Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς – Λεξικόν –

Ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς ή Αλεξανδρινός ήταν Έλληνας γραμματικός που άκμασε κατά τον 5ο αιώνα (μ.Χ.) και συνέγραψε το γνωστό «Λεξικό Ησυχίου» που θεωρείται απ΄ όλα τα σωζόμενα το πλουσιότερο και σπουδαιότερο. Περιέχει λέξεις περίεργες ή σπάνιες που συναντώνται σε αρχαία κείμενα και τύπους ασυνήθεις σε διάφορες τοπικές διαλέκτους. Ο Ησύχιος για τη σύνταξη αυτού του λεξικού του μεταχειρίσθηκε ως πηγές τον Απίωνα, τον Αρίσταρχο, τον Ηλιόδωρο και τη «Διογενική συλλογή», τους λεγόμενους «Περιεργοπένητες».
Σε κάποια επιστολή του με την οποία χαρίζει κάτι στο φίλο του Ευλόγιον φαίνεται πως σκέπτονταν να δημιουργήσει μια νέα Διογενική συλλογή συμπληρωμένη με Ομηρικές λέξεις. Παραμένει άγνωστό όμως αν πέτυχε αυτό το σκοπό. Ατυχώς το λεξικό του Ησύχιου έφθασε στους χρόνους μας από ένα μόνο χειρόγραφο.
Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους στο κείμενο του λεξικού προστέθηκαν και χριστιανικές λέξεις από το γλωσσάριο του Κυρίλλου Πατριάρχου Αλεξανδρείας. Έχει όμως αποδειχθεί πως και ολόκληρο αυτό το γλωσσάριο συγχωνεύθηκε σε κάποιες εκδόσεις του λεξικού ενώ σε άλλες προστέθηκαν λέξεις που ερμηνεύτηκαν από τον Μέγα Αθανάσιο ως παραλλαγή του γλωσσάριου του Κυρίλλου.
Πρώτη φορά που εκδόθηκε το Λεξικό του Ησύχιου σε τόμο ήταν στη Βενετία το 1514 από τον Μάρκο Μουσούρο. Από τότε ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις στο Λουγδούνο το 1766 δίτομο και στην Ιένη 1857 τετράτομο που ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις το 1864 και 1867.