Δούκισσα της Πλακεντίας: Η εκκεντρική Φιλέλληνας που ταρίχευσε την κόρητης.

Η σχέση της με τον Ι. Καποδίστρια και τον λήσταρχο Νταβέλη

Η Δούκισσα της Πλακεντίας και ο σύζυγός της στρατηγός Λεμπρέν / Φωτογραφία: YouTube

Το όνομά της είναι γνωστό σε όλους, όμως πόσοι αλήθεια γνωρίζουν το πρόσωπο που κρύβεται πίσω από την Δούκισσα της Πλακεντίας.

Η Σοφί ντε Μπαρμπουά – Λεμπρέν, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1785 στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Ηταν κόρη του επιτετραμμένου Γάλλου Διπλωμάτη Φραγκίσκου Μπαρμπέ ντε Μπαρμπουά και της Αμερικανίδας Ελίζαμπεθ, κόρης του κυβερνήτη της Πενσιλβάνια.


Η Σοφί ντε Μπαρμπουά επέστρεψε στην Ευρώπη για να παντρευτεί τον στρατηγό του Ναπολέοντα, Κάρολο Λεμπρέν. Το ζευγάρι θα βρεθεί στην Ιταλία, όπου ο στρατηλάτης θα ορίσει τον Λεμπρέν, Δούκα της Πιατσέντζα. Είναι από την μικρή πόλη της βόρειας Ιταλίας που θα αποκτήσει η Σοφί ντε Μπαρμπουά τον τίτλο της Δούκισσας της Πλακεντίας. Μαζί θα αποκτήσουν μια κόρη, την Ελίζ, την οποία η Σοφί λατρεύει παθολογικά.

Τα χρόνια που ζει στο Παρίσι έρχεται σε επαφή με φιλολογικούς κύκλους και θα μάθει περισσότερα για το φιλελληνικό κίνημα που θεριεύει στα σαλόνια της Ευρώπης. Εκεί θα γνωρίσει και τον Ιωάννη Καποδίστρια που κάποια χρόνια αργότερα θα αναλάβει κυβερνήτης της νεοσύστατης Ελλάδας. Λέγεται μάλιστα πως είναι εκείνος που της συστήνει να μην ακολουθήσει τον άνδρα της στην Ολλανδία, όπου τον στέλνει στη συνέχεια ο Ναπολέων. Κάπως έτσι, επισκέπτεται μαζί με την κόρη της την Ελλάδα το 1829, πρώτη την Κέρκυρα και στη συνέχεια την Πελοπόννησο και την Αθήνα.

Η ρήξη με τον Καποδίστρια και η επιστροφή στην Αττική

Στα επόμενα χρόνια, η σχέση της με τον Καποδίστρια αρχίζει να φθίνει. Οταν μάλιστα το 1831 πληροφορείται τη δολοφονία του κυβερνήτη, η Δούκισσα της Πλακεντίας φροντίζει να κυκλοφορήσει φυλλάδια με επικριτικά σχόλια για την διακυβέρνησή του. Μια εκδοχή αναφέρει πως η κόρη της ήταν ερωτευμένη με τον Ηλία Κατσάκο – Μαυρομιχάλη, ο θάνατος του οποίου από χολέρα στο Μονακό της στοιχίζει πολύ. Η Ελίζα φαίνεται να πεθαίνει χτυπημένη από την πανώλη στη Βηρυτό, σκορπώντας τη θλίψη στη Δούκισσα της Πλακεντίας.

Πορτρέτο της Δούκισσας της Πλακεντίας / Φωτογραφία: YouTube

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η κόρη της Δούκισσας της Πλακεντίας, Ελίζα, υπέφερε από φυματίωση. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Σοφί ντε Μπαρμπουά αποφάσισε να ζήσει μόνιμα στην Αττική, με την ελπίδα το καλό κλίμα να βοηθήσει στην καλυτέρευση της υγείας της κόρης της.

Η Ελίζα πεθαίνει και η Δούκισσα της Πλακεντίας αποφασίζει – όπως της είχε ζητήσει η ίδια της η κόρη – να την ταριχεύσει. Το θέαμα της Δούκισσας της Πλακεντίας με την σαρκοφόρο της νεκρής κόρης της έγινε θέμα συζήτησης στα σαλόνια των Αθηνών, που δεν είχαν συναντήσει κάτι παρόμοιο.

Ο θάνατος της Ελίζας και η φωτιά στην Αθήνα

Η ζωή της Δούκισσας της Πλακεντίας αλλάζει ριζικά. Κλείνεται στο σπίτι της στο Μεταξουργείο και περνά χρόνο μαζί με τη μούμια της κόρης της, την οποία τοποθετεί σε ξύλινη λάρνακα στο υπόγειο. Το τελειωτικό χτύπημα στην ήδη κλονισμένη ψυχική της υγεία θα έρθει λίγο αργότερα, όταν το σπίτι της θα πιάσει φωτιά, μέσα στην οποία θα απανθρακωθεί και η λάρνακα με το ταριχευμένο σώμα της Ελίζας.

Ωστόσο, θα συνεχίσει να αναζητά την ιδανική τοποθεσία, προκειμένου να χτίσει το Καστέλο της, τον Πύργο της Πλακεντίας. Αγοράζει τα κτήματα στην Πεντέλη από την Μονή και ξεκινά τις εργασίες ανοικοδόμησης με σχέδια του Ελληνα αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη.

Οι Αθηναίοι στα μέσα του 19ου αιώνα την ονόμαζαν Δουκέσσα της Πιατσέντσας, την αντιμετώπιζαν με φόβο και δέος και ύφαναν γύρω από τη ζωή της ένα πυκνό πλέγμα μύθων. Ενας από αυτούς θέλει τη Δούκισσα της Πλακεντίας να μην επιθυμεί την ολοκλήρωση των εργασιών του κτιρίου. Πιστεύει σε έναν χρησμό που θέλει τον χαμό της, όταν το κτίσμα ολοκληρωθεί.

Η Δούκισσα της Πλακεντίας και ο λήσταρχος Νταβέλης

Ξακουστές όμως είναι και οι σχέσεις της Δούκισσας της Πλακεντίας με τον λήσταρχο Νταβέλη και τους κλέφτες που λυμαίνονταν την Αττική. Φαίνεται μάλιστα πως κάποιος ληστής, ονόματι Σπύρος Μπιμπίσης επιχείρησε να την απαγάγει στο Χαλάνδρι προκειμένου να αποκομίσει μεγάλο χρηματικό ποσό από την εύπορη Δούκισσα της Πλακεντίας. Συγκεκριμένα, φαίνεται να της ζητούν 200.000 δραχμές, με την Δούκισσα της Πλακεντίας να αποκρίνεται πολύ ψύχραιμα στους απαγωγείς της, αρνούμενη βέβαια να ενδώσει στις απαιτήσεις τους.

Η ζωή της Δούκισσας της Πλακεντίας έχει γίνει και ταινία από τον ελληνικό κινηματογράφο

Ο τρόπος που διέφυγε των ληστών άφησε σε πολλούς υποψίες για υπόγειες διασυνδέσεις της Δούκισσας της Πλακεντίας με τους κλέφτες που δρούσαν εκείνη την περίοδο στην περιοχή. Αλλες μαρτυρίες πάλι, θέλουν τους κατοίκους του Χαλανδρίου να τρέχουν για βοήθεια, τρομάζοντας τους απαγωγείς που τράπηκαν σε φυγή.

Η ίδια η Δούκισσα της Πλακεντίας φέρεται να περιγράφει κάπως έτσι το περιστατικό: «Οταν αυτός ο δυστυχής ο Μπίμπισης είδε πως του έλαχε η μοίρα να φύγει χωρίς τα λεφτά του, με αποχαιρέτησε, αλλά με ένα ύφος τόσο απογοητευμένο που βούρκωσα. Του έδωσα δέκα φράγκα που τα δέχτηκε με ευγνωμοσύνη. Έχουν καλοσύνη αυτοί οι άνθρωποι».

Ο τάφος της Δούκισσας της Πλακεντίας στο Χαλάνδρι

Τον Απρίλιο του 1854 η Δούκισσα της Πλακεντίας άφηνε την τελευταία της πνοή, παραμένοντας πάντα μελαγχολική και σκεπτική, μετά το θάνατο της κόρης της Ελίζας. Ετάφη στην Πεντέλη σε μνημείο που φιλοτέχνησε επίσης, ο στενός της φίλος, Σταμάτης Κλεάνθης.