Μέγας Αλέξανδρος, ουσία και συμβολισμοί, ισχύς, ασφάλεια, ελευθερία καιη Αμφίπολη

Παναγιώτης Ήφαιστος

Είναι οι νεοέλληνες επάξιοι φορείς της μακραίωνης πολιτικής παράδοσης της Ελληνικότητας της οποίας ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν εκείνη η μεγάλη ιστορική μορφή που την κατέστησε άξονα του ιστορικού γίγνεσθαι; Αυτό λογικά είναι, πρωτίστως, το κύριο ζήτημα των πολιτών ενός κράτους που ονομάζεται Ελλάδα και των μελών ενός έθνους που αξιώνουν να είναι φορείς της μακραίωνης, οικουμενικής και διαχρονικά διαμορφωτικής πολιτικής παράδοσης της Ελληνικότητας.

Αναμφίβολα, στον σύγχρονο εθνοκρατοκεντρικό κόσμο η ανακάλυψη του τάφου του Αλεξάνδρου ή κάποιων συγγενικών ή φιλικών προσώπων ενέχει διόλου αμελητέα πολιτική και επικοινωνιακή σημασία. Η πολιτική και επικοινωνιακή σημασία είναι ακόμη μεγαλύτερη, εάν λάβουμε υπόψη ότι στο άμεσο περιφερειακό περιβάλλον του νεοελληνικού κράτους οι μεταμφιέσεις των αναθεωρητισμών, από ιστορικής πλευράς, αγγίζουν τα όρια της γελοιότητας. Η αξιοποίηση τέτοιων συντελεστών ισχύος προϋποθέτει, όμως, ύπαρξη εθνικής στρατηγικής που θα στηρίζει η κοινωνία και ο πνευματικός κόσμος. Μάλλον, θα έλεγε κάποιος, κάτι τέτοιο συμβαίνει με τους αντιπάλους του νεολληνικού κράτους αλλά όχι με τους νεοέλληνες.

Χαρακτηριστικά, πριν δύο περίπου δεκαετίες ο Οζάλ σε βιβλίο οικειοποιήθηκε την ιστορική διαχρονία στο σύνολό της, ενώ μερικοί σλάβοι μικρού γειτονικού κρατιδίου, που κατασκευάστηκε για να εξυπηρετηθούν ανάγκες των εμπλεκομένων στις διαμάχες του Ψυχρού Πολέμου, δονκιχωτικά θέλουν τους εαυτούς τους απογόνους του … Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Η οικειοποίηση ονομάτων και συμβόλων της Ελληνικότητας στην περιφέρεια στην οποία ανήκουμε για να ντύσουν δονκιχωτικούς αναθεωρητισμούς ή πιο επικίνδυνους ηγεμονισμούς, δεν σχετίζεται με αντικειμενικά ιστορικά γεγονότα. Στο ανταγωνιστικό κρατοκεντρικό διεθνές σύστημα, εντούτοις, δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι συχνά μετρά η επικοινωνιακή ισχύς και όχι κάποια αντικειμενική ιστορική αλήθεια. Αυτό μπορούμε να το διατυπώσουμε και διαφορετικά:

α) Οι πολιτικές στάσεις και πολύ περισσότερο οι διπλωματικές αποφάσεις των κρατών δεν προσδιορίζονται με κριτήριο κάποια ακριβή ιστορική πληροφορία ή κάποιο αλτρουισμό και συμπάθεια προς τους απογόνους της μιας ή άλλης πολιτικής παράδοσης. Άσε που οι περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη δεν γνωρίζουν ή δεν θέλουν να γνωρίζουν πράγματα που δεν τους αφορούν άμεσα και ζωτικά. Τα κρίνουν σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Τόσο απλό, και όσο γρηγορότερα το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο. Εάν αυτή η ανελέητη αλήθεια ήταν γνωστή στο νεοελληνικό κράτος άλλη θα ήταν η πορεία μας μετά το 1974 ή και πολύ πριν.

 

Μέγας Αλέξανδρος και Αριστοτέλης

β) Στον καθημερινό ανταγωνισμό ισχύος που προσδιορίζει τις αποφάσεις στα πλαίσια των εθνικών στρατηγικών –και πολύ περισσότερο των εθνικών στρατηγικών των μεγάλων δυνάμεων– το σκεπτικό των επιτελείων αφορά την κατανομή ισχύος, τα ερείσματα του καθενός στους περιφερειακούς συσχετισμούς και τους τρόπου που εξυπηρετούνται τα συμφέροντα. Ελάχιστα ή καθόλου ενδιαφέρει ο ένας ή άλλος επίδοξος κληρονόμος μιας πολιτικής παράδοσης. Οι Εβραίοι, δεν περίμεναν να τους συμπαθήσει κανείς για να έχουν ανεξάρτητο κράτος και πολύ περισσότερο να το καταστήσουν ένα από τα ισχυρότερα κράτη του πλανήτη. Δια πυρός και σιδήρου έκαναν κράτος και μέσα σε αυτό καλλιεργούν, αναπτύσσουν, απολαμβάνουν αυτό που θεωρούν ή που πραγματικά είναι δικό τους επειδή φρόντισαν να είναι επάξιοι φορείς. Φρόντισαν επίσης να συγκροτήσουν μια κρατική επικοινωνιακή στρατηγική για οτιδήποτε είναι εβραϊκό για να το διαδίδουν και ωραιοποιούν. Λίγο πολύ αυτό κάνουν όλα τα οργανωμένα κράτη.

Η ιστορία είναι δίνη παραγωγής τετελεσμένων και ένα παγκόσμιο δικαστήριο και για τους ζώντες κάθε εποχής. Αυτό που ιστορικά υπάρχει είναι σωστό. Είναι πλάνη φρικτή όποιος πιστέψει ότι τα ιστορικά αποτελέσματα κρίνονται με ηθικούς όρους. Στην εκάστοτε στιγμή κρίνονται με τα εκάστοτε ηθικά κριτήρια και τα συμφέροντα των κρατικών δρώντων. Τίποτα περισσότερο τίποτα λιγότερο.Είπε ο Βενιζέλος για το κατά πόσο ήταν λάθος το Μικρασιατικό εγχείρηματου 1919: «Κάθε εγχείρημα που δεν στέφεται με επιτυχία είναι λάθος» και όλοι συμφωνούν ότι και το αντίθετο ισχύει.

Για να είμαστε πιο ακριβείς η διεθνής δικαιοταξία που ορίζει τι ισχύει με βάση τις συμφωνίας των κρατών είναι επικύρωση αυτού που προκάλεσε το ιστορικό γίγνεσθαι ανεξάρτητα του κατά πόσο αυτό είναι δίκαιο ή όχι. Γιατί με τα αποτελέσματα του ιστορικού γίγνεσθαι με ηθικά/δίκαιο κριτήρια κανείς δεν θα συμφωνήσει με κανένα άλλο. Τα κράτη απλά συμφώνησαν να ισχύουν οι συμφωνίες, δηλαδή τα τετελεσμένα της ιστορίας, και όταν αυτό δεν συμβαίνει έχουμε διένεξη. Και αυτό μπορεί να δει κανείς εάν διαβάσει με την δέουσα προσοχή τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ. Γι’ αυτό τα έθνη πρέπει να μην κάνουν φρικτά λάθη που παραγνωρίζουν τις κρατοκεντρικές λογικές. Ιστορικά, η ουτοπία, οι ψευδαισθήσεις και οι αυταπάτες πληρώνονται πολύ ακριβά.

γ) Για τους λόγους που αναφέραμε μόλις, πρέπει, αναμφίβολα, να δίνουμε επικοινωνιακή μάχη με τρόπο ενταγμένο και ολοκληρωμένο στην εθνική μας στρατηγική. Ούτε βεβαίως θα πρέπει να νομιμοποιούμε γελοίους και ανυπόστατους ιστορικούς ισχυρισμούς. Αυτό που θα μετρήσει στο τέλος, όμως, είναι η αξιοποίηση των ερεισμάτων και η κρατική μας ισχύς η οποία εάν θα την παραμελήσουμε οι ζημιές θα είναι μεγάλες (πολύ μεγαλύτερες από τις τωρινές γιατί το νεοελληνικό κράτος έχει ήδη πληγεί).

Σε ένα κόσμο στον οποίο δεν μπορεί να οριστεί κάποια παγκόσμια ηθική και ένα παγκόσμιο κριτήριο δικαιοσύνης γιατί απουσιάζει μια παγκόσμια κοινωνία και ένα παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικό σύστημα, η ισχύς είναι σημαντική. Είναι το κυριότερο νόμισμα στην διεθνή πολιτική, έγραψε πολύ σωστά οΘουκυδίδειοςKennethWaltz.

Έτσι, στην ανελέητη διαπάλη των μεγάλων δυνάμεων για τον έλεγχο της κατανομής ισχύος και των πλουτοπαραγωγικών πόρων οι αποφάσεις που αφορούν τα λιγότερο ισχυρά περιφερειακά κράτη σχετίζονται λιγότερο με την ιστορική τους κληρονομιά και περισσότερο με την ισχύ τους, τα περιφερειακά τους ερείσματα και την δυνατότητά τους να αντιμετωπίσουν τις εναντίον τους απειλές διαφυλάσσοντας έτσι την Επικράτεια που τους ανήκει με βάση την διεθνή νομιμότητα. Να τα πούμε διαφορετικά: «Συν Αθηνά και χείρα κίνει» γιατί αλτρουισμός μπορεί να υπάρχει μόνο σε κάποιο επουράνιο χλοερό τόπο και όχι στον επίγειο ανταγωνιστικό και ανελέητο κρατοκεντρικό κόσμο.

Ας το κάνουμε όμως ξεκάθαρο: Ο Μέγας Αλέξανδρος, η σημαντικότερη ίσως ανθρώπινη μορφή της ιστορίας με τα κατορθώματά του αποτελεί διαχρονική και οικουμενική προσωπικότητα. Σίγουρα απείρως μεγαλύτερη οποιασδήποτε άλλης υπήρξε στην ιστορία. Διαβάζοντας την συγκλονιστική και επιστημονικά αξιόπιστη ιστορική, στρατηγική και πολιτική ανάλυση του J. F. C. Fuller για τον Αλέξανδρο, κανείς ίσως να φτάσει και στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε να είναι και μοναδική περίπτωση επίγειου «πνευματικού και πολιτικού υπεράνθρωπου».

Για τους πιο πάνω και πολλούς άλλους σημαντικούς λόγους κανένα σύγχρονο κράτος δεν νομιμοποιείται να μονοπωλεί τον Μέγα Αλέξανδρο ή την Ελληνικότητα. Αυτό που μπορεί να κάνει, ιδιαίτερα εάν μιλάμε για το νεοελληνικό κράτος και τους νεοέλληνες είναι να παλεύει να είναι επάξιος φορέας. Εάν κρίνουμε από τα τεκταινόμενα γύρω από την Αμφίπολη, πάντως, δική μου εκτίμηση όπως δυστυχώς και πολλών άλλων είναι ότι επικοινωνιακή στρατηγική έχουμε για εσωτερική κατανάλωση και όχι για να ενισχυθούν οι προσπάθειες εκπλήρωσης των εθνικών συμφερόντων. Υπάρχει, εξάλλου, που να νοιάζεται σήμερα για τα τελευταία;! Αν μας ακούει και βλέπει ο Μέγας Αλέξανδρος θα φρίττει γιατί τόσα εχθρολάγνα και μπερδεμένα «πνευματικά» μυαλά κυκλοφορούν στον νεοελληνικό χώρο .

Οι Αλέξανδρος είναι η μοναδική ιστορική μορφή που κατόρθωσε μέσα σε μια δεκαετία να δημιουργήσει την ιστορική αφετηρία για να διαδοθούν οι πολιτικές παραδόσεις της Ελληνικότητας πέραν των ορίων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου. Να σμίξουν με άλλους πολιτισμούς και να τους εμπλουτίσουν (αλλά και να εμπλουτιστούν οι ίδιες). «Μπόλιασε» https://www.facebook.com/Fuller.M.Alexandros άλλα έθνη με το πολιτικό και πολιτισμικό «DNA του ανθρωποκεντρισμού» και χάραξε την τροχιά που διαμόρφωσε τον κόσμο Ανατολικά και Δυτικά μέχρι σήμερα.

Διόλου τυχαία σημαντικοί σύγχρονοι στοχαστές όπως ο Γιώργος Κοντογιώργης μελετώντας τα κοσμοσυστήματα εκ των οποίων η Βυζαντινή Οικουμένη αποτέλεσε το κοσμοσύστημα το οποίο κορύφωσε τον πολιτικό πολιτισμό, υποστηρίζουν ότι ο πολιτικός πολιτισμός της Ελληνικότητας κατέστη οικουμενικός και κινήθηκε ανοδικά μετά την Αλεξανδρινή εποχή.

Γι’ αυτό οι νεοέλληνες καλά κάνουν να ρωτήσουν τον εαυτό τους κατά πόσο είναι επάξιοι φορείς του πολιτικού πολιτισμού της Ελληνικότητας και του κολοσσιαίου πολιτικού και πολιτισμικού κληροδοτήματος της Κλασικής εποχής, της Αλεξανδρινής εποχής και της εποχής της Βυζαντινής Οικουμένης.

Ο απορών καλό θα ήτανε να κάνει μια βόλτα σε κάποιο Λύκειο ή κάποιο Ελληνικό Πανεπιστήμιο για να διαπιστώσει τι διδάσκονται οι έφηβοι νεοέλληνες. Οι οποίοι, όπως πλέον εξελίχθηκαν τα πράγματα, για να επιβιώσουνθα πρέπει, εκτιμώ, να αποδειχθούν εξίσου «σκληρά καρύδια» με τους προγόνους τους όταν σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους είχαν κατασταλεί από δεσποτικούς κατακτητές. Καλά τα ευρήματα της Αμφίπολης και άλλων αρχαιολογικών ανακαλύψεων αλλά χρειάζεται πολύ περισσότερα για να επιβιώσουν οι νεοέλληνες.

Υπάρχουν μύριοι λόγοι ανησυχίας για το μέλλον της νεοελληνικής κοινωνίας εκ των οποίων η ο σημαντικότερος είναι η προειδοποίηση του Περικλή: Περισσότερο φοβούμαι τα ιδικά μας σφάλματα παρά τα σχέδια των εχθρών μας – ΜΑΛΛΟΝ ΓΑΡ ΠΕΦΟΒΗΜΑΙ ΤΑΣ ΟΙΚΕΙΑΣ ΗΜΩΝ ΑΜΑΡΤΙΑΣ Ή ΤΑΣ ΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΔΙΑΝΟΙΑΣ» («Θουκυδίδου Α144).

Εάν οι νεοέλληνες γοητεύονται με την ιδέα ότι είναι οι φορείς της κλασικής εποχής και των επιτευγμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου καλά κάνουν να προβληματιστούν για τα κοσμοθεωρητικά θεμέλια του νεοελληνικού πολιτειακού μορφώματος. Εάν αυτό κάνοντας βεβαιωθούν ότι στα θεμέλια βρίσκεται η διαχρονική και οικουμενική πολιτική και πολιτική παράδοση της Ελληνικότητας καλά κάνουν να προβληματιστούν για τα εποικοδομήματα κάθε είδους που κτίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες.

Εάν βέβαια αντί κοσμοθεωριών και πολιτικών παραδόσεων ανακαλύψουν φτηνά και ξεπεσμένα μεταμοντέρνα εθνομηδενιστικά θεωρήματα και ιδεολογήματα λογικό είναι να σκεφτούν σοβαρά το ζήτημα της κρατικής επιβίωσής τους. Κανένα κράτος δεν επιβιώνει εάν εσωτερικά είναι κοσμοθεωρητικό και πολιτικό τύμπανο αλαλάζων. Ιδιαίτερα εάν αυτό ισχύει με καλοπληρωμένους και παρασιτικά ζώντες εις βάρος σπάνιων κοινωνικών πόρων.

Η πολιτική παράδοση και ο πολιτικός πολιτισμός της Ελληνικότητας, βέβαια, δεν κινδυνεύει από κανένα. Είναι βουνό διαχρονικό και οικουμενικό ίσαμε το Έβερεστ ή ακόμη και πολύ πιο υψηλό. Κινδυνεύουν όμως οι νεοέλληνες να μην επιβιώσουν κρατικά, να μην διαθέτουν δηλαδή κρατικό θεσμό που στον σύγχρονο κόσμο είναι η συλλογική τους Ελευθερία.

Το νεοελληνικό κράτος λοιπόν δεν θα το διασώσουν τα μνημεία της ή η ανακάλυψη του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Για να επιβιώνει, να ευημερεί και η κοινωνία του να απολαμβάνει ασφάλεια, απαιτούνται τόσο ισχυρές κοσμοθεωρητικές παραδοχές που το προσανατολίζουν στρατηγικά όσο και επαρκής ισχύς κατά των εξωτερικών απειλών.

Καθότι ο φαύλος και σάπιος μεταπολιτευτικός κόσμος μπορεί να εδράστηκε πάνω σε εθνομηδενισμούς, παγκοσμιοποιήσεις και αξιοθρήνητα θεωρήματα και ιδεολογήματα όλου του μοντερνιστικού φάσματος που προπαγανδίζουν παρασιτικά ζώντες εις βάρος σπάνιων κοινωνικών πόρων, πλην ισχύς και ανταγωνιστικότητα σε όλα τα πεδία (συμπεριλαμβανομένου του πολιτισμικού που σωστά αξιοποιημένου είναι πέραν άλλων κριτηρίων και πανίσχυρο «softpower»), είναι προϋπόθεση ελευθερίας, δημοκρατίας,ευημερίας, ασφάλειας και επιβίωσης.

Σε ένα κρατοκεντρικό κόσμο που ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων θα τον καθιστά ολοένα και πιο συγκρουσιακό, κανένα κράτος δεν επιβιώνει εάν οι καλοπληρωμένοι από σπάνιους κοινωνικούς πόρους διανοούμενοί του πάσχουν από αλλεργία κατά οτιδήποτε αφορά ή σχετίζεται με την διαχρονική, οικουμενική και άφθαστη πολιτική και πολιτισμική παράδοση της Ελληνικότητας.

Ο Αλέξανδρος, σε κάθε περίπτωση, τονίζουμε ξανά, είναι οικουμενικός. Πιο συγκεκριμένα ήταν εκείνος ο Βασιλιάς εκείνου του Αρχαίου Ελληνικού Βασιλείου το οποίο ένωσε τους Αρχαίους Έλληνες και ανέκοψε την προς τα δυτικά επέλαση της Ανατολικής δεσποτείας. Στην συνέχεια κινούμενος σαν αστραπή επιτυγχάνοντας το μεγαλύτερο στρατιωτικό, στρατηγικό και πολιτικό εγχείρημα όλων των εποχών και αφού κατεδάφισε την μεγάλη Ανατολική Δεσποτεία, διέδωσε τον πολιτικό πολιτισμό της Ελληνικής Αρχαιότητας.

Χωρίς να ισοπεδώνουμε ή να επιχειρούμε γραμμικές περιγραφές που εξαφανίζουν μικρά και μεγάλα κύματα της ιστορίας, κανόνες και εξαιρέσεις και μια ιστορική διαδρομή πέντε χιλιάδων χρόνων γεμάτη καμπυλότητες, μπορούμε εν τούτοις να κάνουμε μια ουσιώδη διάκριση μεταξύ δεσποτικών ή και βαρβαρικών πολιτισμών και του πολιτικού πολιτισμού της διαχρονικής και οικουμενικής Ελληνικότητας. Ο τελευταίος ήταν διαχρονικά ανθρωποκεντρικός ή ανθρωποκεντρικά ανοδικά κινούμενος (με κορύφωση την Βυζαντινή Οικουμένη). Λίγο πολύ ήταν ο βαθύτερος διαμορφωτικός παράγοντας του ιστορικού γίγνεσθαι και ως εκ τούτου ανεξάρτητα από την ύπαρξη του νεοελληνικού κράτους ήταν και συνεχίζει να είναι οικουμενικός.

Εμείς οι νεοέλληνες ενώ θα πρέπει να γελούμε και να περιφρονούμε όταν ακούγονται Δονκιχωτικές αναθεωρητικές μεταμφιέσεις στον περιφερειακό μας περίγυρο, καλά κάνουμε να ερωτήσουμε τους εαυτούς μας κατά πόσο είμαστε επάξιοι κληρονόμοι όχι μόνο του γεωγραφικού χώρου της Αρχαίας Ελλάδας αλλά και του διαχρονικού πολιτικού πολιτισμού της Ελληνικότητας.

Πόσο η Ελληνικότητα ενσαρκώνεται στις πολιτειακές μας δομές, πόσο μας διαποτίζει και διαμορφώνει πνευματικά και κυρίως πόσο και πως μας δυναμώνει κοσμοθεωρητικά για να στηρίξει την νεοελληνική πολιτεία.

Συνδέοντας τα πιο πάνω με την επικαιρότητα, ακόμη και εάν οι ανασκαφές της Αμφίπολις ενδεχομένως έγιναν σίριαλ που «σχετίζεται;» με την παράλληλη αναξιοπρεπή υποδούλωση του πολιτικού προσωπικού στις διαταγές μιας γενοκτόνου τεχνόσφαιρας, θα μπορούσε μολαταύτα να καταστεί αφορμή για την δημιουργία μιας αφετηρίας αυτοκριτικής, αναστοχασμού, περισυλλογής και ανασύνταξης.

Κάτι τέτοιο δεν είναι δύσκολο εάν πρωτοβουλίες όσων ακόμη σκέπτονται την επιβίωση των νεοελλήνων αναζητήσουν σημαντικούς Έλληνες πολιτικούς στοχαστές οι οποίοι κόντρα στο ρέμα μελετούν την Ελληνική διαχρονία του πολιτικού πολιτισμού της Ελληνικότητας, το κοσμοσύστημα της Βυζαντινής Οικουμένης, την συνάφεια της διαδρομής της Ελληνικότητας με το νεοελληνικό κράτος και με τις προϋποθέσεις όσων διεκδικούν ότι είναι φορείς της ελληνικής πολιτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς.

Τέλος, για όσους ενδιαφέρονται να μελετήσουν σε σοβαρά και αξιόπιστα κείμενα για τον Μέγα Αλέξανδρο από ιστορική, στρατηγική, φιλοσοφική και ευρύτερα πολιτική άποψη, τα κείμενα είναι πολλά. Ο υπογράφων έχει διαβάσει αναρίθμητα αλλά στέκομαι στο αριστούργημα του J. F. C. Fuller, Η ιδιοφυής στρατηγική του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δίνει μια συγκλονιστική και ταυτόχρονα εξαιρετικά αξιόπιστη ανάλυση για πλήθος θεμάτων, ενώ αποτελεί και μια καλή αφετηρία για όσους θέλουν να διαβάσουν περισσότερα για αυτό το μέγα ιστορικό και πολιτικό ζήτημα.Εκδόσεις Ποιότητα