Μάχη του Σπερχειού. Η συντριπτική νίκη των Βυζαντινών που αιφνιδίασαν τους Βουλγάρους

Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος) 
Επικεφαλής: Δομέστικος Νικηφόρος Ουρανός Τσάρος Σαμουήλ
Δυνάμεις:
Απώλειες: τουλάχιστον 1000 νεκροί, 12000 αιχμάλωτοι

Ιστορικό πλαίσιο:
Μετά τη μεγάλη επιτυχία των Βουλγάρων στη Μάχη των Πυλών του Τραϊανού το 986, το Βυζάντιο δεν μπόρεσε να αντιδράσει αποφασιστικά, καθώς ο Βασίλειος Β΄ είχε να αντιμετωπίσει τις πολύ σοβαρές στάσεις των Βάρδα Φωκά και Βάρδα Σκληρού ενώ ταυτόχρονα βρισκόταν σε πόλεμο με τους Φατμίδες στη Συρία.

Ο ηγεμόνας των Βουλγάρων Σαμουήλ εκμεταλλεύτηκε την περίσταση και κατέλαβε σχεδόν όλα τα εδάφη του Βυζαντίου στα Βαλκάνια, εκτός από τη νότια Ελλάδα και από τις περιοχές της Θράκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη.

Το 995 (ή ίσως λίγο νωρίτερα) ο Σαμουήλ πλησίασε στη Θεσσαλονίκη και παρέσυρε σε ενέδρα ένα Βυζαντινό στράτευμα, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Αρμένιος Δούκας Θεσσαλονίκης και έμπιστος του αυτοκράτορα Γρηγόριος Ταρωνίτης ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη, ενώ ο γιος του Ασώτιος πιάστηκε αιχμάλωτος.

Στη συνέχεια ο Σαμουήλ κινήθηκε προς νότον καταστρέφοντας και λεηλατώντας και έφτασε μέχρι την Κόρινθο.
Ο Βασίλειος Β΄, μετά τον θάνατο του Ταρωνίτη διόρισε τον μάγιστρο Νικηφόρο Ουρανό Δομέστικο των Σχολών της Δύσης (δηλ. ανώτατο στρατιωτικό διοικητή των δυνάμεων στα Βαλκάνια) και του ανέθεσε την αντιμετώπιση των εισβολέων.

Ο Ουρανός συγκρότησε ένα στράτευμα στη Θεσσαλονίκη και κατευθύνθηκε προς τη νότια Ελλάδα. Ο Σαμουήλ, όταν έμαθε για τις κινήσεις του Βυζαντινού στρατού στράφηκε αμέσως προς βορράν για να μην παγιδευτεί κάτω από τα στενά των Θερμοπυλών.

Η Μάχη:

η μάχη του Σπερχειού στο χειρόγραφο ΣκυλίτζηΟι δύο στρατοί συναντήθηκαν στον ποταμό Σπερχειό, κάπου έξω από τη Λαμία. Οι Βούλγαροι στη νότια πλευρά και οι Βυζαντινοί στη βόρεια όχθη, με το ποτάμι ανάμεσά τους. Λόγω των βροχοπτώσεων, ο ποταμός είχε υπερχειλίσει και είχε πλημμυρίσει τον κάμπο και από τις δύο πλευρές. Τα δύο στρατεύματα παρέμειναν έτσι στρατοπεδευμένα για αρκετές ημέρες. Οι Βούλγαροι δεν υποψιάστηκαν ότι υπήρχε περίπτωση οι Βυζαντινοί να διασχίσουν τον πλημμυρισμένο ποταμό και παραμέλησαν την επιτήρηση του εχθρού και τη φύλαξη του στρατοπέδου τους.

Ο Ουρανός, όμως, βρήκε ένα πέρασμα πιο ψηλά στο ποτάμι και οδηγώντας το στρατό του από εκεί τη νύχτα, επιτέθηκε εναντίον των ανυποψίαστων Βουλγάρων με το πρώτο φως της ημέρας.
Ο αιφνιδιασμός ήταν πλήρης. Οι Βούλγαροι δεν μπόρεσαν να παραταχθούν και να οργανώσουν την άμυνά τους. Επακολούθησε μεγάλη σφαγή. Ο ίδιος ο Σαμουήλ τραυματίστηκε και μαζί με τον γιο του Γαβριήλ Ράντομιρ κατάφεραν να αποφύγουν την σύλληψη κάνοντας τους νεκρούς ανάμεσα στα κορμιά των σφαγιασμένων στρατιωτών. Στο τέλος της μέρας όταν έπεσε το σκοτάδι, ξέφυγαν, και μέσα από τα βουνά της Πίνδου πήραν τον δρόμο της επιστροφής περιμαζεύοντας στο δρόμο τα υπολείμματα του στρατού τους.

Ο Ουρανός επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη με 1.000 κεφάλια Βουλγάρων στρατιωτών και 12.000 αιχμαλώτους.

Αξιοσημείωτα:
Λόγω της ταλαιπωρίας από το μακρύ ταξίδι της επιστροφής το πληγωμένο χέρι του Σαμουήλ δεν θεραπεύτηκε σωστά και από τότε έμεινε σακατεμένο.

Επακόλουθα:
Ήταν η πρώτη μεγάλη ήττα του Σαμουήλ. Αν και κατάφερε να ανακάμψει (και στο μεταξύ να γίνει και επισήμως Τσάρος) και να καταλάβει την Σερβία, οι Βυζαντινοί βαθμιαία ανέλαβαν την πρωτοβουλία στον πόλεμο. Το 1014 οι Βούλγαροι νικήθηκαν αποφασιστικά στη μάχη του Κλειδίου.

Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη