ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΚΙΑ

18/02/10

Νέα δεδομένα για τη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο έφεραν στο φως οι ανακαλύψεις που έκανε η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών κοντά στον Πλακιά Ρεθύμνου.

Εργαλεία της παλαιολιθικής περιόδου τα οποία χρονολογούνται ότι είναι παλαιότερα των 130.000 ετών αφήνουν ανοιχτό το δρόμο της επανεξέτασης της δυνατότητας του ανθρώπου να ταξιδεύει δίνοντας τους επιστήμονες μια νέα θεωρία για τους θαλάσσιους δρόμους του παρελθόντος.

Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Thomas F. Strasser, την κ. Ελένη Παναγοπούλου και με τη συμβολή του καθηγητή του πανεπιστημίου της Βοστώνης κ. Curtis Runnels μετά από έρευνες που έκανε στο χώρο διαπίστωσε την ύπαρξη εργαλείων τα οποία χρονολογούνται ότι είναι τουλάχιστον 130.000 χρόνων. Με βάση αυτά τα ευρήματα υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως οι γνωστές μέχρι τώρα ικανότητες των ανθρώπων να ταξιδεύουν στη Μεσόγειο πρέπει να αναθεωρηθούν.

Όπως είναι ευρέως γνωστό η Κρήτη ως νησί υπάρχει περισσότερο από 5.000.000 χρόνια, γεγονός το οποίο σημαίνει σύμφωνα με τους ερευνητές , πως οι κατασκευαστές των εργαλείων έφτασαν ως τα εδάφη της με καράβι. Μάλιστα αυτό πάει πίσω στο χρόνο την ιστορία της ναυσιπλοΐας στη Μεσόγειο κατά 100.000 χρόνια λένε οι ειδικοί στην παλαιολιθική περίοδο.
Παλιότερες ανακαλύψεις έχουν αποδείξει πως οι άνθρωποι έφτασαν στην Κύπρο, σε μερικά από τα Ελληνικά νησιά και πιθανώς στη Σαρδηνία όχι νωρίτερα από 10.000 με 12.000 χρόνια πριν, κάτι το οποίο πλέον ανατρέπεται.

Στο συνέδριο του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής παρουσιάστηκαν οι ανακαλύψεις
Με έντονο ενθουσιασμό από την πλευρά των επιστημόνων έγινε δεκτή η παρουσίαση της συγκεκριμένης ανακάλυψης στο Συνέδριο του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής που πραγματοποιήθηκε τον προηγούμενο μήνα.

Στο θέμα αναφέρθηκε με εκτενές ρεπορτάζ και η εφημερίδα New York Times.
Ο dr. Strasser σημείωσε πως οι ερευνητές επισκέφτηκαν τον Πλακιά με σκοπό να βρουν ευρήματα τα οποία δε θα χρονολογούνταν κάτω των 11.000 ετών. "Βρήκαμε αυτά που περιμέναμε και μετά βρήκαμε και αυτά τα τσεκούρια" ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξη ο ίδιος.

"Αυτά τα αντικείμενα υποτίθεται πως δεν έπρεπε να βρίσκονται εκεί" υποστήριξε και ο dr. Runnels εκφράζοντας για ακόμα μια φορά το πόσο συγκλονίστηκε από αυτήν την ανακάλυψη.
Η επιστημονική κοινότητα έχει ήδη δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τα συγκεκριμένα ευρήματα και όπως τόνισε και ο κ. Ofer Bar Yosef , από το πανεπιστήμιο του Harvard που είναι αυθεντία στην παλαιολιθική αρχαιολογία, "μόλις οι ερευνητές βρουν τις ακριβείς ημερομηνίες θα έχουμε καλύτερη αντίληψη της σημασίας της ανακάλυψης".

Από την πλευρά του ο κ. Runnels, ο οποίος έχει 30 χρόνια εμπειρίας στον τομέα αυτό, ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για τη χρονική περίοδο του χώρου εικάζοντας ότι τα εργαλεία αυτά μπορεί να είναι ακόμα πιο παλιά. Περισσότερες έρευνες πρόκειται να γίνουν το φετινό καλοκαίρι.

Πως έφτασαν τα εργαλεία στην Κρήτη
Αναπάντητα παραμένουν τα ερωτήματα για το πώς ακριβώς βρέθηκαν τα εργαλεία αυτά στην Κρήτη και ποιοι ήταν αυτοί που κατάφεραν να έρθουν για πρώτη φορά στο νησί. Μέχρι σήμερα οι αρχαιολόγοι μπορούν μόνο να υποθέσουν για το ποιοι ήταν και αυτοί που έφτιαξαν τα εργαλεία.

Πριν από 130.000 χρόνια οι άνθρωποι μοιράζονταν τον κόσμο με άλλα είδη ανθρωποειδών όπως οι Νεάτερνταλ και οι Homo Heidelbergensis. Η Acheulean κουλτούρα κατασκευής εργαλείων, στην κατηγορία της οποίας ανήκουν και τα ευρήματα του Πλακιά, θεωρείται ότι άρχισε από τους Homo Erectus.

Η επικρατούσα έως σήμερα θεωρία ήταν ότι οι κατασκευαστές εργαλείων Acheulean έφτασαν στην Ευρώπη και την Ασία μέσω της Μέσης Ανατολής, περνώντας κυρίως μέσα από την Τουρκία στα Βαλκάνια. Τα νέα ευρήματα δείχνουν πως ίσως να μην ακολούθησαν δρόμους από την ξηρά και πιθανώς να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι υπήρξαν μεταναστεύσεις από την Αφρική, διασχίζοντας τα στενά του Γιβραλτάρ, έως την Ισπανία.

"Δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι κατασκευαστές εργαλείων ήρθαν από τη Λιβύη, 200 μίλια μακριά" σχολίασε ο dr. Strasser πιθανολογώντας ότι αν ταξίδευαν με σχεδίες είναι μακρύ ταξίδι κι έτσι ίσως να ήρθαν από την κεντρική Ευρώπη περνώντας μέσα από τα νησιά της Ελλάδας.

Παρόλα αυτά οι αρχαιολόγοι και οι ειδικοί στη νεότερη ναυτική ιστορία υποστηρίζουν πως η ανακάλυψη εμφανίζει πως αυτοί οι εκπληκτικά αρχαίοι θαλασσοπόροι είχαν σκάφη καλύτερα και πιο αξιόπιστα από σχεδίες. Επίσης πρέπει να είχαν τη δυνατότητα της σύλληψης και της πραγματοποίησης επανειλημμένων ταξιδιών σε μεγάλες αποστάσεις έτσι ώστε να είναι ικανοί να διατηρήσουν αειφόρο πληθυσμό ο οποίος παρήγαγε την πληθώρα αυτών των πέτρινων τεχνουργημάτων.

ΛΗΔΑ ΣΙΣΚΟΥ

Πηγή: nytimes.com

Οι προϊστορικοί θαλασσοπόροι ταξίδευαν στη Μεσόγειο με σχεδίες και τα πέτρινα εργαλεία τους βρέθηκαν στην Κρήτη! Η αρχαιολογική ανακάλυψη στον Πλακιά μαρτυρά τα ταξίδια των Χόμο Σάπιενς

Πριν από λίγα χρόνια μια ομάδα Eλληνοαμερικανών αρχαιολόγων έκανε μία εντυπωσιακή ανακάλυψη. Βρήκαν τα αρχαιότερα στον κόσμο στοιχεία ναυσιπλοΐας στην περιοχή Πλακιάς Ρεθύμνου.
Είναι μία σπουδαία ανακάλυψη στην οποία δεν δόθηκε η αρμόζουσα προσοχή, παρά το γεγονός ότι αυτό το εύρημα κατατάχθηκε στη λίστα με τις δέκα κορυφαίες ανακαλύψεις για το 2010.

Η έρευνα της ομάδας με επικεφαλής τον Thomas F. Strasser, την κ. Ελένη Παναγοπούλου και με τη συμβολή του καθηγητή του πανεπιστημίου της Βοστώνης κ. Curtis Runnels, αναγκάζει τους μελετητές να θέσουν σε νέα βάση τα ιστορικά δεδομένα, όσον αφορά στις ικανότητες ναυσιπλοΐας των προϊστορικών ανθρώπων. Οι αρχαιολόγοι έκαναν ανασκαφές σε ένα φαράγγι στην Κρήτη και ανακάλυψαν ευρήματα της παλαιολιθικής εποχής στην ευρύτερη περιοχή της Πρέβελης.
Εκεί εντόπισαν 30 τσεκούρια και εκατοντάδες άλλα πέτρινα μικροεργαλεία τα οποία βρέθηκαν σκόρπια σε περίπου 20 διαφορετικά σημεία.

Νέα δεδομένα για τη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο έφεραν στο φως οι ανακαλύψεις που έκανε η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών κοντά στον Πλακιά Ρεθύμνου: Τα πέτρινα εργαλεία που βρέθηκαν αποδεικνύουν την ύπαρξη πολύ παλαιότερων θαλασσοπόρων από ότι αρχικά πίστευαν οι ερευνητές

Πριν από την ανακάλυψη, οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι άνθρωποι που κατοίκησαν την Κρήτη, την Κύπρο, αλλά και κάποια άλλα ελληνικά νησιά και τη Σαρδηνία, έφτασαν σε αυτά τα μέρη πριν από 12.000 χρόνια. Όμως τα εργαλεία που ανακάλυψε η ομάδα των Ελληνοαμερικανών αρχαιολόγων χρονολογούνται πριν από 130.000 χρόνια. Τα εργαλεία, καθώς και το έδαφος που βρέθηκαν, χρονολογήθηκαν με σύγχρονες μεθόδους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι βράχοι και τα σπήλαια της περιοχής ανυψώθηκαν με το πέρασμα του χρόνου λόγω γεωλογικής δραστηριότητας. Τα τμήματα που ήρθαν στην επιφάνεια αντιπροσωπεύουν τη σειρά των γεωλογικών περιόδων τα οποία αποτέλεσαν και το αντικείμενο μελέτης της ομάδας. Κατά την ανάλυση του γεωλογικού στρώματος που βρέθηκαν τα εργαλεία, η ομάδα έφτασε στο συμπέρασμα ότι το έδαφος αυτό ήταν στην επιφάνεια πριν από 130.000 ως 190.000 χρόνια.

Οι πετρώδεις απόκρημνες πλαγιές γύρω από το χωριό Πλακιάς αποτελούσαν στην πραγματικότητα την ακτογραμμή κατά την προϊστορική περίοδο. Σε αυτό το σημείο η ομάδα των αρχαιολόγων έκανε ανασκαφές. Photos courtesy Thomas Strasser

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η Κρήτη είναι νησί και δεν έχει πρόσβαση απο στεριά εδώ και πέντε εκατομμύρια χρόνια, οι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι τα εργαλεία πρέπει να έφτασαν εκεί ακτοπλοϊκώς από προϊστορικούς ανθρώπους.
Αυτό σημαίνει ότι η ναυσιπλοΐα υπήρχε στην Μεσόγειο δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν από την εποχή που πίστευαν οι αρχαιολόγοι και ότι οι πρώτοι Χόμο Σάπιενς ή κάποιοι πρόγονοί τους, χρησιμοποιούσαν σκάφη αξιόπλοα και πραγματοποιούσαν μακρινά ταξίδια.

Ο καθηγητής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, Κέρτις Ράνελς, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα, πιστεύει -όπως δήλωσε στο “Archaeology” ότι οι αρχαίοι αυτοί ναυτικοί θα πρέπει να διέσχισαν τουλάχιστον 40 μίλια ανοιχτής θάλασσας.

Τα τσεκούρια της Παλαιολιθικής περιόδου εντοπίστηκαν σε εννιά τοποθεσίες και φαίνονται να συνδέονται με μια αρχική περίοδο θαλάσσιων μεταφορών, που μπορεί να κατέληξε στον εποικισμό της Ευρώπης από Αφρικανικά φύλα μέσω της θάλασσας.

Τα τσεκούρια Παλαιολιθικής περιόδου που εντοπίστηκαν συνδέονται με μια αρχική περίοδο θαλάσσιων μεταφορών, που μπορεί να κατέληξε στον εποικισμό της Ευρώπης μέσω της θάλασσας

Πριν από αυτή την ανακάλυψη , το παλαιότερο αποδεδειγμένα θαλάσσιο ταξίδι ήταν ο διάπλους κάποιων Χόμο Σάπιενς προς την Αυστραλία, όπου χρειάστηκε να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις εώς και 71 χιλιόμετρα , γεγονός που συνέβη 60.000 χρόνια πριν, αν και οι χρονολογήσεις αμφισβητήθηκαν.
Αυτό που προκαλεί όμως μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι πως η τεχνοτροπία των ευρεθέντων εργαλείων μοιάζει με κάποια χειροτεχνήματα που ανήκαν σε προϊστορικούς πληθυσμούς της Αφρικής.

Για δεκαετίες οι επιστήμονες πίστευαν ότι αυτοί οι πληθυσμοί της Αφρικής έφτασαν στην Ευρώπη και την Ασία μέσω της Μέσης Ανατολής και στη συνέχεια περνώντας μέσα από την σημερινή Τουρκία στα Βαλκάνια. Τα ευρήματα στην Κρήτη αποτελούν απόδειξη ότι η μετανάστευση των πληθυσμών δεν γινόταν μόνο μέσω ξηράς και ίσως οι διαδρομές να ήταν από τη Βόρεια Αφρική προς την Ισπανία μέσω των Στενών του Γιβραλτάρ ή από την Λιβύη προς την Κρήτη, μία απόσταση περίπου 320 χιλιόμετρα. Αρχικά, υπήρχε η εντύπωση ότι τα πρώτα πλοιάρια δεν ήταν παρά μόνο απλές ξύλινες σχεδίες με ιστία φτιαγμένα από δέρμα ζώων συρραμμένα και στηριγμένα σε κούτσουρα δέντρων για να πιάνουν τον άνεμο. Ωστόσο, ειδικοί στην αρχαία ναυτιλία υποστηρίζουν ότι οι προϊστορικοί ναυτικοί θα χρειάζονταν μια πιο γερή κατασκευή για να διανύσουν την απόσταση από τη βόρεια Αφρική ως την Κρήτη.

Μία θεωρία για τα πλοιάρια της Λίθινης εποχής με τα οποία ταξίδευαν οι προϊστορικοί άνθρωποι και μετακινούνταν οι πληθυσμοί είναι ότι επρόκειτο για ξύλινες σχεδίες με ιστία από δέρμα ζώων στηριγμένα σε κορμούς δέντρων για να αξιοποιούν τον άνεμο

Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να τεκμηριώσουν την εικασία τους ότι τα εργαλεία φτιάχτηκαν από Χόμο Σάπιενς ή από κάποιους άλλους προγόνους τους. Πριν από 130.000 χρόνια οι Χόμο Σάπιενς συνυπήρχαν και με άλλα ανθρωποειδή όπως οι Νεάντερταλ ή οι Homo Heidelbergensis ( Χαϊδελβέργειος άνθρωπος).

Δηλαδή οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι πρώτοι άνθρωποι δεν ήταν σε θέση να κατασκευάσουν πλοιάρια ούτε ασφαλώς να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις. Όμως η νέα ανακάλυψη αναιρεί τα παλαιά δεδομένα και μάλιστα αποδεικνύει ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι γνώριζαν πολύ περισσότερα από όσα πιστεύαμε και κατασκεύαζαν κάτι παραπάνω από απλά πέτρινα εργαλεία.

Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι τα ευρήματα της έρευνας ανατρέπουν τα έως τώρα δεδομένα και τις γνώσεις μας για τις ικανότητες των προϊστορικών ανθρώπων και αποδεικνύουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι ταξίδευαν στην Μεσόγειο δεκάδες χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ότι πιστεύαμε.
Αν αυτή η έρευνα επιβεβαιωθεί και από περαιτέρω μελέτη, τότε θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις μετακινήσεις των πληθυσμών και τα μεταναστευτικά ρεύματα δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν.

Με πληροφορίες :nytimes και archaeology , Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
Φωτογραφίες και σχέδια : Look and Learn / Barbara Loe Collection,

https://www.mixanitouxronou.gr/