 14 Ατλαντίδες, αλλιώς γνωστές ως Δωδωνίδες καθώς ήταν νύφες της Δωδώνης που δόθηκε ο θεός Διόνυσος σε αυτές ως βρέφος για να τον μεγαλώσουν, μετ' εμπιστοσύνης του Διός.

Οι Υάδες είναι συνδεδεμένες με τον Διόνυσο και την ανατροφή του: "και ο Ερμής πήρε το παιδί και το έφερε στις Νύμφες που κατοικούσαν στη Νύσα της Μικράς Ασίας."
Οι μύθοι παραδίδουν ότι Νύμφες παρίστανται στη γέννηση του Διόνυσου και ότι ο Ερμής παραδίδει στις κουροτρόφους Νύμφες της κισσοστεφανωμένης Νύσσας τον Διόνυσο. Σύμφωνα με ύστερες μαρτυρίες (Υγίνος, Σχόλια του Σέρβιου στον Βιργίλιο, Διόδωρος Σικελιώτης), η Νύμφη Νύσα μεγάλωσε τον μικρό Διόνυσο πάνω στο ομώνυμο βουνό.

Από φόβο προς την Ήρα οι Υάδες εμπιστεύτηκαν το μωρό στη θεία του Ινώ, την αδελφή της Σεμέλης, άλλη θυγατέρα του Κάδμου· αυτές κατέφυγαν στη γιαγιά τους, την Τηθύ. Εκεί ο Δίας τις μεταμόρφωσε σε αστερισμό, αφού πρώτα η Μήδεια τις έκανε να ξανανιώσουν.

Παραδίδεται ακόμη ότι η μεταμόρφωση συντελείται, όταν ο βασιλιάς Λυκούργος της Θράκης κυνήγησε τις τροφούς μέχρι τη θάλασσα· τότε ο Δίας τις λυπήθηκε και τις μεταμόρφωσε.

Ενίοτε η μεταμόρφωσή τους αποδίδεται στη θλίψη τους για τον χαμό του αδελφού τους Ύαντα από τσίμπημα φιδιού, από λιοντάρι ή αγριογούρουνο· αυτό τις οδήγησε στην αυτοκτονία. Μετά τον θάνατο τουΎαντα οι Υάδες άρχισαν να κλαίνε από τη λύπη τους ασταμάτητα (μια μυθολογική αιτιολόγηση για το «κλάμα» της βροχής). Τότε οι θεοί τις λυπήθηκαν και τις μεταμόρφωσαν σε αστέρια.

Άλλη εκδοχή είναι ότι έγιναν αστέρια από τον Δία σε ανταμοιβή για το έργο τους να αναθρέψουν έναν Θεό.

Η εμφάνισή τους στο ουράνιο στερέωμα, πολύ κοντά στις αδελφές τους Πλειάδες, συνέπιπτε με την εποχή των βροχών της άνοιξης. Στη λήξη των Ελευσινίων οι μύστες άδειαζαν δυο κρατήρες, προφανώς γεμάτους με νερό, τον ένα στην Ανατολή και τον άλλον στη Δύση, φωνάζοντας προς τον ουρανό ὕει, δηλαδή βρέξε, και προς τη γη κύε, δηλαδή σύλλαβε.
Επομένως, δεν αποκλείεται οι απεικονίσεις δύο μόνο Υάδων, όσες ήταν αρχικά, που αδειάζουν δύο κρατήρες με νερό, για να σβήσουν τη φωτιά που έβαλε ο Αμφιτρύωνας ή ο Αντήνορας για να κάψει την Αλκμήνη, πέρα από το να αφηγούνται εικαστικά τον σχετικό μύθο, μπορεί να παραπέμπουν και στο τελετουργικό της επίκλησης προς τον θεό των καιρικών φαινομένων Δία να στείλει βροχή και να γονιμοποιήσει την καμένη από το κρύο ή τη ζέστη γη, που εδώ προσωποποιείται στη μορφή της Αλκμήνης.

Σε όλα τα αρχαία ελληνικά κείμενα, επίσης, αναφέρονται οι Υάδες, σε μυθολογικό επίπεδο. Ας τα γνωρίσουμε:

«Κοντά στα πόδια του Ηνίοχου τα κέρατα του σουφρωμένου Ταύρου να αναζητήσετε. Έχει σημάδια ευκολογνώριστα. Διακρίνεται θαυμάσια η κεφαλή του, που δεν μπορούμε καλύτερα να περιγράψουμε παρά μονάχα με τ’ άστρα που στρεφόμενα παρουσιάζουν το σχήμα του και ονόματα έχουν γνωστά. Και δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει ακούσει για τις Υάδες που βρίσκονται στο μέτωπο του Ταύρου. Ένα μονάχα αστέρι κάνει την άκρη του αριστερού κεράτου γειτονικό με το δεξί πόδι του Ταύρου. Αυτά τα δύο σημάδια προχωρούν μαζί. Αλλά ο Ταύρος όντας πιο κάτω από τον Ηνίοχο δύει πάντα πριν από αυτόν αν και σύγχρονα μ’ εκείνον ανατέλλει».

(Άρατος ο Σολεύς).

« οι νύμφες που μοιάζουν με τις Χάριτες. Η Φαισύλη, η Κορωνίς και η Κλέεια με το όμορφο στεφάνι, η τρυφερή Γαιώ και η Ευδώρη με διαφανές πέπλο, τις οποίες ονομάζουν Υάδες, εμφανίζονται στους ανθρώπους στη Γη».

 (Ησίοδος). 

«οι Υάδες είναι δεινός και οχληρός αστήρ, προξενών θυέλλας και καταιγίδας, αι οποίαι επιφέρουν βλάβας, τόσον επί της ξηράς, όσον και επί της θαλάσσης».  

(Πλίνιος)

Η πιο αρχαία μυθολογική παράδοση, όμως, βρίσκεται στον ΄Ομηρο (Ιλιάδος Ζ, 130 – 140).
Κατ’ αυτόν οι Υάδες παριστάνουν στον Ουρανό τις Δωδωνίδες νύμφες, στις οποίες ο Ζευς εμπιστεύθηκε την ανατροφή του Βάκχου.
Όταν ο Λυκούργος, γιος του Δρύαντος και βασιλιάς των Ηδωνών, λαού που κατοικούσε στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, τις καταδίωξε από το ιερό Νυσήιο βουνό και τις έριξε στη θάλασσα μαζί με το Βάκχο, ο οποίος από το φόβο του κρύφτηκε στην αγκαλιά της Θέτιδας, εκείνες για να σωθούν ανυψώθηκαν από το Δία στον Ουρανό, σαν Υάδες.

«Ουδέ γαρ ουδέ Δρύαντος υιός, κρατερός Λυκούργος, δην ην, ος ρα θεοίσιν επουρανίοισιν έριζεν ος ποτε μαινομένοιο Διωνύσοιο τιθήνας σεύε κατ’ηγάθεον Νυσήϊον. Αι δε άμα πάσαι θύσθλα χαμαί κατέχευαν, υπ’ανδροφόνοιο Λυκούργου θεινόνεναι βουπλήγι. Διώνυσος δε φοβηθείς δύσεσθ’αλός κατά κύμα, Θέτις δ’υπεδέξατο κόλπω δειδιότα, …»

Το φεγγάρι ενώνεται με τον Δία, οι Πλειάδες και το σμήνος αστέρων Υάδες (δεξιά της εικόνας σχήματος μικρού ν ανάποδο όπως τώρα το θωρούμε  -Οι εικόνα ελήφθη από την περιοχή  Bulacan, Φιλιππίνες περίπου 8:40-21:00 τοπική ώρα .

Οι Υάδες είναι αραιό σμήνος αστέρων, ευρισκόμενο σε απόσταση 10ο μοιρών, περίπου, νοτιοανατολικά των Πλειάδων. Αποτελεί ένα από τα ωραιότερα κοσμήματα του έναστρου ουρανού, ορατό με γυμνό οφθαλμό. Αστρονομικά είναι μια ομάδα από 34 αστέρια που αποτελούν συστροφή. Προηγείται τούτων, ο αστέρας Λαμπαδίας του αστερισμού του Ταύρου. Είναι ευδιάκριτες λόγω του σχήματός τους, γιατί μαζί με τον Λαμπαδία σχηματίζουν το γράμμα σε μικρό ν, το οποίο θυμίζει κεφάλι Ταύρου. «Υάδες ται μεν ρ’επί παντί μετώπω Ταύρου βεβλέαται».

O John Minsheu ( John Minsheu (ή Minshew ) (1560-1627) ήταν ένας Άγγλος γλωσσολόγος και λεξικογράφος .) στο λήμμα «Hyades» παραπέμπει τον αναγνώστη στη λέξη «Raine», όπου αναφέρει: «Hyades, υάδες, dictae stellae quaedam in cornibus Tauri; quae ortu occasuq, sus pluvias largosque imbres concitant»
Δηλαδή: « Υάδες, λεγόμενοι μερικοί αστέρες εις τα κέρατα του Ταύρου, οι οποίοι κατά την εώαν επιτολήν (ανατολή) και την εσπερίαν δύσιν προκαλούν ασθενείς ή ραγδαίας βροχάς».

Πλειάδες:οι Νύμφες που καθόριζαν τις εποχές

Elihu Vedder The Pleiades, 1885 Οι Νύμφες Πλειάδες Ήταν: Ατλαντίδες , Ατλαγένες,  Πελειάδες, Δωδωνίδες και τα ονόματά τους , Μαία, Ταϋγέτη, Στερόπη, Αστερόπη,  Μερόπη, Αλκυόνη, Ηλέκτρα, Κελαινώ

Οι Πλειάδες ήταν αδελφές των Υάδων και των Εσπερίδων, όλες μαζί νύμφες.

Η μητέρα τους Πληιόνη ήταν Ωκεανίδα (κόρη του Ωκεανού και της Τιθύος) και πατέρας τους ήταν ο  Άτλαντας, ένας από τους Τιτάνες.

Η ένωση του Ωκεανού και της Τιθύος έδωσαν χίλιους ποτάμιους θεούς και τρισχίλιες νύμφες (Ωκεανίδες) εκ των οποίων προήλθαν πολλά ανθρώπινα γένη....

Ο πλανήτης Αφροδίτη λάμπει  στον δυτικό ουρανό εμφανίστηκε κοντά και κάτω από τον βραχίονα του ανοιχτού σχήματος ν  των Υάδων πλησίον του  αστρικού σμήνους των Πλειάδων.

Την ύπαρξή τους οι αρχαίοι Έλληνες εμπνεύσθηκαν απ' τον ομώνυμο αστερισμό, που στα νεώτερα χρόνια έγινε γνωστός σαν Πούλια. Γεννήθηκαν στο όρος Κυλλήνη και θεωρούνταν θεότητες του βουνού.   Από την ένωσή τους με το Δία, τον Ποσειδώνα και τον Άρη γεννήθηκαν θεοί και ήρωες.

O Ερμής και η Μαία -Η Μαία στην ελληνική μυθολογία είναι μία από τις Πλειάδες, τις επτά κόρες του Άτλαντα και της Πλειώνης ή Πληιόνης. Οι Πλειάδες γεννήθηκαν στο όρος Κυλλήνη της Αρκαδίας, και πολλές φορές τις ονομάζουν και θεές του βουνού. Η Μαία ήταν η μεγαλύτερη, ομορφότερη και περισσότερο συνεσταλμένη αδελφή. Αναφέρεται άλλοτε ως Πλειάς και άλλοτε ως Ατλαντίς εκ των ονομάτων των γονέων της. Ο Σιμωνίδης την αναφέρει ως «ελικοβλέφαρον» και «ιοπλόκαμον». Αλλά και οι άλλοι ποιητές εξυμνούν το κάλλος της και τη χαρακτηρίζουν ως την ωραιότερη των Πλειάδων.

Ήταν:

  Η Μαία η πρώτη κόρη και ωραιότερη όλων, την οποίαν αγάπησε ο Ζευς και γέννησε από αυτήν, μέσα σε ένα σκοτεινό άντρο του όρους της Αρκαδίας Κυλλήνη, τον Ερμή.

Λέει ο Ομηρικός Ύμνος :

"Ενώθηκε με την καλλίκομη νύμφη μια βαθιά νύχτα, ώστε η λευκώλενη Ήρα να είναι παραδομένη στον ύπνο και να μην τους δουν ούτε οι αθάνατοι, ούτε οι θνητοί άνθρωποι.

Η Μαία γέννησε και έφερε στον κόσμο ένα γιο γεμάτο τεχνάσματα, επινοητικό, οδηγό ονείρων, θυροφύλακα που σε λίγο θα έλαμπε ανάμεσα στους αθάνατους θεούς με τους ξακουστούς άθλους του"

Σύμφωνα με τους Ομηρικούς ύμνους, η Μαία ζούσε απομονωμένη σε μια σπηλιά στην Κυλλήνη. Εκεί ενώθηκε με τον Δία όπου αργότερα: «Ζηνί τέκε κύδιμον Ερμήν, ιερόν λέχος εισαναβάσα» (=γέννησε στον Δία τον δοξασμένο θεό Ερμή, από τον ύπνο της στο ιερό κρεβάτι) (Ησιόδου Θεογονία 938). Μετά τη γέννησή του, η Μαία έβαλε τον Ερμή να κοιμηθεί, εκείνος όμως πήδηξε από την κούνια του και βγήκε έξω. Όπως έπαιζε βρήκε μια χελώνα, με το καβούκι της οποίας δημιούργησε μια λύρα. Το ίδιο βράδυ έφτασε στην Πιερία, όπου σκαρφίστηκε ένα κόλπο και έκλεψε τα βόδια του Απόλλωνα. Η Μαία αρνήθηκε να πιστέψει τον Απόλλωνα που αποκάλεσε τον Ερμή κλέφτη και τότε ο Δίας πήρε το μέρος του Απόλλωνα. Τελικά, ο Απόλλωνας αντάλλαξε τα βόδια για τη λύρα που είχε φτιάξει ο Ερμής.Η Μαία προστάτεψε επίσης τον Αρκάδα από τη μανία της Ήρας, που μετέτρεψε τη μητέρα του Καλλιστώ σε αρκούδα.

Η Ταϋγέτη, η οποία γέννησε με την ένωσή της με το Δία, τον βασιλιά Λακεδαίμονα ιδρυτή της Σπάρτης.

Η Ταυγέτη και ο Δίας

Η Ηλέκτρα, η κεχριμπαρένια, εκ της οποίας ο Ζευς γέννησε τον Δάρδανο, γενάρχη των Τρώων και τον Ιασίωνα.

Η Στερόπη, η ακτινοβόλος, σύζυγος του ήρωα Οινομάου, βασιλιά της Πίσσης στον Όλυμπο.

Η Κελαινώ εκ της οποίας ο Ποσειδώνας γέννησε τον Θηβαίο ήρωα Λύκο, ο οποίος μεταφέρθηκε στα νησιά των Μακάρων, από τον πατέρα του,και του Ευρύπυλου βασιλιά της Κυρρήνης .

Η Αλκυόνη, βασίλισσα που απέτρεπε το κακό, τις αναταραχές, τις καταιγίδες κλπ.

Υιοί της ήταν ο Υριεύς και ο Υπερίων και κόρη της η Αίθουσα γεννηθέντες εκ του Ποσειδώνα.

Και η έβδομη Μερόπη, η εύγλωττη, σύζυγος του Σισύφου στην Κόρινθο εγγονό του Δευκαλίωνα, μητέρα του Γλαύκου, λιγότερο ορατή και για τούτο θεωρούμενη θνητή, γιατί κατά την μυθολογία καλύπτονταν από ομίχλη ντροπής, επειδή είχε νυμφευθεί θνητό.

 Οι Πλειάδες κατετάγησαν στους αστέρες, όταν αυτοκτόνησαν εξαιτίας της μεγάλης λύπης τους για την τιμωρία του πατέρα τους ή κατ' άλλη παράδοση, επειδή ήταν απαρηγόρητες για τον θάνατο των αδελφών του Υάδων, καταστερισθεισών και τούτων.

Κατά τους Βοιωτικούς μύθους, η μεταξύ των αστέρων κατάταξή τους οφειλόταν στην καταδίωξη τους, από τον Γίγαντα Ωρίωνα, ο οποίος τις ερωτεύθηκε όταν τις συνάντησε μαζί με την μητέρα τους διερχόμενες από τη Βοιωτία και όρμησε να τις απαγάγει.

Αστερισμοί του Ωρίωνα και του Ταύρου

Η καταδίωξη κράτησε πέντε έτη, τέλος αυτές κουρασμένες ζήτησαν βοήθεια από το Δία, που τις λυπήθηκε και τις μετέφερε στον Ουρανό, τοποθετώντας τις στα νότια του αστερισμού του Ταύρου αλλά και εκεί καταδιώκονται από του επίσης σε αστέρα μεταμορφωθέντα Ωρίωνα, που τρέχοντας να ξεφύγουν ρίπτονται στον ωκεανό. κι έτσι οι Πλειάδες, που προπορεύονται μπροστά του στον ουρανό, πέφτουν στη θάλασσα για να του ξεφύγουν.

 Όταν λοιπόν οι Πλειάδες ανατέλλουν, ο Ησίοδος προτρέπει να ξεκινά κανείς τον θερισμό.

Και ανατέλλουν, όταν για πρώτη φορά φαίνονται πριν την ανατολή του ήλιου – γιατί εώα επιτολή (πρωινή ανατολή) είναι η εμφάνιση πριν την αυγή του ήλιου,  ενώ εσπερία επιτολή είναι η εμφάνιση αμέσως μετά την κατάδυση του ήλιου.

Δύση εώα (πρωινή δύση) είναι η άφιξη στο δυτικό ορίζοντα λίγο πριν την ανατολή του ήλιου, ενώ εσπερία εώα (βραδινή δύση) είναι η άφιξη στον δυτικό ορίζοντα αμέσως μετά την κατάδυση του ήλιου.

Ανατέλλουν, λοιπόν, οι Πλειάδες, όταν ο ήλιος περάσει τον Ταύρο και όταν ανατέλλουν πριν από τον ήλιο. Και όταν πραγματοποιούν την εώα δύση (πρωινή δύση) να ξεκινάμε το όργωμα.

Η περί του Ωρίωνα παράδοση είναι καθαρά Βοιωτική, ο δε Πίνδαρος συνέθεσε εκτενή διθύραμβο για αυτόν, στον οποίο περιέλαβε όλα τα θέματα του μύθου.

Κατά τον Δωδωναίο μύθο, οι πλειάδες (άγριες περιστερές) που φέρουν αμβροσία στο Δία, αναφέρονται στον αυτόν αστερισμό, η δε ομοιότητα του ονόματός τους έδωσε αφορμή στη γένεση του μύθου, ότι οι Πλειάδες για να ξεφύγουν από τα βέλη του κυνηγού Ωρίωνα, μεταμορφώθηκαν σε περιστέρες και έπειτα σε αστέρες.

Ακριβώς από πάνω τους ήταν οι  σχήματος ν....σχηματισμός των  Υάδων, ένα άλλο αξιοσημείωτο του  συμπλέγματος. Κατά τη μυθολογία, οι Υάδες είναι οι μισές αδελφές από τις  Πλειάδες, κόρες του Άτλαντα.Οι εικόνα ελήφθη από την περιοχή  Bulacan, Φιλιππίνες

  Η χρήση του αστερισμού τούτου ήταν κοινή κατά την αρχαιότητα στον καθορισμό των εποχών, γιατί η φαινόμενη επιτολή των συγχρόνως με την ανατολή του ηλίου στην Ελλάδα, συμπίπτει με τα τέλη του Μάη, αναγγέλλει την ωρίμανση των δημητριακών και την προσέγγιση της ώρας της συγκομιδής, η δε δύση των κατά την ανατολή του ηλίου αστρονομικά, συμβαίνει την 30 Νοεμβρίου, όπου κατά την λαϊκή αντίληψη η 23η του μηνός τούτου συμπίπτει με την εποχή των βροχών και το φθινοπωρινό όργωμα.

Για τούτο και συσχετίζονται με το θερισμό του σίτου, με την άροση των αγρών και την σπορά και έτσι ερμηνεύονται και οι πολλοί αρχαίοι μύθοι για τις Πλειάδες και η ανάμιξή τους σε μεγάλο αριθμό μυθικών γενεαλογιών, ιδίως στη Βοιωτία και Λακωνία.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ :

ΜΥΘΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ 2013-2014
ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΦΕΡΟΛΒΙΟΣ  ΜΕ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

Τα «Φαινόμενα και Διοσημεία» του Αράτου του Σολέως Ευαγγέλου Σπανδάγου – Εκδόσεις «Αίθρα»

Οι «Καταστερισμοί» του Ερατοσθένους του Κυρηναίου – Ευαγγέλου Σπανδάγου –Εκδόσεις Αίθρα

« Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Η ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΑ AΞΙΟΠΑΡΑΤΗΡΗΤΑ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΩΝ» - Σταύρου Πλακίδου – Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων

«Απλανείς Αστέρες» των Έμπερτιν – Χόφμαν

«Σταθεροί Αστέρες» - Καραμηνάς Περικλής – Εκδόσεις « Ηλίανθος»

“BRADY’S BOOK OF FIXED STARS” - BERNADETTE BRADY – WEISER ΑΠΛΑΝΕΙΣ ΑΣΤΕΡΕΣ

ΚΑΙ ΜΕ Παραπομπές

(1) Υγίνος, Fabulae, 192

(2) Ovid Fasti - Βιβλίο 5ο (2 Μαΐου), μετάφραση στα Αγγλικά από τον A.S.Kline

(3) Υγίνος, Astronomica, 2.21

ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ: 

Αποσπάσματα από: Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας
της Δήμητρας Μήττα

Hesiod, Astronomy Fragments - Greek Epic C8th-7th B.C.
Hesiod, Works & Days - Greek Epic C8th-7th B.C.
Homerica, Of the Origin of Homer & Hesiod - Greek Epic B.C.
Pindar, Odes - Greek Lyric C5th B.C.
Greek Lyric II Alcman, Fragments - Greek Lyric C7th B.C.
Greek Lyric III Simonides, Fragments - Greek Lyric C6th-5th B.C.
Greek Lyric V Lamprocles, Fragments - Greek Lyric B.C.
Aeschylus, Fragments - Greek Tragedy C5th B.C.
Apollodorus, The Library - Greek Mythography C2nd A.D.
Aratus, Phaenomena - Greek Astronomy C3rd B.C.
Strabo, Geography - Greek Geography C1st B.C. - C1st A.D.
Quintus Smyrnaeus, Fall of Troy - Greek Epic C4th A.D.
Philostratus the Younger, Imagines - Greek Rhetoric C3rd A.D.
Hyginus, Fabulae - Latin Mythography C2nd A.D.
Hyginus, Astronomica - Latin Mythography C2nd A.D.
Ovid, Metamorphoses - Latin Epic C1st B.C. - C1st A.D.
Ovid, Fasti - Latin Poetry C1st B.C. - C1st A.D.
Ovid, Heroides - Latin Poetry C1st B.C. - C1st A.D.
Virgil, Georgics - Latin Bucolic C1st B.C.
Seneca, Hercules Furens - Latin Tragedy C1st A.D.
Seneca, Medea - Latin Tragedy C1st A.D.
Seneca, Troades - Latin Tragedy C1st A.D.
Valerius Flaccus, The Argonautica - Latin Epic C1st A.D.
Statius, Silvae - Latin Epic C1st A.D.
Nonnos, Dionysiaca - Greek Epic C5th A.D.

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ  ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ για ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΚΤΥΟ