Ποιός ήταν ο ήρωας Αλέξανδρος Διάκος που μέχρι σήμερα θρηνούν γι’ αυτόν!

Τα μέρη της Πίνδου όπου έπεσε ο ήρωας της Χάλκης, επισκέφτηκε ο Γιάννης Χατζηβασίλης

Ο Διάκος στεκόταν όρθιος, κραυγάζοντας και δίνοντας εντολές για να εμψυχώσει τους στρατιώτες του. Κατάφερε να ανασυντάξει το λόχο του και να αντεπιτεθεί στους Ιταλούς κάνοντας έφοδο, για την ανακατάληψη του υψώματος. Μπαίνοντας πρώτος στη μάχη, ριπή πολυβόλου τον φόνευσε!
Στην τοποθεσία Τσούκα της Πίνδου, στο σημείο που έγινε η μάχη, υπάρχει ανδριάντας του και ξύλινος σταυρός που τον θυμίζει, κι ο ελληνικός στρατός έχει δώσει το όνομά του σε στρατόπεδο. Μετά από χρόνια τα οστά του Αλέξανδρου Διάκου, μεταφέρθηκαν στη γενέτειρά του, στο νησί της Χάλκης ενώ ο ανδριάντας του δεσπόζει σε κεντρικό σημείο της πόλης της Ρόδου (απέναντι από τα Δικαστήρια), για να θυμίζει τη θυσία του στις επόμενες γενιές.

Ο Αλέξανδρος Διάκος, ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που έπεσε μαχόμενος στο ελληνοαλβανικό μέτωπο, το μεσημέρι της 1ης Νοεμβρίου 1940, στην Πίνδο, είχε γεννηθεί στη Χάλκη το 1911. Ένα χρόνο μετά, η Χάλκη όπως και όλα τα Δωδεκάνησα, πέρασαν σε Ιταλική κατοχή. Το 1929 έφυγε στην Αθήνα και σπούδασε στη Σχολή Ευελπίδων μέχρι το 1934 που αποφοίτησε και εντάχθηκε στον ελληνικό στρατό.

Στην Τσούκα της Πίνδου, με το μάλινχερ ενός σκοτωμένου φαντάρου στο χέρι και με την κραυγή «Εμπρός παιδιά! Για μια μεγάλη Ελλάδα! Για μιαν ελεύθερη Δωδεκάνησο», οδήγησε τους άνδρες του λόχου του στην ανακατάληψη του υψώματος που υπεράσπιζαν υπέρτερες και καλύτερα εξοπλισμένες Ιταλικές δυνάμεις. Αυτές ήταν και οι τελευταίες του λέξεις αφού δευτερόλεπτα μετά δέχτηκε τα πυρά του Ιταλικού πολυβόλου και βρέθηκε νεκρός. Αυτός, που λίγα χρόνια νωρίτερα, μαζί με άλλους μαθητές του ιστορικού Βενετοκλείου γυμνασίου της Ρόδου, είχε κατεβάσει από τον ιστό την Ιταλική σημαία.

Όταν αποκρούστηκε η επίθεση των Ιταλών, το κορμί του Αλέξανδρου Διάκου βρέθηκε πάνω σ΄ ένα στρώμα από κλαδιά και φύλλα. Τα κουμπιά της στολής του έλειπαν. Κι αναρωτιέται ο πολεμικός ανταποκριτής Κώστας Τριανταφυλλίδης: «Να ήταν, τάχα, ένα βάρβαρο και ιερόσυλο πάθος που είχε σπρώξει τους Αλπινιστές ν΄ απλώσουνε βέβηλο χέρι πάνω στο σκοτωμένο παλικάρι, ή, μήπως, η επιθυμία να πάρουν ευλαβικά κάποιο ενθύμιο από το λείψανο ενός αληθινού ήρωα;».
Ο Γιάννης Χατζηβασίλης, που έχει δίψα για έρευνα και τις αναζητήσεις του τις κάνει και πράξη πολλές φορές, έγραψε τον Αποχαιρετισμό του ήρωα Αλέξανδρου Διάκου στη σκλαβωμένη Μάνα Χάλκη, κι επιπλέον έψαξε το μέρος που «έπεσε ο Διάκος»! Πήγε στη Ζούζουλη, και βρήκε τις παλιές γυναίκες που τον θεωρούν ήρωα του χωριού τους και μέχρι σήμερα θρηνούν γι αυτόν!
Στις 11 Νοεμβρίου, πριν λίγες μέρες δηλαδή, μαζί με το δήμαρχο Χάλκης και τις αρχές του νησιού, πήγε ξανά στα μέρη εκείνα με τα οποία η Χάλκη αδελφοποιήθηκε, προς τιμήν του Διάκου, που τους ενώνει. Εκεί που έπαιξε και το δικό του αφιέρωμα στον ήρωα, εκεί που οι άνθρωποι ακόμα θυμούνται!

ΕΡ. Φτάσατε μέχρι το χωριό που σκότωσαν τον Διάκο, 25 χιλιόμετρα από τα Αλβανικά σύνορα, στη Ζούζουλη, κι από κει στη Τσούκα το σημείο της μάχης και συναντήσατε ανθρώπους που ζουν ακόμα και τον κλαίνε ακόμα!
Η Δωροθέα Κωστάλα μου είπε: «Με τους Ιταλούς, με τους Γερμανούς, με τους αντάρτες, δε μάθαμε γράμματα. Λουλούδια βάζουμε στα μνήματα και κεριά ανάβουμε...»
… Όταν καταγράφεις με την κάμερα και συλλέγεις πληροφορίες που βγαίνουν απ΄ την καρδιά του άλλου πρέπει να βγάζεις την ψυχή, ούτε ρυτίδα να βγάζεις ούτε αν έχει νιάτα, τη ψυχή του πρέπει να δεις.

ΕΡ. Και μοιρολόγια λένε ακόμα για εκείνον. Τι κατέγραψε η κάμερά σας;
Το μοιρολόι της Δωροθέας Κωστάλα:
«Ανάμεσα στα δυό βουνά, τη Ζούζουλη και τη Φούρκα,
Πολλά ντουφέκια ρίχνουνε, πολλά ντουφέκια πέφτουν
Ο Αλέξης κάνει πόλεμο τους Ιταλούς κομάντο
Πέφτουν οι σφαίρες σα βροχή, τα βόλια σα χαλάζι
Και μια σφαίρα φαρμακερή χτύπησε στην καρδιά του.
Πέφτει ο Αλέξης κατά γη φωνή μεγάλη βγάζει
- Φαντάροι, μη φοβόσατε, παιδιά μην κάντε πίσω
Άλλος θα αρθεί στη θέση μου για να σας διευθύνει!
Οι Ζουλουλιότες με τον παπά στην εκκλησιά τον πάνε,
Γυναίκες τους μοιρολογούν, κορίτσια τραγουδάνε,
Ήταν παιδιά ανύπαντρα, Αλέξης αρραβωνιασμένος
Τους κάνουν ΄πο βασιλικό στεφάν, τους λούζουν με το μούστο,
Και τους στολίζουν για γαμπρούς, να παν να τους παντρέψουν.
Κι όλα τα Ζουουλιόπαιδα, τα μνήματα τους κάνουν,
Γυρίζει ο Διάκος τους ρωτά και τους βαριοεξετάζει,
- Παιδιά μου πού δουλεύετε, τίνος μνημόρια κάνετε
- _Δικά σας είν΄ Αλέξη μου, δικά σας είν΄ το σκάμμα
Και τ΄ άλλο το παλικαράκι δεν ξέρουν το όνομά του!
- Κάν’ τα φαρδιά, κάν’ τα πλατιά, ίσια με τα κορμιά μας,
και στη δεξιά μας τη μεριά, αφήστε παραθύρια
μήπως και ΄ρθουν οι μάνες μας, να γλυκοκουβεντιάσουν
Να πουν τραγούδια θλιβερά και παραπονεμένα!»
ΕΡ. Πώς είναι αυτό το χωριό, πόσο μακριά είναι από το πεδίο της μάχης;
Το χωριό Ζούζουλη είναι εγκαταλελειμμένο τώρα. Μόνο τα Σαββατοκύριακα πηγαίνουν οι κυνηγοί, και τα καλοκαίρια πάνε εκεί για διακοπές. Είναι ένα ορεινό χωριό της Πίνδου η Ζούζουλη, που βρίσκεται στο Νεστόριο Καστοριάς. Οι κάτοικοι έχουν μεταφερθεί κάτω στη Νέα Ζούζουλη. Για τη Τσούκα θέλει 1,5 ώρα πεζοπορία. Εκεί, από το ύψωμα της Τσούκας έγινε η πρώτη μάχη για την αναχαίτιση των αλπινιστών. Η πρώτη μάχη με τους Ιταλούς. Διαπίστωσα ότι στο χωριό αυτό δεν έσβησε ποτέ το μοιρολόι για τον Διάκο.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες που έχουν ακόμα τις μνήμες για τον Διάκο τον κλαίνε, και πηγαίνουν μέχρι σήμερα στα μνήματα των τριών παλικαριών της 1ης Νοεμβρίου του 1940.

ΕΡ. Και βρήκατε και στρατιώτες και απογόνους στρατιωτών οι οποίοι και σας μίλησαν!
Οι μεγαλύτερες μάχες έγιναν εκεί κατά τα λεγόμενα του στρατιώτη Στέλιου Γιώτα, που σήμερα είναι 96 ετών. Σύμφωνα με όσα μου είπε ο γιός του Γρηγόρης, ο Διάκος ξεψύχησε μεσημέρι, στα χέρια του πατέρα του. Όμως ο μεγαλύτερος πόλεμος ήταν το κρύο και η βροχή. Οι κακουχίες. Εμείς πήγαμε με αυτοκίνητο 4χ4, σε αυτοκινητόδρομο σήμερα, με καλοριφέρ και άνεση και πάλι δυσκολευτήκαμε. Εκείνοι ανέβαιναν από ρεματιές μέσα στα χιόνια και τις κακουχίες. Γιατί; Για την ελευθερία. Κάποιοι ορκιστήκανε να φυλάνε την πατρίδα, κι έδωσαν τη ψυχή τους για να είμαστε εμείς ελεύθεροι. Αυτό που με πειράζει είναι ότι άλλοι πούλησαν τη ψυχή τους για να μας σκλαβώσουν. Αυτή τη στιγμή αυτό που ζούμε εμείς, είναι σκλαβιά.

ΕΡ. Γνωρίζω ότι ψάχνετε πάντα, αλλά η σκέψη να γράψετε για τον Αλέξανδρο Διάκο, εμπνεόμενος από τη θυσία του, πώς σας ήρθε;
Βλέποντας το άγαλμα, επιβλητικό, το θαυμάζεις, αλλά γνωρίζεις λίγα για τον ήρωα. Ένας ήρωας με μια χειροβομβίδα στο χέρι που στήθηκε απέναντι από τα Δικαστήρια της Ρόδου. Από τη μια πλευρά του δρόμου ο νόμος, κι από την άλλη ο ήρωας Αλέξανδρος Διάκος. Σκεφτόμουν, αν μπορούσε να μιλήσει το άγαλμα αυτό, τι θα έλεγε; Κι έτσι ξεκίνησε η έρευνά μου. Ξεκίνησε από τις πληροφορίες που δίνουν τα site και τα βιβλία. Κι έφτασα μέχρι το χωριό. Οι μάχες ξεκίνησαν 28η Οκτωβρίου και 1η Νοεμβρίου «έπεσε» ο Διάκος. Ο Διάκος, σύμφωνα με όσα μου είπαν μέσα στο δριμύ ψύχος, είχε επιτρέψει την προηγούμενη μέρα στους στρατιώτες του, ν΄ ανάψουν φωτιά.

ΕΡ. Πώς βρήκατε την άκρη και μιλήσατε με ανθρώπους που είχαν άμεση γνώση;
Πήρα αριθμούς τηλεφώνων, απ΄ αυτούς που βρήκα στον τηλεφωνικό κατάλογο. Τα τρία πρώτα νούμερα δεν απάντησαν. Απάντησε ο τέταρτος, ο Λευτέρης Ευαγγέλου που όπως αποδείχτηκε είναι ο γιός του παππά που κήδεψε τον Διάκο. Πήρα πληροφορίες απ΄ αυτόν, μου έστειλε φωτογραφίες και έγραψα ένα κείμενο που ήταν ένας υποτιθέμενος διάλογος με τον Διάκο στον οποίο έδωσε τη φωνή ο φίλος μου, ο γνωστός ηθοποιός Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος. Αυτό έγινε πριν από τρία χρόνια! Αισθάνομαι μια ηθική ικανοποίηση γι αυτό διότι πήρα τη θέση του Διάκου, μπήκα στη θέση του και είπα αυτά που ίσως θα έλεγε κι εκείνος. Έλειπε όμως ένα τραγούδι που θα πλαισίωνε το τι έγινε, πού και πότε. Γράφτηκε το τραγούδι, κι έτσι ολοκληρώθηκε το έργο αυτό, διάρκειας 27 λεπτών συν έξι λεπτά το τραγούδι. Ανέβηκε στο YouTube και το είδε ο πρόεδρος του Επιμορφωτικού Συλλόγου Ζούζουλης, ο Θανάσης Αθανασίου. Στη συνέχεια ήρθε σε επαφή με τον Γιάννη Ασπροποταμίτη από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Χάλκης και φτάσαμε στην αδελφοποίηση.

ΕΡ. Πότε έγινε η αδελφοποίηση του τόπου όπου μεγάλωσε ο Διάκος και του τόπου όπου έπεσε;
Έγινε 10-13 Νοεμβρίου η αδελφοποίηση του δήμου Καστοριάς-Νεστορίου και της Ζούζουλης με το δήμο Χάλκης, εις μνήμην του Αλέξανδρου Διάκου. Ήμουν κι εγώ καλεσμένος όπως κι ο γιός του Γιώτα.

ΕΡ. Γιατί είναι τρία τα μνήματα σ΄ εκείνο το σημείο;
Τρία μνήματα, το μεσαίο ήταν του Διάκου, το αριστερό του Ντάσκα ανθυπολοχαγού που έπεσε την ίδια μέρα και δεξιά είναι ενός άγνωστου στρατιώτη. Στο σημείο που έπεσαν, οι κάτοικοι κάρφωσαν ένα ξύλινο σταυρό πάνω στο πεύκο που προσδιορίζει το ακριβές σημείο. Μίλησα με τη μάνα του μουλαρά. Μου είπε ότι οι χωριανοί τους φόρτωσαν στα μουλάρια και τους κατέβασαν από την κορυφή ενώ αντίθετα επτά Ιταλούς τους έθαψαν εκεί, στο σημείο της μάχης. Τραγουδήσαμε το τραγούδι και δακρύσαμε όλοι.
Ξέραμε ότι τα πρώτα δάκρυα για τον Αλέξανδρο ήταν απ΄ αυτές τις γυναίκες, τις αγράμματες οι οποίες με τα δάκρυά τους και τον τρόπο ζωής τους είναι που βγάζουν ήρωες. Αυτές οι γυναίκες που τους έπλυναν, τους έντυσαν και τους έθαψαν σαν να ΄ταν τα παιδιά τους και η Δωροθέα Κωστάλα μέχρι σήμερα μαζί με τις άλλες γυναίκες, μοιρολογούν και διατηρούν τις μνήμες μας, γιατί τις χρειαζόμαστε. Τα δάκρυα αυτών των γυναικών.
Πηγή :http://www.rodiaki.gr/